Projekt UE w dziedzinie białek błonowych
W ramach nowego projektu finansowanego przez UE prowadzone będą badania nad białkami błonowymi, ukierunkowane na nowe metody leczenia różnych chorób. Białka błonowe odpowiedzialne są za transport substancji chemicznych i komunikatów między wnętrzem komórki a jej otoczeniem oraz odgrywają bardzo ważną rolę dla każdego procesu zachodzącego w organizmie człowieka. Wadliwość białek błonowych ma swój udział w wielu chorobach człowieka, takich jak cukrzyca, choroby serca, padaczka, depresja, osteoporoza, wrzody żołądka oraz zaćma. Działanie bakterii, drożdży i pasożytów wywołujących wiele chorób zakaźnych również uzależnione jest od białek błonowych, przez co mogą one stanowić cel dla prac nad nowymi lekami. W ramach projektu EDICT (European drug initiative for channels and transporters - "Europejska inicjatywa lekowa dotycząca kanałów i przenośników"), o budżecie wynoszącym 15 mln EUR, zbadane zostanie ok. 80 takich białek błonowych. Partnerzy projektu sporządzą mapę struktury białek biorących udział w powstawaniu chorób w celu zidentyfikowania związków, w oparciu o które można opracować leki. Co do białek, których struktura jest już znana, zespół naukowców liczy na to, że uda się mu poczynić znaczne postępy w kierunku nowych metod leczenia. "Białka błonowe uważane są przez wielu jako następne potencjalne źródło nowych leków, w związku z czym KE jest bardzo chętna do finansowania badań w tej dziedzinie" - powiedział prof. Peter Henderson z Uniwersytetu w Leeds w Wielkiej Brytanii. Badania nad nimi są jednak trudne, a wiedza o nich - niewielka, aczkolwiek niedawne sekwencjonowanie genomu ludzkiego i innych genomów pokazuje, że stanowią one ok. jednej trzeciej białek wszystkich organizmów, w tym człowieka." W przewidzianym na cztery lata projekcie udział wezmą naukowcy z 12 krajów, należący do 27 organizacji. Wśród uczestniczących w projekcie biologów, chemików i ekspertów w dziedzinie obrazowania znalazło się dwóch laureatów nagrody Nobla. Profesor Hartmut Michel z niemieckiego Instytutu Maxa Plancka otrzymał tę nagrodę w 1988 r., za wyznaczenie trójwymiarowej struktury centrum reakcji fotosyntezy, a laureat z roku 1997, prof. John Walker z brytyjskiej Rady Badań Medycznych (Medical Research Council) za rozpracowanie mechanizmu enzymatycznego kierującego syntezą ATP (adenozynotrifosforan), który w komórkach pełni rolę akumulatora i przenośnika energii. Przemysł reprezentuje w projekcie gigant farmaceutyczny AstraZeneca oraz mniejsza firma Xention, która specjalizuje się w odkrywaniu i opracowywaniu leków oddziałujących na kanały jonowe. "W chwili obecnej przemysł farmaceutyczny poważniej bada niewiele grup białek błonowych, tak więc projekt pomoże wypełnić tę lukę" - uważa prof. Henderson. "Mamy nadzieję, że dzięki zebraniu najlepszych w tej dziedzinie naukowców z całej Europy uda nam się dokonać znaczącego postępu w kierunku opracowania nowych metod leczenia najważniejszych chorób".