Razem raźniej — szczepienia społeczne u mrówek
U owadów społecznych, w tym mrówek, wyewoluowały metody ochrony przed chorobami, które bazują na układach odpornościowych wszystkich członków grupy i wspólnych zachowaniach dotyczących higieny. Jest to swoista, społeczna służba zdrowia: osobniki narażone na patogeny podlegają stałej opiece zdrowych członków grupy, którzy usuwają z ich ciał cząstki zakaźne poprzez zabiegi higieniczne. Uczestnicy projektu SOCIALVACCINES (Social vaccination in ant colonies: From individual mechanisms to society effects) udowodnili, że społeczna służba zdrowia u mrówek ogrodowych nie ogranicza się tylko do wzajemnego czyszczenia, lecz obejmuje również stosowanie kwasu mrówkowego, zazwyczaj rozpylanego w obronie gniazda, u narażonych członków grupy jako forma dezynfekcji i zwalczania mikroorganizmów. Naukowcy udowodnili następnie, że opieka nad osobnikami z chorobami zakaźnymi niesie z sobą ryzyko zakażenia patogenem dla opiekunów. Infekcje u pomocników utrzymywały się typowo na niskim poziomie, a w związku z tym zazwyczaj nie powodowały chorób, lecz wyzwalały ekspresję genów odpornościowych, stymulując ochronną immunizację. Tym samym społeczny kontakt mrówek z zainfekowanymi osobnikami skutkował ochronną "społeczną immunizacją” innych osobników w obrębie gniazda, co umożliwiło im pomyślniejsze przejście późniejszej infekcji danym patogenem niż mrówkom z próby kontrolnej, żyjącym jedynie pośród zdrowych osobników. Taka immunizacja grupy osobników poprzez kontakt społeczny występuje nie tylko u owadów, lecz można ją również odnieść do odporności kontaktowej u ludzi, powstającej w wyniku stosowania doustnych szczepionek zawierających żywe wirusy polio. Społeczności mrówek posiadają podobne mechanizmy służby zdrowia, jak ludzie na wczesnym etapie rozwoju medycyny przed nowoczesnymi szczepieniami martwymi lub atenuowanymi szczepami patogenów: wykorzystują ochronny skutek niegroźnych infekcji jako uodpornienie na śmiertelne choroby, takie jak ospa prawdziwa. Unikalne badanie SOCIALVACCINES, dotyczące zarówno społecznych jak i osobniczych aspektów ochrony immunologicznej, dostarczyło wartościowej wiedzy na temat ewolucji społecznej oraz immunologii ekologicznej, jak również epidemiologii, medycyny ewolucyjnej oraz biologicznych środków zwalczania patogenów.
