Zwiększenie wydatków na działalność badawczo-rozwojową do poziomu 3 procent PKB może przynieść wzrost unijnego PKB nawet o 10 procent - ocenia Potočnik
Unijny komisarz ds. nauki i badań naukowych Janez Potočnik stwierdził, że jeśli UE zwiększy inwestycje w badania do wartości odpowiadającej trzem procentom PKB, to produkt krajowy brutto wzrośnie do 2010 r. średnio od 3 do 10 procent. Komisarz przemawiał 18 maja na konferencji w Brukseli zorganizowanej przez Komisję, dotyczącej otwartej metody koordynacji (OMC) w dziedzinie badań. Dane pochodzą z holenderskiego Krajowego Biura Analiz Polityki Gospodarczej i potwierdzają słuszność stanowiska Potočnika, który popiera zarówno cele lizbońskie, jak i raport grupy Aho na temat innowacji w UE. Aby osiągnąć wspomniane cele, komisarz wezwał państwa członkowskie do zwiększenia wydatków na działalność badawczo-rozwojową (B+R), ponieważ "obecnie około 94 procent wszystkich inwestycji publicznych w tej dziedzinie jest dokonywanych właśnie przez nie. Nawet jeśli budżet wspólnotowego programu ramowego znacząco wzrośnie, państwa członkowskie muszą nadal zwiększać inwestycje w B+R w przyszłości". Następnie komisarz Potočnik zasugerował, że "otwarta metoda koordynacji" (OMC) jest najlepszym sposobem monitorowania inwestycji dokonywanych przez państwa członkowskie w działalność badawczo-rozwojową, zwłaszcza w ramach skoordynowanych działań. - Istnieją wystarczające dowody, wynikające na przykład z programów ramowych, że w wielu przypadkach skoordynowane działania są bardziej skuteczną reakcją polityczną niż działania nieskoordynowane. Cel trzyprocentowy przy zastosowaniu metody OMC ma doprowadzić do osiągnięcia następujących rezultatów: - rozwoju wzajemnego uczenia się i badań prowadzonych przez niezależnych ekspertów oraz rozpowszechnienia identyfikacji dobrych praktyk; - wspierania państw członkowskich w opracowywaniu bardziej spójnej i właściwie skoordynowanej polityki, jak również wspólnych inicjatyw w kwestiach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania; - pomocy w identyfikacji dziedzin, w których inicjatywy wspólnotowe mogłyby wzmocnić działania na poziomie państw członkowskich. Komisarz Potočnik uważa, że jak dotąd metoda OMC odnosiła skutek. - Uważamy, że wzajemne uczenie się państw członkowskich od siebie przebiegało na intensywnym poziomie, zaś w wielu dziedzinach zidentyfikowano dobre praktyki. Ponadto, państwa członkowskie otrzymały wytyczne, które umożliwiły udoskonalenie ich polityki. W naszej opinii wszystkie państwa członkowskie skorzystały na celu 3-procentowym przy zastosowaniu metody OMC - stwierdził. Komisarz powiedział, że kraje te wykorzystywały metodę OMC jako podstawę przy decyzjach politycznych, jak i decyzjach o wydatkach wymagających wyłożenia miliardów euro z państwowej kasy. Na przykład, państwa członkowskie przyglądały się sposobom reformowania publicznych organizacji badawczych przez inne kraje, a w rezultacie wprowadzały następnie własne reformy. Sześć państw członkowskich wyraziło chęć poddania pakietu polityki badawczej ocenie niezależnych ekspertów. Komisarz wezwał również do wzmocnienia dwóch dziedzin: międzynarodowej współpracy między przemysłem a uniwersytetami oraz środków fiskalnych w odniesieniu do badań. Wyjaśnił, że Komisja przygotowała dokumenty z zaleceniami dla każdej z tych dziedzin. Zwrócił również uwagę na specjalne zaproszenia do składania ofert na pilotażowy konkurs OMC-NET, służący państwom członkowskim do koordynowania obszarów politycznych będących przedmiotem wspólnego zainteresowania. Zaproszenia będą ogłaszane również w siódmym programie ramowym (7. PR). Potočnik omówił pokrótce raport, aktualnie opracowywany przez Komitet Badań Naukowo-Technicznych (CREST), na temat podejścia przyjmowanego przez państwa członkowskie wobec agendy lizbońskiej. Raport będzie stanowił połączenie raportów z postępów osiągniętych przez państwa członkowskie w zakresie krajowych programów reform i posłuży do sformułowania konkretnych zaleceń dla Rady. Na koniec komisarz oznajmił, że osiągnięty dotychczas postęp jest zachęcający i mówiąc ogólnie, w większości państwa członkowskie muszą dalej postępować w podobny sposób, zwracając jednak szczególną uwagę na cztery kluczowe obszary: 1. Metoda OMC powinna koncentrować się na dziedzinach, w których wymiar międzynarodowy jest bardziej wyraźny i gdzie można zwiększyć zakres jej oddziaływania. W określonych obszarach wzajemnego uczenia się i koordynacji można wykorzystać fundusze strukturalne na rzecz rozwoju regionalnego w celu wspierania badań i innowacji. 2. Proces wzajemnego uczenia się powinien przebiegać pomiędzy decydentami na poziomie CREST, jak również na poziomie ekspertów. Tak powinno być, na przykład, w przypadku wzajemnego uczenia się w ramach krajowych programów reform. 3. W procesie OMC należy opracować wyraźne wytyczne, identyfikując dobre praktyki oraz przedstawiając zdecydowane zalecenia, o ile Europa ma pilnie przekształcić się w gospodarkę opartą na wiedzy i podwyższyć swoją wydajność, zwłaszcza w świetle zwiększonej konkurencji ze strony nowo powstających, szybko rozwijających się gospodarek, takich jak Indie i Chiny. 4. Metoda OMC powinna zostać włączona w tworzenie polityki badawczej w celu zapewnienia skutecznego zastosowania rezultatów. Dobre praktyki i wytyczne powinny zostać z łatwością wykorzystane.