Skip to main content
Oficjalna strona internetowa Unii EuropejskiejOficjalna strona internetowa UE
European Commission logo
polski polski
CORDIS - Wyniki badań wspieranych przez UE
CORDIS
CORDIS Web 30th anniversary CORDIS Web 30th anniversary

Article Category

Zawartość zarchiwizowana w dniu 2023-03-02

Article available in the following languages:

"Dziesiata planeta" moze rzeczywiscie byc planeta

Kontrowersje dotyczące "dziesiątej planety" - 2003UB313 - pogłębiły się gdy stwierdzono, że obiekt ten jest większy od Plutona, dziewiątej "oficjalnej" planety. Obliczono, że średnica 2003UB131 wynosi około 3000 km, a Pluton ma średnicę 2300 km. Ciało niebieskie powinno być ...

Kontrowersje dotyczące "dziesiątej planety" - 2003UB313 - pogłębiły się gdy stwierdzono, że obiekt ten jest większy od Plutona, dziewiątej "oficjalnej" planety. Obliczono, że średnica 2003UB131 wynosi około 3000 km, a Pluton ma średnicę 2300 km. Ciało niebieskie powinno być co najmniej wielkości Plutona, aby kwalifikować się do statusu "planety", chociaż w przekonaniu niektórych krytyków nawet sam Pluton nie spełnia tego warunku, ponieważ jest po prostu za mały. Patrząc na zagadnienie z innej perspektywy, nasz Księżyc ze średnicą 3500 km jest większy niż oba te ciała. - Ponieważ UB313 jest zdecydowanie większy niż Pluton, znacznie trudniej będzie uzasadnić nazywanie Plutona planetą, jeżeli UB313 ten status nie będzie przysługiwał - powiedział szef zespołu astronomów profesor Frank Bertoldi, pracujący na Uniwersytecie w Bonn i w Instytucie im. Maxa Plancka. - Nie chciałbym deprecjonować Plutona z powodów historycznych i kulturowych - zmartwilibyśmy uczniów. Dlatego tym bardziej uzasadnione wydaje się nazywanie planetami również ciał niebieskich większych od Plutona. Myślę, że jakoś byśmy sobie poradzili. Astronomowie wykorzystali 30-metrowy teleskop należący do IRAM (Institut de Radio Astronomie Millimétrique) zlokalizowany na szczycie Pico Veleta w hiszpańskich Sierra Nevada. Zmierzyli oni wielkość UB313 analizując jasność względną tego obiektu. Gdyby założyć, że UB313 i Pluton są w takiej samej odległości od Słońca, wtedy UB313 byłby jaśniejszy. Ponieważ jednak UB313 znajduje się ponad dwa razy dalej od Słońca niż Pluton, musi zatem być większy. Przyjęto również, że współczynnik odbicia tego ciała jest bardzo wysoki, a temperatura bardzo niska, wynosząca minus 248 stopni Celsjusza - zbliżona, ale trochę niższa niż temperatura Plutona. Rzeczywista wielkość nie została jednak jeszcze ustalona, ponieważ nadal nieznana jest powierzchnia UB313, a tym samym jego współczynnik odbicia. W przypadku średnicy daje to margines błędu maksymalnie 400 km w obie strony, co oznacza, że gdyby skorygowano rozmiary UB313 w dół, to i tak byłby on większy od Plutona. UB313 został po raz pierwszy dostrzeżony w lipcu 2005 r. przez Michaela Browna z California Institute of Technology. Dąży on do uznania tego obiektu za planetę i nazywa ją "Xena", a jej księżyc "'Gabrielle", jak bohaterki serialu telewizyjnego. Jeśli UB313 uzyska status planety, to jej nazwa będzie zaczerpnięta z mitologii antycznej. Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) powołała komisję w celu określenia praktycznej definicji planety, ale zespół został rozwiązany w listopadzie 2005 r. bez uzyskania satysfakcjonujących wyników. Pluton i UB313 znajdują się w obszarze zwanym pasem Kuipera, który może zawierać do miliona obiektów różnej wielkości. Rozciąga się on za Neptunem, a powodem negowania planetarnego statusu Plutona jest fakt, że może on być po prostu kolejnym obiektem w pierścieniu Kuipera, tak jak UB313. W przypadku odkrycia większej liczby dużych obiektów Kuipera, teoretycznie wszystkim mógłby być przyznany status planet. - Można wprowadzić podział oparty na założeniu, że "wszystko co jest większe od Plutona jest planetą" - sugeruje profesor Iwan Williams z Queen Mary University of London, który w sierpniu przedstawi IAU możliwości rozwiązań opracowane przez grupę roboczą. - Ale wtedy pojawia się niebezpieczeństwo odkrycia czterech czy pięciu takich obiektów w ciągu następnych kilku lat i będziemy pytać sami siebie: "czy naprawdę chcieliśmy mieć 15 planet?" A może powinniśmy po prostu poczekać i zobaczyć co jeszcze zostanie odkryte w niedalekiej przyszłości - powiedział profesor Williams. Pluton został odkryty w 1930 r. przez astronoma Clyde'a Tombaugha. Od początku budzi spory, ponieważ posiada nieregularną orbitę, wyraźnie odchyloną od orbit pozostałych planet, i czasami znajduje się bliżej Ziemi niż Neptun. Niektóre z tych właściwości cechują również 2003UB313 - obiekt ten posiada nieregularną orbitę, a w położeniu najbliżej Słońca (peryhelium) znajduje się mniej więcej w miejscu odpowiadającym orbicie Neptuna.

Kraje

Niemcy, Hiszpania