Profesjonalna ocena ryzyka związanego z promieniowaniem niskodawkowym
Dokładna ocena ryzyka związanego z narażeniem na promieniowanie niskodawkowe wymaga badania osób, które były narażone na jego działanie we wczesnych latach życia i nie cierpią na żadne inne choroby. Umożliwiłoby to również pozyskanie materiału biologicznego do molekularnych badań epidemiologicznych w późniejszych punktach czasowych w życiu takich osób. Zespół projektu DARK.RISK (Studies on a cohort of Serbian children exposed to x-irradiation to determine the contribution of the non-coding genome to susceptibility at low doses) zidentyfikował serbską kohortę pacjentów z grzybicą owłosionej skóry głowy do badania skutków narażenia na promieniowanie niskodawkowe. Do kohorty zrekrutowano 25 000 osób, które jako dzieci były poddawane działaniu promieniowania rentgenowskiego w obrębie głowy w celu leczenia zakażenia grzybiczego skóry głowy. Badacze z zespołu projektowego stworzyli rejestr cyfrowy, który umożliwia powiązanie danych dotyczących narażenia z danymi rządowymi i bazami danych medycznych ponad 9000 osób. Spośród tych osób ponad 1000 wyraziło zgodę na udostępnienie danych i zgodziło się na przekazanie materiału biologicznego. Zespół projektu DARK.RISK opracował i zweryfikował standardowe protokoły robocze na potrzeby zbierania, przechowywania i dystrybucji próbek biologicznych w celu znalezienia nowych biomarkerów promieniowania. Badacze stworzyli nowatorskie podejście do identyfikacji biomarkerów przy wykorzystaniu poziomów niekodującego RNA oraz mikroRNA. Z powodzeniem zmapowali odpowiedzi niekodującego transkryptomu na działanie dawek 20 mGy i 100 mGy promieniowania niskodawkowego. W rezultacie zidentyfikowano RNA, takie jak SMAD5-AS1 oraz miR34, jako potencjalne biomarkery promieniowania na potrzeby określenia odpowiedzi osoby na narażenie oraz oceny wyniku. Obowiązujące przepisy dotyczące ochrony przed promieniowaniem nie uwzględniają różnic w podatności poszczególnych osób ani możliwej nieliniowości krzywej odpowiedzi na dawkę. Zgodnie z założeniami MELODI zespół projektu DARK.RISK rozwiązał te kwestie poprzez utworzenie serbskiej kohorty dzieci cierpiących na grzybicę skóry owłosionej głowy. Dalsze molekularne badania epidemiologiczne dotyczące stosowania biomarkerów promieniowania mogą pomóc w ulepszeniu przepisów dotyczących ochrony przed promieniowaniem dzięki zapewnieniu solidnej bazy danych.
Słowa kluczowe
Promieniowanie niskodawkowe, biomarker, epidemiologia molekularna, DARK.RISK, serbska kohorta pacjentów z grzybicą owłosionej skóry głowy
