Siódmy Program Ramowy: współpraca, pomysły, ludzie i możliwości
Komisja Europejska ujawniła swoje plany w odniesieniu do Siódmego Programu Ramowego (7. PR), proponując siedmioletni okres trwania (2007-2013), budżet w wysokości 72,73 miliarda euro i strukturę opartą na czterech programach szczegółowych: współpraca, pomysły, ludzie i możliwości. W ramach tych czterech programów, "współpraca" odnosi się do międzynarodowej działalności badawczej podejmowanej w ramach współpracy; "pomysły" obejmują badania podstawowe wykonywane za pośrednictwem Europejskiej Rady ds. Badań (ERC); program "ludzie" uwzględnia działania Maria Curie i inne inicjatywy; zaś program "możliwości" obejmuje wsparcie infrastruktur badawczych, regionów wiedzy oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). W przedstawionych propozycjach Komisja podkreśla, że badania w ramach współpracy "będą stanowiły przeważającą i podstawową część badań finansowanych przez UE". Rzeczywiście, prawie 45 miliardów euro z całkowitego budżetu wynoszącego 72,73 miliarda euro byłyby skierowane na finansowanie tego priorytetu w ramach planów Komisji. Oprócz badań w ramach współpracy, program "współpraca" będzie obejmował wspólne inicjatywy technologiczne, koordynację krajowych programów badawczych i współpracę międzynarodową. Określono dziewięć obszarów tematycznych badań w ramach współpracy: zdrowie; żywność, rolnictwo i biotechnologia; technologie informacyjne i komunikacyjne (TIK); nanonauki, nanotechnologie, inżynieria materiałowa i technologie nowych produktów; energia; środowisko (włącznie ze zmianami klimatycznymi); transport (wraz z aeronautyką); nauki społeczno-ekonomiczne i humanistyczne; oraz badania w zakresie bezpieczeństwa i przestrzeni kosmicznej. Podobnie jak w przypadku 6. PR, największe obszary tematyczne pod względem wielkości wykorzystywanych środków budżetowych stanowią technologie informacyjne i komunikacyjne; proponowane finansowanie wyniesie 11,8 miliarda euro w okresie siedmiu lat. Kolejnym obszarem jest zdrowie z sumą prawie 8,3 miliarda euro, a następnie nanonauki z kwotę nieco poniżej 5 miliardów euro. Nowo utworzony priorytet obejmujący badania w zakresie bezpieczeństwa i przestrzeni kosmicznej zajmuje piątą pozycję z budżetem równym 4 miliardy euro, zaś inny nowy obszar tematyczny - nauki społeczno-ekonomiczne i humanistyczne - ostatnią z budżetem wynoszącym 792 miliony euro. Jeśli chodzi o treść każdego z priorytetów, tekst propozycji stwierdza, że na tym etapie tematy są sformułowane ogólnie, tak aby można je było dostosować do potrzeb i możliwości pojawiających w czasie realizacji 7. PR. W ramach tematu TIK, na przykład, działania obejmują włączanie technologii w środowisko osobiste i systemy automatyczne, TIK na rzecz zdrowia, mobilność i integracja społeczna, przyszłe i nowopowstające technologie. Jak oczekiwano, w ramach programu "pomysły", Komisja przewiduje finansowanie indywidualnych projektów proponowanych przez naukowców w wybranym przez nich przedmiocie. Program zostanie wdrożony przez ERC niezależnie od pozostałej części Programu Ramowego, z proponowaną kwotą budżetu równą 11,8 miliarda euro przez okres siedmiu lat. Proponuje się, aby program "ludzie" objął wstępne szkolenia naukowców (za pośrednictwem sieci Marie Curie), szkolenia ustawiczne i rozwój kariery zawodowej, ścieżki i partnerstwa branżowo-akademickie i międzynarodowe działania obejmujące stypendia przyjazdowe i wyjazdowe oraz wymianę naukowców. Proponowany przydział środków budżetowych jest najniższy wśród czterech programów szczegółowych i wynosi 7,1 miliarda euro. Program "możliwości" natomiast będzie zmierzał do optymalnego wykorzystania i rozwoju infrastruktur badawczych, umacniania zdolności innowacyjnych MŚP, rozwijania regionalnych grup badawczych, zwiększania potencjału w regionach konwergencji UE oraz integracji nauki i społeczeństwa. Do osiągnięcia tych celów, Komisja proponuje budżet w wysokości 7,5 miliarda euro. W porównaniu z poprzednikiem - 6. PR, propozycje nowego programu kładą znacznie mniejszy nacisk na określone mechanizmy finansowania, które zostaną wykorzystane. W odniesieniu do projektów międzynarodowych uruchamianych w ramach dziewięciu obszarów tematycznych, zidentyfikowano trzy główne instrumenty: projekty w ramach współpracy, począwszy od ukierunkowanej działalności badawczej na niewielką skalę do dużych projektów integracyjnych, sieci doskonałości skupiające szereg instytucji działających w danej dziedzinie oraz działania koordynujące i wspierające, takie jak tworzenie sieci, wymiana i dostęp do infrastruktury badawczej. Inne mechanizmy finansowania, które mogłyby zostać zastosowane w odpowiedzi na zaproszenie do składania ofert obejmują projekty indywidualne - głównie w odniesieniu do badań podstawowych w ramach działalności ERC - działania Maria Curie i badania na rzecz określonych grup (w szczególności MŚP). Mechanizmy wspierające inicjatywy na dużą skalę, finansowane z wielu źródeł na podstawie decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady, obejmują tymczasem art. 169 Traktatu, wspólne inicjatywy technologiczne i rozwój infrastruktur zgodnie z postanowieniami art. 171 Traktatu. Treść propozycji stanowi, że oprócz czterech szczegółowych programów, cała działalność badawcza podejmowana w ramach 7. PR "musi być prowadzona zgodnie z podstawowymi zasadami etyki". Przewiduje się także okresową ocenę 7. PR i programów szczegółowych nie później niż w 2010 r., wraz z pełną zewnętrzną oceną jego założeń, wdrożenia i osiągnięć dwa lata po zakończeniu. W trakcie procesu konsultacji, który poprzedził ogłoszenie propozycji, szereg Państw Członkowskich wezwało Wspólne Centrum Badawcze do konkurowania na równej stopie z instytucjami krajowymi, w celu zapewnienia naukowego wsparcia podczas tworzenia polityki UE. Zgodnie z ostatecznymi propozycjami, niezależność WCB od krajowych lub prywatnych interesów oraz wiedza techniczna umożliwia WCB najlepsze budowanie porozumienia między interesariuszami i osobami odpowiedzialnymi za tworzenie polityki, zwłaszcza na szczeblu UE. Działalność WCB poza sektorem jądrowym będzie zatem zmierzała do osiągania dobrobytu w społeczeństwie intensywnie korzystającym z wiedzy, budowania solidarności i odpowiedzialnego zarządzania zasobami oraz do zapewnienia bezpieczeństwa i wolności, a także do zagwarantowania Europie roli światowego partnera. Dodatkowo, plany przewidują, że: - W ramach swojej działalności WCB będzie aktywnie wspierać integrację nowych Państw Członkowskich i krajów kandydujących aż do osiągnięcia przez nich poziomu, jaki obecnie panuje w krajach piętnastki. Na koniec, autorzy propozycji stwierdzają: - W celu szerszego rozpowszechniania i wykorzystania wyników badań UE, rozprzestrzenianie wiedzy i przekazywanie wyników, w tym również do osób odpowiedzialnych za tworzenie polityki, będzie wspierane we wszystkich obszarach tematycznych; wsparcie takie będzie również uwzględniać finansowanie inicjatyw związanych z tworzeniem sieci, seminariami i imprezami, pomoc udzielaną przez zewnętrznych ekspertów oraz serwisy informacyjne i elektroniczne, w szczególności przez CORDIS.