Wirtualna platforma dostępu do danych, analiz i publikacji pomaga w kształtowaniu niebieskiego wzrostu
W strategii „UE 2020” na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu dostrzeżono potencjał, jaki kryją w sobie morza i oceany dla lepszego wzrostu gospodarczego i pobudzenia innowacji w Europie. Strategia niebieskiego wzrostu obejmuje sektory, które rozwijając się stworzą nowe miejsca pracy i przyczynią się do wzrostu gospodarczego (takich, jak np. akwakultura), umożliwiając międzynarodową współpracę oraz kultywowanie wiedzy i dzielenie się nią. Finansowany przez UE projekt BlueBRIDGE powołano szczególnie z myślą o tej ostatniej kwestii, wykorzystując już istniejące dane i e-infrastrukturę na potrzeby stworzenia produktów opartych na wiedzy i ich rozpowszechniania. Zespół projektu opracował 66 platform internetowych nazwanych wirtualnymi środowiskami badawczymi (ang. Virtual Research Environment, VRE), z których każdy umożliwia dostęp do odpowiednio dostosowanych danych i usług umożliwiając lepsze zrozumienie środowisk morskich, ich gospodarek i żywych zasobów. Wirtualne środowiska badawcze Opracowanie VRE wymagało zastosowania zbiorowej wiedzy fachowej. Proces ten zaangażował: administratorów zarządzających e-infrastrukturą, deweloperów oprogramowania wdrażających zarządzanie danymi i stosowanie określonych usług, managerów VRE projektujących środowiska i administrujących nimi na potrzeby realizacji wspólnych celów, a także naukowców i pedagogów współpracujących w zakresie działań badawczych i dzielenia się wynikami badań. Te VRE zaprojektowano tak, by wspierać proces opartego na faktach podejmowania decyzji oraz poprawić skuteczność procesu przetwarzania i innowacji dla szerokiej gamy stron zainteresowanych z sektorów morskich, w tym naukowców, managerów zarządzających danymi, pedagogów, podmiotów kształtujących politykę i dla sektora prywatnego. Każde VRE ma osiągnąć określony cel. Na przykład, jedno VRE zawiera dane i narzędzia dla wspierania zainteresowanych stron w ochronie określonych gatunków ryb i ustanawianiu odpowiednich kwot połowowych. Inne VRE umożliwia ocenę wydajności i analizę porównawczą w sektorze akwakultury, podnosząc konkurencyjność przez maksymalizację stóp wzrostu, obniżenie kosztów i zminimalizowanie wpływu na środowisko. Jeszcze inne VRE wygenerowało wskaźniki, by pomóc poszczególnym krajom zaplanować działania na rzecz ochrony środowiska morskiego lub śledzić działalność wodną i chronić różnorodność biologiczną. Koordynator projektu, dr Donatella Castelli, podkreśla, że VRE mogą mieć wpływ także na sektor edukacji: „Wykorzystanie e-infrastruktury pozwoliło wykazać, że VRE szybko i bezproblemowo udostępniają wyniki badań naukowych z sektora badawczego i przemysłu na potrzeby realizacji bieżących działań edukacyjnych o wysokiej jakości. Zapewnia ona uczniom dostęp do zdalnych serwisów obliczeniowych i do niezbędnych zestawów danych, narzędzi analitycznych i narzędzi do wizualizacji, na potrzeby kształcenia oraz przeprowadzania i powtarzania doświadczeń naukowych”. Niebieski wzrost na diecie z danych Dzięki projektowi BlueBRIDGE dostępne dane i oparte na wiedzy produkty z dziedziny biologii, ochrony środowiska i gospodarki społecznej są rzetelne i aktualne. Jak podsumowuje dr Castelli: „Nie udało nam się w 100% zaspokoić zapotrzebowania na dane, jednak dzięki współpracy z organizacjami międzynarodowymi nasza e-infrastruktura pomogła zharmonizować i przeanalizować dane, które umożliwiają użytkownikom oparte na faktach podejmowanie decyzji z pogranicza badań naukowych”. Naukowcy już zaczęli wykorzystywać opracowane przez projekt BlueBRIDGE VRE, aby dostarczać nowych produktów, które są teraz nieodpłatnie udostępniane innym. Jednym z przykładów jest światowy rejestr zasobów i rybołówstwa, który został sporządzony przez Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (ang. United Nations Food and Agricultural Organisation, FAO), na potrzeby ujednolicenia globalnych zasobów informacji na temat rybołówstwa. W niedalekiej przyszłości, dane te wspomogą planowanie opartej na faktach konsumpcji, biorące pod uwagę pochodzenie i zrównoważoną produkcję. E-infrastruktury były prowadzone zgodnie z zasadami FAIR, czyniąc dane możliwymi do znalezienia (Findable), dostępnymi (Accessible), interoperacyjnymi (Interoperable) i możliwymi do ponownego wykorzystania (Re-usable) dla wszystkich zainteresowanych stron. W dużej mierze było to możliwe dzięki przejrzystemu wykorzystaniu standardów i protokołów metadanych, rozwiązaniom przedstawiającym pochodzenie danych i wspieraniu powtarzalności doświadczeń naukowych. Zgodnie z wizją otwartej nauki, projekt BlueBRIDGE wspierał także współpracę, dzielenie się i ponowne wykorzystywanie wszelkich produktów opartych na badaniach, w tym danych, algorytmów, narzędzi oraz przepływów pracy i usług, a teraz jest gotów połączyć się z nową europejską chmurą dla otwartej nauki. VRE, które już zostały udostępnione i są czynne, nadal będą w przyszłości utrzymywane. Poza tym, zespół prowadzi obecnie negocjacje w sprawie co najmniej pięciu umów o gwarantowanym poziomie usług (ang. Service Level Agreement, SLA), aby umożliwić globalnym społecznościom wykorzystywanie VRE na potrzeby pozyskiwania wiedzy o morzu oraz przestrzennego planowania obszarów morskich. Nowe działania związane z VRE będą ukierunkowane na wsparcie metod oceny zasobów w sytuacjach, gdy dostępne są jedynie dane niskiej jakości, a także prowadzenie dalszych badań nad wpływem zmian klimatu na rybołówstwo.
Słowa kluczowe
BlueBRIDGE, ocean, morze, niebieski wzrost, zrównoważony rozwój, dane, morskie, gospodarka, e-infrastruktury, wiedza
