Posłowie do PE proponują ograniczyć testy na zwierzętach bez hamowania postępu naukowego
Testy na zwierzętach od dawna są kością niezgody wśród wielu grup, m.in. przedsiębiorców, instytucji naukowych i ustawodawców. Toczy się wielostronna debata na temat ograniczenia wykorzystania zwierząt w eksperymentach naukowych i poprawienia ich dobrostanu. Czy takie działanie nie wpłynie jednak na badania naukowe w Europie? Posłowie do Parlamentu Europejskiego (PPE) w Sztrasburgu oraz Europejska Rada Ministrów argumentują, że jakiekolwiek ograniczenia i udoskonalenia należy wprowadzać bez szkody dla europejskich celów w zakresie kluczowych badań naukowych w walce z chorobami. W roboczej wersji dyrektywy, która musi zostać zaaprobowana w ramach procedury współdecydowania przez Parlament i Radę UE, zaleca się, aby znacząco zmniejszyć liczbę zwierząt wykorzystywanych w badaniach, a planowane testy poddawać ocenie etycznej. Takie posunięcie uwzględni wyrażane przez opinię publiczną obawy. Na sesji plenarnej PPE przyjęli większością 540 głosów do 66 (przy 34 głosach wstrzymujących się) pierwsze czytanie raportu europarlamentarzysty Neila Parisha, popierającego te cele. "Wszyscy chcemy ograniczenia testów na zwierzętach. Jednak Europejczycy słusznie domagają się najlepszych i najskuteczniejszych leków" - wyjaśnił Parish. "Raport Parlamentu precyzyjnie określa, kiedy testy na zwierzętach mogą być dopuszczone i w jakich okolicznościach" - dodaje. "Stanowi kompromis między zapewnieniem ciągłości badań w UE a polepszaniem dobrostanu zwierząt." Europarlamentarzyści dali zielone światło dla zakazu przeprowadzania testów na małpach człekokształtnych takich jak goryle, szympansy i orangutany. Gatunki zagrożone wyginięciem mogą być poddawane testom wyłącznie w eksperymentach mających na celu ich zachowanie. W marcu grupa ekspertów (EG) z Europejskiej Rady ds. Badań Medycznych przy Europejskiej Fundacji Nauki zaproponowała, aby nie wykorzystywać ssaków naczelnych w procedurach badawczych, za wyjątkiem tych podejmowanych w celu uniknięcia, zdiagnozowania lub leczenia zagrażających życiu albo wyniszczających chorób klinicznych ludzi bądź w celu opracowania profilaktyki takich chorób. Jednakże odczytany raport odrzuca pomysł, aby testy wykorzystujące ssaki naczelne ograniczyć do chorób zagrażających życiu lub wyniszczających zdrowie, gdyż wiele powszechnych chorób jest testowanych na naczelnych. Zielone światło dla niektórych leków, w oparciu o wytyczne europejskie i międzynarodowe, zapala się jedynie wówczas kiedy do testów wykorzystano ssaki naczelne. W odczytanym raporcie również umieszczono zalecenie, aby od momentu wejścia w życie dyrektywy Komisja Europejska dokonywała raz na dwa lata przeglądu wykorzystywania ssaków naczelnych w eksperymentach naukowych. Tymczasem niektórzy argumentowali, że pewne aspekty nowej dyrektywy mogą okazać się kłopotliwe, gdyż europejscy naukowcy mogą zostać w tyle za amerykańskimi i azjatyckimi kolegami. Z tego powodu wprowadzono poprawki do dyrektywy, aby była bardziej wyważona i umożliwiała prowadzenie badań medycznych zgodnie z potrzebami. Grupa ekspertów wyraziła ze swej strony pogląd, że całkowity zakaz prowadzenia podstawowych badań na małpach człekokształtnych "wykluczy wszelkie możliwości prowadzenia takich badań w UE w przyszłości, co może mieć katastrofalne skutki dla zdolności zwalczania chorób, które mogą być w szczególności groźne dla człowieka i innych wyższych naczelnych". Parlament przyjął także poprawki objaśniające tekst aktu prawnego. W rezultacie zdefiniowano trzy kategorie bólu zadawanego w czasie testu: "do łagodnego", "umiarkowany" i "silny". Zdaniem Komisji, tylko zwierzęta, które doświadczyły bólu zakwalifikowanego w kategorii "do łagodnego" mogą zostać ponownie wykorzystane. Niemniej PPE utrzymują, że stosowanie sztywnych kryteriów spowoduje wzrost liczby zwierząt wykorzystywanych w testach. W związku z tym, ponowne wykorzystanie zwierząt powinno stosować się wobec osobników, które doświadczyły bólu zakwalifikowanego do kategorii "umiarkowany" - twierdzą. Europarlamentarzyści wspierają przede wszystkim rozbudowę Europejskiego Centrum Walidacji Metod Alternatywnych, co zwiększy wpływ Centrum w zakresie koordynacji i wspierania opracowywania oraz stosowania alternatywnych metod testów na zwierzętach. Dyrektywa, co znamienne, umożliwia państwom członkowskim stosowanie lub przyjęcie bardziej rygorystycznych ograniczeń krajowych, aby zapewnić ochronę zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych. Należy zauważyć, że z uwagi na zbliżające się czerwcowe wybory parlamentarne, dyrektywa przygotowana przez ustępujący Parlament zostanie zatwierdzona lub zmieniona przez ten nowo wybrany.