Wszystkie systemy pracują dla 7. PR
- To wielki dzień - powiedział dziennikarzom unijny komisarz ds. nauki i badań naukowych Janez Potočnik zaraz po zatwierdzeniu przez Parlament Europejski poprawek do wniosku w sprawie siódmego programu ramowego (7. PR), które zostały przygotowane we współpracy z Radą. Chociaż nowy tekst wymaga jeszcze formalnego zatwierdzenia przez Radę ds. Konkurencyjności, powinno to nastąpić bez żadnych problemów na najbliższym posiedzeniu Rady w dniach 4 i 5 grudnia. Kiedy tak się stanie, 22 grudnia, jak zaplanowano, Komisja będzie mogła opublikować pierwsze zaproszenia do składania wniosków oraz oficjalnie uruchomić największy jak dotąd europejski program badawczy. 7. PR podzielony jest na cztery programy szczegółowe. W ramach "Współpracy" wspierane będą wspólne prace badawcze w kilku sprecyzowanych obszarach tematycznych. Ze środków programu "Pomysły" finansowane będą badania stymulowane przez badaczy za pośrednictwem nowo utworzonej Europejskiej Rady ds. Badań (ERC). Program "Ludzie" będzie skoncentrowany na szkoleniu i rozwoju karier zawodowych naukowców, natomiast "Możliwości" na koordynacji i rozwoju infrastruktury badawczej, regionalnych grup badawczych, współpracy międzynarodowej i ściślejszych powiązań między nauką a społeczeństwem. W opinii Janeza Potočnika budżet programu wynoszący 54,582 mld euro w cenach bieżących jest "najważniejszą pozytywną zmianą". Z tej kwoty 50,521 mld euro zostanie przeznaczone na program Wspólnoty Europejskiej, a 2,751 mld euro na program Euratomu (badania nad syntezą termojądrową oraz rozszczepianiem i ochroną przed promieniowaniem) realizowany w latach 2007-2011. Na lata 2012 i 2013 dla Euratomu przewidziane jest kolejne 1,31 mld euro. Ostateczne zmiany w 7. PR są zgodne z priorytetami Parlamentu. Poprawki zgłoszone przez Jerzego Buzka, sprawozdawcę i polskiego eurodeputowanego, gwarantują przeznaczenie środków finansowych na takie tematy, jak zdrowie dzieci, choroby dróg oddechowych, choroby zaniedbane i rybołówstwo; celem poprawek jest także ułatwienie udziału małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz większe podkreślenie roli Wspólnego Centrum Badawczego (WCB) w kształceniu naukowym. Eurodeputowani zadbali o nadanie priorytetu badaniom nad energią odnawialną domagając się, aby "znaczącą część" budżetu przyznanego na energetykę przeznaczono na odnawialne źródła energii i efektywność energetyczną u użytkownika końcowego, a pozostałe środki przekazano na badania nad czystymi technologiami węglowymi oraz wychwytywanie i magazynowanie dwutlenku węgla. - To zdanie może oznaczać tylko jedno: że te dwie grupy technologii otrzymają ponad połowę budżetu na badania niezwiązane z energią jądrową, czyli co najmniej 1,175 mln euro w ciągu siedmiu lat trwania 7. PR - powiedział Didier Mayer, prezes European Renewable Energy Research Centres (EUREC). W EUREC obliczono, że kwota ta oznacza wzrost w ujęciu realnym o około 40 procent w porównaniu ze średnimi nakładami na te technologie w 6. PR. Poprawki spowodują również niewielkie zmiany w budżecie, zwiększając w niewielkim stopniu pulę środków dla trzech z czterech filarów 7. PR (Współpraca, Pomysły i Ludzie) i zmniejszając fundusze dla czwartego - Możliwości. Dokonano także zmian w budżecie planowanego finansowego instrumentu współdzielenia ryzyka (RSFF). Zamierzeniem twórców RSFF jest ułatwienie dostępu do funduszy Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI), co pozwoli na finansowanie bardziej ryzykownych projektów badawczych oraz pozyskanie większych prywatnych środków finansowych na ten cel. W sprawie ERC eurodeputowani bronili swojego wniosku dotyczącego jej średniookresowej oceny, czemu Komisja była początkowo przeciwna, oraz dodali poprawkę gwarantującą, że ewentualne konieczne zmiany w strukturze Rady będą przeprowadzane w porozumieniu z Parlamentem, z zastosowaniem procedury współdecyzji. Kolejna poprawka prowadzi do niewielkiego zwiększenia funduszy na koszty administracyjne ERC, z 3 procent, których początkowo domagali się eurodeputowani, do 5 procent. Jerzy Buzek pochwalił jakość pierwotnego wniosku Komisji mówiąc, że Parlament dokonał kilku zmian, ale nie zmienił koncepcji leżących u podstaw programu i jego struktury. Dodał też, że spośród 2000 poprawek zgłoszonych przez eurodeputowanych 700 poddano pod głosowanie, a te przyjęte udoskonaliły program. Zarówno Jerzy Buzek, jak i Janez Potočnik chwalili współpracę między instytucjami, która umożliwiła osiągnięcie porozumienia. Jerzy Buzek podziękował także swoim kolegom parlamentarzystom za rezygnację z politycznych preferencji w imię uruchomienia i wdrożenia 7. PR. - Mam nadzieję, że stanie się to zasadą przyszłych dyskusji w Parlamencie - powiedział. Można byłoby pomyśleć, że teraz, kiedy zbliża się moment uruchomienia 7. PR, ci, którzy go przygotowywali, myślą o zasłużonym odpoczynku. W dniu 30 listopada Janez Potočnik i Jerzy Buzek absolutnie nie sprawiali takiego wrażenia. - Nie skończyliśmy jeszcze. Praca zaczyna się dzisiaj - powiedział Jerzy Buzek. Następnym etapem będzie wdrożenie programu, dodał. A potem: - Musimy przekonać rządy krajowe, decydentów, badaczy, społeczeństwo, że jest to dobry program. Musimy tchnąć nowe życie w badania naukowe w Europie. Dla Janeza Potočnika 7. PR jest niewątpliwie największym projektem od czasu powierzenia mu funkcji komisarza ds. nauki i badań naukowych w 2004 r. Program wystarczy już teraz tylko wdrożyć, ale to nie znaczy, że praca jest skończona. - To jest ciągła podróż, bez przystanków - powiedział. W centrum uwagi komisarza są teraz sprawy nieco bardziej odległe w czasie. W dniu 30 listopada powiedział dziennikarzom, by spodziewali się nowej debaty na temat Europejskiej Przestrzeni Badawczej w 2007 r. Następnie w 2009 r. odbędzie się dyskusja nad finansowymi perspektywami Unii Europejskiej. - Będzie ona połączona z debatą na temat przyszłości Europy. Musimy być przygotowani, - powiedział - przygotowani do pokazania decydentom, jak ważne dla konkurencyjności Europy są inwestycje w badania naukowe.