Unijny projekt kładzie podwaliny pod ogólnoeuropejską sieć biobanków
W ramach finansowanego przez UE kwotą 5 mln EUR projektu rozpoczęły się już przygotowania do uruchomienia europejskiej infrastruktury biobanków i zasobów biomolekularnych - Biobanking and Biomolecular Resources Research Infrastructure (BBMRI). Infrastruktura ta ma pomagać naukowcom w analizowaniu chorobotwórczych czynników środowiskowych i genetycznych, opracowaniu dokładniejszych narzędzi diagnozy oraz przyspieszeniu procesu powstawania nowych leków. Biobanki stanowią zbiór materiału biologicznego - DNA, tkanek, komórek i krwi oraz powiązanych z każdą próbką danych (w postaci informacji medycznych, środowiskowych, informacji o stylu życia oraz danych z obserwacji klinicznych). Celem projektu jest powiązanie w sieć europejskich banków materiału biologicznego pochodzącego od człowieka oraz ułatwienie dostępu do nich. Przy europejskich szpitalach i ośrodkach badawczo-naukowych działa mnóstwo biobanków, rzadko natomiast są one ze sobą powiązane - jak wyjaśnia koordynator projektu BBMRI, Kurt Zatloukal, "nikt nie wie, co należy do kogo w Europie". Oprócz tego często trudno jest uzyskać dostęp do biobanków. Sytuacja ta powoduje, że wiele wysiłków jest dublowanych, ponieważ każdy biobank opracowuje własne narzędzia gromadzenia i przechowywania materiałów i powiązanych z nimi danych, a także przeznaczone do ich analizy oprogramowanie bioinformatyczne oraz ramy prawno-etyczne regulujące korzystanie z materiału biologicznego. Tak duże zróżnicowanie oznacza, że połączenie zasobów będzie niełatwym zadaniem. Innym problemem, z jakim borykają się biobanki jest brak funduszy. Większość programów badań trwa przez okres trzech do pięciu lat, mimo że materiał, który obejmują, ma potencjał wspierania naukowców przez wiele lat. BBMRI jest jedną z infrastruktur wyróżnionych w raporcie Europejskiego Forum Strategii ds. Infrastruktur Badawczych (ESFRI) za 2006 r. Celem mającego charakter przygotowawczy projektu jest położenie podwalin pod infrastrukturę poprzez zmierzenie się z technicznymi, prawnymi, etycznymi i finansowymi przeszkodami dla jej powstania. Konsorcjum projektu jest bardzo liczne - w jego skład wchodzi 52 uczestników oraz 150 partnerów stowarzyszonych z całej Europy. Forum partnerów reprezentuje zainteresowane strony takie jak pacjenci, organizacje finansujące oraz klinicyści. Pierwszym wyzwaniem dla partnerów będzie sporządzenie spisu istniejącej w Europie struktury biobanków. Obejmować on będzie kohorty populacyjne, grupy pacjentów dotkniętych daną chorobą, rejestry bliźniąt oraz kohorty z populacji odizolowanych. Następnie sprawdzą, jak istniejące i przyszłe biobanki można najlepiej połączyć w jednolitą sieć. Będzie to wymagać opracowania zharmonizowanych norm regulujących gromadzenie, przechowywanie oraz analizę próbek materiału biologicznego i powiązanych z nimi danych. Innym celem projektu jest zabezpieczenie trwałych źródeł finansowania działalności BBMRI. Partnerzy projektu sprawdzą, w jaki sposób można wykorzystać fundusze unijne i prywatne do zapewnienia działalności infrastruktury w perspektywie długofalowej. Największym wyzwaniem, jakiemu będą musieli stawić czoła partnerzy są kwestie prawne i etyczne dotyczące gromadzenia i korzystania z tych ważnych zasobów. Nieliczne państwa członkowskie posiadające szczegółowe przepisy w dziedzinie biobanków kwestie te rozwiązały w różny sposób, opracowując procedury uwzględniające tę problematykę. BBMRI nie będzie działać w osamotnieniu. Partnerzy ściśle współpracują z innymi europejskimi i międzynarodowymi infrastrukturami w celu wymiany wiedzy i uniknięcia dublowania wysiłków.