Zdobywca Nagrody Kartezjusza świętuje otrzymanie głównych laurów w dziedzinie nauk społecznych
- Do niedawna było dość nieprawdopodobne, aby główna nagroda została przyznana zespołowi zajmującemu się naukami społecznymi. Oznacza ona długo oczekiwane uznanie dla rosnącego znaczenia tych dyscyplin. Taka była reakcja koordynatora projektu European Social Survey (ESS), profesora Rogera Jowella, kiedy to 2 grudnia ESS jako pierwszy projekt w dziedzinie nauk społecznych zdobył Nagrodę Kartezjusza UE za badania naukowe oparte na współpracy. Zaraz po ceremonii wręczenia nagród w Brytyjskim Towarzystwie Królewskim, serwis CORDIS Wiadomości zapytał profesora Jowella z Londyńskiego City University, dlaczego według niego ESS został wyróżniony tą prestiżową nagrodą przez jury Nagrody Kartezjusza. - Uważam, że zostaliśmy wybrani, ponieważ celem projektu jest udoskonalenie ilościowych pomiarów zjawisk społecznych, w oparciu o te same surowe zasady powszechnie stosowane w innych dyscyplinach naukowych. W opinii profesora Jowella biorąc pod uwagę złożoność interakcji między ludźmi i otaczającym światem, w istocie pod wieloma względami zadanie odzwierciedlania ich w porównywalny sposób ponad granicami 27 krajów jest często bardziej skomplikowane niż badanie interakcji zachodzących w przyrodzie. Prawa rządzące zachowaniem ludzi są mniej widoczne niż te obserwowane przy badaniu zjawisk w naukach przyrodniczych - powiedział profesor. - Ludzie są zadufani w sobie w sposób, jakiego nie spotyka u ich odpowiedników w świecie przyrody - potrafią myśleć jedno i robić coś zupełnie innego. Jakkolwiek być może nigdy nie będzie możliwości mierzenia ludzkich postaw z perfekcyjną dokładnością, to w ramach projektu ESS opracowano i udoskonalono unikalną metodę naukową umożliwiającą dokładne odwzorowanie zmian postaw i przekonań społecznych w skali europejskiej. Projekt ESS przyjął na początku formę współpracy w ramach priorytetu "Potencjał ludzki" piątego programu ramowego - wyjaśnił profesor Jowell. - Sześć instytucji z pięciu Państw Członkowskich przedłożyło Komisji propozycję stworzenia stałej centralnej bazy danych, do której napływałyby informacje pochodzące z analiz prowadzonych jednocześnie we wszystkich uczestniczących krajach. [...] Natychmiast uznano, że stanowiłaby ona nieocenione źródło danych dla pracowników i nauczycieli akademickich z szerokiego zakresu dyscyplin nauk społecznych, jak również dla polityków i urzędników służby cywilnej, zespołów doradców, dziennikarzy i ogółu społeczeństwa. W celu zebrania danych krajowy koordynator i instytut badawczy w każdym z uczestniczących krajów (w 21 krajach UE i Norwegii), organizuje bezpośrednie wywiady z co najmniej 1500 wybranymi losowo obywatelami w wieku 15 lat i starszymi. Kwestionariusz opracowany w ramach projektu ESS składa się z podstawowego zbioru wskaźników opisujących takie obszary, jak zaufanie do instytucji, wartości moralne i społeczne, tożsamość religijna, dobrobyt i bezpieczeństwo oraz postrzegana jakość życia. Zawiera on również pytania dotyczące określonych zagadnień poruszanych w każdej rundzie wywiadów, takich jak stosunek do imigracji i obywatelstwa czy równowaga między życiem zawodowym a prywatnym. - To pozwala nam rozważyć pytania, takie jak wpływ europejskiego modelu społecznego i systemów opieki społecznej na chęć obywateli do wzajemnej opieki nad sobą oraz testować takie hipotezy z użyciem wiarygodnych danych - wyjaśnił profesor Jowell. To z kolei może zapewnić decydentom informacje o sposobach zwiększania elastyczności sprawowania rządów w Europie. - Wykorzystujemy całą gamę ekonomicznych wskaźników do mierzenia wyników osiąganych przez dany kraj, ale obecnie bardzo mała liczba z nich to wskaźniki społeczne. Demokratyczne społeczeństwa muszą wiedzieć, jakie są te postawy i uwzględniać je z myślą o zwiększaniu wrażliwości i elastyczności europejskich rządów. Mówiąc o znaczeniu danych ESS profesor Jowell wskazuje, że odkąd bezpłatnie udostępniono wyniki drugiej rundy badań ankietowych we wrześniu 2003 r., ponad 7000 gości zarejestrowanych na stronie internetowej wykorzystało dane lub dokumentację badawczą do dalszych analiz statystycznych i publikacji. - Istnieje duże zapotrzebowanie na wiarygodne dane tego typu - potwierdza. Konsorcjum ESS zapewniło projektowi dalsze finansowanie unijne w ramach szóstego programu ramowego i znów wysunęło się przed szereg z projektem w dziedzinie nauk społecznych, będącym pierwszą tego typu inicjatywą uznawaną przez Komisję za samodzielną infrastrukturę. Spoglądając w przyszłość profesor Jowell podkreśla, że dalsze gromadzenie danych to tylko część równania. - Musimy również opracować lepsze mierniki porównawcze oraz udoskonalić metodologię - jest jeszcze dużo do zrobienia i mamy do przebycia długą drogę. - Czy 200 000 euro towarzyszące nagrodzie wspomoże te zmagania? - zapytał serwis CORDIS Wiadomości. - Jedną z możliwości jest wykorzystanie środków na ustanowienie jednorocznego "stypendium Nagrody Kartezjusza" w każdej instytucji uczestniczącej w ESS - ujawnił profesor Jowell. - Ale cokolwiek będziemy robić, upewnimy się najpierw, że nagroda przyniesie namacalne efekty.
Kraje
Zjednoczone Królestwo