Pomoc dla zarządców transgranicznych kompleksów leśnych
Nawet w idealnej sytuacji zarządzanie lasami wymaga podejmowania wielu trudnych decyzji. Zarządzanie transgranicznymi kompleksami leśnymi jest jeszcze bardziej problematyczne, z tego powodu niezbędne jest opracowanie odpowiednich systemów wspomagania decyzji. W ramach finansowanego z funduszy UE projektu FORADAPT (Decision support toolkit for adaptive management of forest ecosystem services across borders in the face of climate change and economic scarcity in Europe) stworzono system, który pomoże zarządzać usługami ekosystemowymi. System ten został podzielony na trzy podprogramy. Zespół przeanalizował możliwości i wyzwania związane z zarządzaniem obszarami transgranicznymi, pomógł zarządcom obszarów chronionych stworzyć nowe rozwiązania, a następnie przedstawił uzyskane wyniki społeczności zajmującej się ochroną przyrody i zarządzaniem zasobami. Aby lepiej poznać realia związane z zarządzaniem obszarami transgranicznymi, uczestnicy projektu FORADAPT przeprowadzili szereg wywiadów z zarządcami obszarów chronionych należącymi do federacji EUROPARC. W wywiadach tych pytano o czynniki mające wpływ na perspektywy w zakresie zarządzania transgranicznego na nadchodzącą dekadę. Respondenci wymienili główne przeszkody, takie jak brak zasobów ludzkich i ekonomicznych, brak komunikacji oraz różnice w przepisach i strukturach politycznych pomiędzy poszczególnymi krajami. Zespół zidentyfikował potencjalne działania na poziomie europejskim, które mogłyby pomóc rozwiązać te problemy i stworzyć tzw. sieci „zielonej infrastruktury”. W ankiecie pytano również o rodzaj wsparcia, jakiego oczekują zarządcy lasów. W przybliżeniu połowa ankietowanych wskazała portal internetowy zawierający informacje na temat możliwości finansowania zewnętrznego. Z tego powodu zespół FORADAPT zdecydował się stworzyć taki portal i zarządzać nim. Badacze ocenili też efektywność systemów wspomagających partycypacyjne podejmowanie decyzji na przykładzie dwóch kompleksów transgranicznych. Ocena ta doprowadziła do wspólnie uzgodnionego na wiele lat przydziału środków na utrzymanie dwóch europejskich regionów górskich. W ramach projektu zaproponowano też proces partycypacyjny, który pozwoli skuteczniej chronić zasoby przyrodnicze dzięki lepszemu dostosowaniu do potrzeb zarządców w zakresie kompetencji, autonomii, powiązań i iteracyjności. Zgromadzone dane zostały udostępnione społeczności badawczej na tradycyjnych spotkaniach naukowych, w postaci publikacji oraz na seminariach internetowych i wykładach publicznych. Jednym z największych osiągnięć projektu było nawiązanie współpracy z Międzynarodową Unią Ochrony Przyrody przy projektowaniu platformy sieciowej PANORAMA i tworzeniu zamieszczanych na niej treści. Platforma ta umożliwia wyszukiwanie istniejących rozwiązań po słowach kluczowych oraz przesyłanie i weryfikację nowych. Łącznie uczestnicy projektu FORADAPT opracowali i przesłali dziewięć rozwiązań. Podsumowując, projekt dostarczył informacji na temat wsparcia i zasobów niezbędnych zarządcom lasów do skutecznej ochrony transgranicznych kompleksów leśnych.
Słowa kluczowe
Lasy, zarządzanie lasami, FORADAPT, usługi ekosystemowe, ochrona przyrody
