Nowy pogląd na temat pamięci deklaratywnej
Ostatnie badania ujawniły niezwykłe zjawiska szybkiego pozyskiwania nowych, arbitralnych powiązań przez dorosłych z ciężką postępującą amnezją wywołaną rozległymi zmianami w MTL. To stoi w sprzeczności z bieżącymi teoriami na temat podwójnych deklaratywnych systemów pamięci oferujących radykalnie odmienny mechanizm, zwany szybkim mapowaniem (FM), polegający na bezpośrednim przyswajaniu semantyki bez pomocy hipokampu. Hipokamp odgrywa ważną rolę w konsolidacji informacji z pamięci krótkotrwałej do pamięci długotrwałej oraz odpowiada za pamięć przestrzenną, która umożliwia nawigację. Semantyka obejmuje wiedzę nabywaną przez całe życie. Podłoża neuronalne i mechanizmy poznawcze leżące u podstaw nauki FM zbadano w ramach finansowanego przez UE projektu FAST MAPPING (Fast mapping: How to acquire new declarative memories independently from the hippocampus?). FM to proces, w wyniku którego nowe pojęcie jest przyswajane tylko w oparciu o jednorazową styczność z danym fragmentem informacji. Wspomaga poszerzanie słownictwa u dzieci, u których hipokamp jeszcze nie jest dojrzały. Dzieci aktywnie pojmują znaczenie nowych słów poprzez generowanie hipotez opartych na kontekstualnych wskazówkach lub na podstawie sposobu użycia słów w zdaniu. Na początku naukowcy zbadali podstawy neuronalne FM poprzez opracowanie zadania FM i testowanie pacjentów cierpiących na chorobę Alzheimera (AD) i zdrowe osoby starsze. Wyniki sugerują, że FM jest mniej podatne na atrofię hipokampa i bardziej podatne na zwyrodnienie przedniego i tylnego obszaru kory nowej, które jest częścią choroby Alzheimera. Szybkie mapowanie wydaje się również skuteczne w nauce nowych powiązań u pacjentów z zaburzeniami pamięci. Drugi eksperyment umożliwił zbadanie mechanizmów poznawczych leżących u podstaw FM poprzez opracowanie nowego sposobu pokazania, w jaki sposób wcześniejsza wiedza i wnioskowanie stosowane w połączeniu z wielokrotną stycznością z danym słowem mogą prowadzić do uczenia się nowych słów. Naukowcy opracowali również narzędzia rehabilitacyjne dla pacjentów, którzy nie mogą uczyć się nowych informacji. Wyniki projektu FAST MAPPING pokazują, że pacjenci z epizodycznymi zaburzeniami pamięci i uszkodzeniami MTL mogą nauczyć się nowych powiązań przy pomocy FM, co kwestionuje dotychczasowe poglądy na temat pamięci epizodycznej.
Słowa kluczowe
Pamięć deklaratywna, kora przyśrodkowego płata skroniowego, szybkie mapowanie, hipokamp, zaburzenia pamięci
