Czynniki molekularne wywołujące wstrząs krwotoczny
Stosowane obecnie w obliczu HS postępowanie terapeutyczne obejmuje przywrócenie perfuzji tkanek i utrzymanie ciśnienia krwi na stabilnym poziomie poprzez podawanie płynów dożylnych. Jednak metoda ta często nie zapobiega niewydolności narządów, co prowadzi do wysokiej śmiertelności pacjentów. Celem finansowanego z funduszy unijnych projektu CELSYS SHOCK (Autodigestion in haemorrhagic shock and acute heart failure: a cell-to-system approach to pathophysiology and therapy) było wskazanie przyczyny niestabilności hemodynamicznej, a w szczególności wywołanej wstrząsem niewydolności serca, oraz zaproponowanie nowej strategii terapeutycznej. Prace badawcze oparto na założeniach hipotezy samotrawienia, która stanowi próbę wyjaśnienia podstawowych mechanizmów powstawania obrażeń w przebiegu wstrząsu. Zespół skoncentrował się na wpływie procesu samotrawienia na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego oraz powstawanie uszkodzeń serca i naczyń krwionośnych. Samotrawienie jest proteolizą o podłożu patologicznym wywołaną przez enzymy trawienne wydostające się poza światło jelita cienkiego wskutek niedokrwienia jelit. W wyniku wspomaganej terapeutycznie perfuzji bakterie i enzymy trzustkowe wyciekają z wnętrza jelita i przemieszczają się do jego ściany. Podczas reanimacji (polegającej u pacjentów z krwotokiem na podawaniu płynów dożylnych i transfuzji krwi) wspomniane patogeny i proteazy mogą rozprzestrzenić się w obrębie całego organizmu. Tego rodzaju aktywność proteolityczna w narządach innych niż jelito cienkie prowadzi do degradacji krążących w organizmie białek i receptorów transbłonowych, upośledzając funkcje fizjologiczne. Naukowcy uczestniczący w inicjatywie CELSYS SHOCK dostarczyli nowych danych dotyczących mechanizmów upośledzenia czynności serca i patologicznej proteolizy w przebiegu wstrząsu krwotocznego, wykorzystując w tym celu powszechnie uznany szczurzy model urazu i wstrząsu. Najważniejsze odkrycie dokonane przez zespół projektowy związane było z dojelitowym podaniem inhibitora proteaz – kwasu traneksamowego (TXA). Doświadczające wstrząsu szczury leczone TXA dojelitowo odzyskiwały pierwotne poziomy fizjologiczne receptorów adrenergicznych w układzie sercowo-naczyniowym. Równocześnie aktywność proteaz serynowych i metaloproteinaz w obrębie serca została obniżona do prawidłowego poziomu. Wyniki inicjatywy CELSYS SHOCK stanowią propozycję nowatorskiego podejścia terapeutycznego, które może zostać wdrożone do nowej generacji procedur reanimacji pacjentów z HS. Stanowi ono połączenie stosowania płynów dożylnych oraz efektywnego i bezpiecznego dojelitowego podawania inhibitorów proteaz.
