Odkrycia unijne otwierają drogę ku lepszym lekom do walki z zwałami serca i udarami
Naukowcy, których prace są częściowo finansowe ze środków unijnych, dokonali odkryć, które mogą otworzyć drogę do opracowania nowych i lepiej ukierunkowanych leków dla pacjentów zagrożonych udarem lub zawałem serca. Opisane w tym tygodniu w czasopiśmie Cell wyniki jako pierwsze pokazują obniżenie poziomu pewnego czynnika krzepnięcia krwi, biorącego udział w tworzeniu szkodliwych skrzepów w naczyniach krwionośnych, bez związanego z tym wzrostu ryzyka nadmiernego krwawienia z ran powierzchniowych. Odkrycia stanowią dorobek projektu E-RARE (ERA-Net na rzecz programów badawczych nad rzadkimi chorobami). Projekt E-RARE uzyskał dofinansowanie na kwotę 2,18 mln EUR z tematu "Koordynacja działań badawczych" Szóstego Programu Ramowego (6PR) UE. Jego głównym celem jest koordynacja istniejących programów badań nad rzadkimi chorobami oraz przygotowanie wspólnych i strategicznych działań łączących rozproszone i rozczłonkowane finansowanie krajowych programów badawczych. W projekcie E-RARE bierze udział dziewięciu partnerów z sześciu państw członkowskich UE oraz z Izraela i Turcji. Naukowcy odkryli, że molekuła polifosforanu może aktywować czynnik krzepnięcia krwi zwany "czynnikiem XII", który bierze udział w tworzeniu szkodliwych skrzepów w naczyniach krwionośnych. Jednakże czynnik XII nie bierze udziału w gojeniu się ran powierzchniowych. Co więcej, jego brak nie jest powiązany z jakimikolwiek zaburzeniami krwotocznymi ani u ludzi, ani u myszy. Uznaje się go również za zbędny w normalnym tamowaniu krwawienia lub krwotoku. Leki, które obniżają ryzyko powstawania niebezpiecznych skrzepów krwi w naczyniach krwionośnych (zakrzepicy) zmniejszają ryzyko zawału serca lub udaru. Zakrzepica może dotyczyć krążenia żylnego lub tętniczego, powodując zawał serca lub udar - najczęstsze przyczyny śmierci w krajach rozwiniętych. Leki opracowane do zwalczania zakrzepicy to antykoagulanty, które mają także skutki uboczne. W przypadku ssaków, w krzepnięciu krwi biorą udział składniki komórkowe i białkowe dostarczane przez płytki krwi i czynniki krzepnięcia. To naraża osoby zażywające antykoagulanty na ryzyko poważnego, a nawet śmiertelnego w skutkach krwawienia w przypadku jakiejkolwiek rany. "Wyzwaniem jest zachowanie odpowiedniej równowagi przy opracowywaniu leków przeciw zakrzepicy. Musimy znaleźć odpowiedni poziom leku lub cel, który zapewni odpowiednią antykoagulację, aby zapobiegać ryzyku zawału serca lub udaru, przy minimalnych skutkach ubocznych w postaci krwawienia" - wyjaśnia Nicola Mutch z Uniwersytetu w Leeds, Wlk. Brytania. "Wyniki naszych prac sugerują, że polifosforan lub czynnik XII mogą być potencjalnymi, nowymi celami - dodaje dr Mutch - ponieważ wydają się one nie mieć wpływu na zdolność naturalnego gojenia się, zatem leki oparte na tych molekułach mogłyby znacznie poprawić stosowane obecnie terapie."