Kraje europejskie daleko w tyle za Vanuatu w "rankingu szczęścia"
W nowym wspólnym opracowaniu Przyjaciół Ziemi i New Economics Foundation (nef) po raz pierwszy dokonano oceny krajów ze względu na osiągnięty przez nie "wskaźnik szczęśliwej planety" ("Happy Planet Index", HPI). Na czele światowej listy znajduje się Vanuatu, mały wyspiarski kraj w rejonie Pacyfiku. Kraje europejskie pozostają za nim daleko w tyle. Dane wyliczono jako wypadkową zależności pomiędzy trzema czynnikami - przeciętną oczekiwaną długością życia, "śladem" ekologicznym (wpływem użytkowania towarów i usług na środowisko) oraz subiektywnymi relacjami na temat poziomu dobrobytu. Nie zastosowano tradycyjnego miernika sukcesu, jakim jest produkt krajowy brutto (PKB). Nic Marks jest szefem ośrodka New Economics Foundation zajmującego się oceną stanu dobrobytu. - Jest sprawą oczywistą, że żaden kraj wymieniony w zestawieniu wskaźników szczęśliwej planety nie jest idealny pod wszystkimi względami. Lecz wskaźnik ujawnia pewne prawidłowości, które pokazują, w jaki sposób można byłoby osiągnąć cel w postaci długiego i szczęśliwego życia wszystkich ludzi, a jednocześnie realizować ten cel w ramach naszych zasobów środowiskowych. Pojawia się oto wyzwanie - czy potrafimy wyciągnąć wnioski i je zastosować? Rządy na całym świecie już zbyt długo koncentrują się na wybranych celach. Jeżeli dysponujesz nieodpowiednią mapą, prawdopodobnie nie dotrzesz do miejsca przeznaczenia - mówi Nic Marks. Autorzy raportu prezentują cztery główne wnioski badania: - Szczęśliwe życie można osiągnąć w warunkach niewielkiego obciążenia środowiska. Autorzy raportu porównują takie kraje, jak USA i Niemcy - każdy z tych krajów ma zbliżone parametry, jeżeli chodzi o przeciętną oczekiwaną długość życia i zadowolenie z życia, chociaż przeciętny Niemiec wywiera o połowę mniejszy wpływ na środowisko niż przeciętny Amerykanin. - Kraje o takim samym śladzie ekologicznym mogą uzyskiwać zróżnicowane oceny pod względem długowieczności i stanu dobrobytu. Na przykład ślady ekologiczne w przypadku Rosji i Japonii są podobne, natomiast Japończycy mają szansę żyć 17 lat dłużej i być o 50 procent szczęśliwsi. - Podobne kraje wykazują zdecydowane zróżnicowanie pod względem poziomu zadowolenia. Mołdawia i Honduras sąsiadują ze sobą w zestawieniach wskaźnika rozwoju ludzkiego, który jest stosowany przez ONZ; przeciętna oczekiwana długość życia i ślady ekologiczne w ich przypadku są również zbliżone. Tymczasem poziom zadowolenia u Honduran jest dwukrotnie wyższy. - Kraje wyspiarskie otrzymują wysokie oceny, mając wyższy poziom zadowolenia, dłuższą przeciętną oczekiwaną długość życia i mniejszy ślad ekologiczny, pomimo poziomu rozwoju gospodarczego zbliżonego do swoich regionów. Innym kluczowym wynikiem badania było stwierdzenie, że nie ma kraju, który osiągałby bardzo dobre rezultaty. Vanuatu, kraj o najwyższej ocenie, otrzymał 68,2 na 100 możliwych punktów. Autorzy ustalili "idealny" cel na poziomie 83,5 punktu, który można osiągnąć mając rozsądny poziom zadowolenia, w miarę wysoki wskaźnik oczekiwanej długości życia i niewielki ślad ekologiczny. Krajem, który uzyskał najniższą ocenę, było Zimbabwe z wynikiem 16,6 punktu. - Zwykliśmy porównywać kraje zestawiając sam poziom bogactwa lub to, czym handlują. Istnieją zestawienia "rankingów międzynarodowych" przedstawiające wyniki uzyskiwane w różnych sferach, począwszy od korupcji po osiągnięcia sportowe. Lecz "wskaźnik szczęśliwej planety" opracowany przez nef mierzy coś o wiele istotniejszego, o zasadniczym znaczeniu. Dotyka on bowiem względnego sukcesu lub względnej porażki poszczególnych krajów w dziedzinie oferowania obywatelom godnego życia przy jednoczesnym respektowaniu ograniczeń w zakresie zasobów naturalnych, od których zależy życie nas wszystkich. Kolejność krajów, jaka powstaje, może wydawać się sprzeczna z intuicją. Lecz dzieje się tak dlatego, że w dużym stopniu decydenci są wprowadzani w błąd przez abstrakcyjne modele matematyczne dotyczące gospodarki, które mają niewielki związek ze światem rzeczywistym - powiedział Andrew Simms, dyrektor ds. polityki w nef. Raport zamyka recepta na zwiększenie poziomu zadowolenia w wymiarze globalnym, łącznie z wykorzenieniem skrajnej nędzy i głodu, likwidacją zadłużenia krajów Trzeciego Świata, wspieraniem drogi konstruktywnego życia, które jest kluczem do satysfakcji osobistej, rozpoznawaniem ograniczeń ekologicznych oraz wypracowaniem polityki zajmującej się tymi ograniczeniami. Wykaz krajów Unii Europejskiej i wybranych innych krajów, w kolejności zajmowanej pozycji: Bhutan, 13. miejsce (na 178), wynik HPI 61,1 Chiny, 31. miejsce, wynik HPI 56 Malta, 40. miejsce, wynik HPI 53,3 Trynidad i Tobago, 50. miejsce, wynik HPI 51,9 Austria, 61. miejsce, wynik HPI 48,8 Indie, 62. miejsce, wynik HPI 48,7 Brazylia, 63. miejsce, wynik HPI 48,6 Włochy, 66. miejsce, wynik HPI 48,3 Holandia, 70. miejsce, wynik HPI 46 Cypr, 72. miejsce, wynik HPI 46 Luksemburg, 74. miejsce, wynik HPI 45,6 Belgia, 78. miejsce, wynik HPI 44 Słowenia, 79. miejsce, wynik HPI 44 Niemcy, 81. miejsce, wynik HPI 43,8 Chorwacja, 82. miejsce, wynik HPI 43,7 Japonia, 95. miejsce, wynik HPI 41,7 Dania, 99. miejsce, wynik HPI 41,4 Wielka Brytania, 108. miejsce, wynik HPI 40,3 Kanada, 111. miejsce, wynik HPI 39,8 Irlandia, 113. miejsce, wynik HPI 39,4 Polska, 114. miejsce, wynik HPI 39,3 Szwecja, 119. miejsce, wynik HPI 38,2 Rumunia, 120. miejsce, wynik HPI 37,7 Węgry, 121. miejsce, wynik HPI 37,6 Finlandia, 123. miejsce, wynik HPI 37,4 Czechy, 128. miejsce, wynik HPI 36,6 Francja, 129. miejsce, wynik HPI 36,4 Słowacja, 132. miejsce, wynik HPI 35,8 Grecja, 133. miejsce, wynik HPI 35,7 Portugalia, 136. miejsce, wynik HPI 34,8 Bułgaria, 145. miejsce, wynik HPI 31,6 Litwa, 149. miejsce, wynik HPI 29,3 USA, 150. miejsce, wynik HPI 28,8 Łotwa, 160. miejsce, wynik HPI 27,3 Rosja, 172. miejsce, wynik HPI 22,8 Estonia. 173. miejsce wynik HPI 22,7.