Papugi, które pokonały Andy Ze względu na nieprzyjazność terenu, południowoamerykańskie Andy są zazwyczaj obszarem zakazanym dla różnych ptaków. Gatunki, które żyją po obu stronach łańcucha górskiego w bardziej umiarkowanych klimatach przekraczają to zdradliwe środowisko lodowców, słonych pustyni i wysok... Ze względu na nieprzyjazność terenu, południowoamerykańskie Andy są zazwyczaj obszarem zakazanym dla różnych ptaków. Gatunki, które żyją po obu stronach łańcucha górskiego w bardziej umiarkowanych klimatach przekraczają to zdradliwe środowisko lodowców, słonych pustyni i wysoko położonych stepów jedynie z rzadka, jeżeli w ogóle. Niemniej ostatnio europejscy naukowcy odkryli, że przodkowie patagonki (Cyanoliseus patagonus) zajmowali teren obecnego Chile i stamtąd wyruszyli na udaną wyprawę przez Andy. Zespół składał się z naukowców pracujących na Uniwersytecie we Freiburgu i w Instytucie Ornitologii im. Maxa Plancka w Niemczech oraz w Instytucie Etologii im. Konrada Lorenza w Wiedniu, Austria. Analizując garnitur genetyczny przodków patagonki, zespół był w stanie zbadać, jak gatunki zwierząt pokonują naturalne bariery i zdobywają dogodne siedliska, będąc przywiązanym do określonych miejsc lęgu, co ogranicza liczbę stanowisk lęgowych. "Wyniki są fascynujące" - zauważa jeden z naukowców, Juan F. Masello z Instytutu Ornitologii im. Maxa Plancka. "Wbrew naszym oczekiwaniom, populacja przodków wywodzi się z tej strony Andów, która graniczy z Pacyfikiem, tam gdzie leży obecnie Chile i gdzie utrzymały się jedynie niewielkie kolonie. Stamtąd gatunek podjął jedną, udaną przeprawę przez Andy. Z tej wyjściowej populacji wzięły początek dwa podgatunki argentyńskie. Jeden z nich z powodzeniem rozprzestrzenił się wzdłuż rzek, docierając do Oceanu Atlantyckiego, gdzie obecnie tworzy największe kolonie. W El Cóndor gatunek ten zbudował największą kolonię papuzią na świecie, liczącą ponad 35.000 par lęgowych." Patagonki to kolorowe stworzenia, które lęgną się w koloniach zakładanych wysoko na klifach piaskowców lub wapieni. Wąwozy z koloniami są zwykle usytuowane wzdłuż rzek i w dolinach po obu stronach Andów, jak również wzdłuż klifów na wybrzeżu atlantyckim. Naukowcy przeprowadzili 2 przeglądy obejmujące ponad 13.000 kilometrów i odkryli 66 kolonii patagonek, z których zebrali naturalnie zrzucone pióra. Za pomocą materiału genetycznego pozyskanego z zebranych piór byli w stanie rozszyfrować relacje między poszczególnymi koloniami. "Dane genetyczne zostały ułożone w czasie według wieku skamielin" - wyjaśnia Petra Quillfeldt, również z Instytutu Ornitologii im. Maxa Plancka. "W ten sposób byliśmy w stanie oszacować, że przelot nad Andami datuje się na ponad 120.000 lat temu." Zespół ocenia, że przeprawa odbyła się gdzieś nad wysokimi Andami, w pobliżu szczytu Aconcagua (6.962 metrów nad poziomem morza), prawdopodobnie nad przełączą znajdującą się na wysokości ponad 3.000 metrów n.p.m. Odkrycia dokonane w toku tych badań pomogą również w pewnym stopniu w ochronie i konserwacji różnych podgatunków. Przykładem może być podgatunek chilijski - jest zagrożony wyginięciem, bowiem pozostało zaledwie od 5 do 6 tysięcy osobników. Niestety wiele z nich jest nadal łapanych i sprzedawanych jako zwierzęta domowe. Wzmocnienie działań ochronnych nabiera jeszcze większej wagi w świetle głębokich różnic genetycznych między rozmaitymi podgatunkami chilijskimi. Podobnie w Argentynie zagrożone są północne podgatunki, gdyż w naturalnym środowisku pozostało zaledwie 2.000 par lęgowych. Największy pod względem liczebności gatunek, który zadomowił się w Patagonii (na południu Argentyny) jest zagrożony zniszczeniem siedlisk, gdyż stepy są w szybkim tempie przekształcane na miejsca uprawy soi.Więcej informacji: Instytut Ornitologii im. Maxa Plancka: http://www.orn.mpg.de/index_en.html Kraje Argentyna, Austria, Chile, Niemcy
