Metody wykorzystywane w sporcie pomagają w nauce gry na instrumencie
Wiele początkujących gwiazd popu wie, że nauka gry na instrumencie nie jest łatwa. Nie pomaga także przestarzały system nauczania. W modelu mistrz–uczeń uczniowie obserwują i naśladują nauczyciela, który przekazuje im swoje uwagi. Następnie uczniowie muszą ćwiczyć sami, co dla wielu z nich nie jest dobrym rozwiązaniem, zwłaszcza że muszą długo czekać na komentarze i wskazówki nauczyciela. Dodatkowo rady są często udzielane bez wysłuchania gry ucznia, czyli nie uwzględniają ruchu ciała czy wrażeń słuchowych z wykonania ćwiczonego utworu. Zatem nauka według modelu mistrz–uczeń często prowadzi do tego, że wiele osób po prostu rezygnuje z gry. Zespół finansowanego przez UE projektu TELMI opracował rozwiązanie uzupełniające ten tradycyjny model. Interaktywne oprogramowanie śledzi ruchy ucznia i przedstawia je w formie graficznej, jednocześnie monitorując jakość dźwięków. Dzięki temu uczeń otrzymuje natychmiastowe informacje zwrotne. Badacze zaczęli realizację projektu od przeprowadzenia ankiety wśród nauczycieli i uczniów kilku prestiżowych szkół muzycznych w Europie, aby poznać ich wymagania. Pytali także ankietowanych o ich stosunek do technologii. Opracowując prototypowy system, postanowili skierować go do adeptów gry na skrzypcach. Wykorzystanie wiedzy z dziedziny sportu „Gra na instrumencie jest bardzo podobna do innych czynności, które wymagają posiadania konkretnych umiejętności”, mówi profesor nadzwyczajny Rafael Ramirez, koordynator projektu TELMI. „Na przykład podobieństwa pomiędzy uprawianiem sportu a graniem na instrumencie są oczywiste, zwłaszcza w zakresie biomechaniki. Zatem można założyć, że niektóre metody z powodzeniem stosowane w kinezjologii sportowej mogą być przydatne podczas ćwiczeń gry na instrumencie”. Specjalne zaprojektowane sensory, umieszczone na smyczku, śledzą jego pozycję i prędkość ruchów podczas gry na skrzypcach. Jednocześnie popularny system czujników Kinect śledzi ruchy całego ciała. Kinect to urządzenie wyprodukowane przez firmę Microsoft do konsoli Xbox 360, które pozwala śledzić ruchy na modelu 3D dzięki zastosowaniu promienników podczerwieni i kamer. System TELMI wykorzystuje także elektromiograf (aparat do oceny funkcji mięśni) do pomiaru siły mięśni oraz jako dodatkowy czujnik do określania postawy. Dodatkowe czujniki monitorują jakość dźwięku, przedstawianą w formie graficznej. System automatyczne porównuje wszystkie dane z czujników ze specjalnie zaprojektowaną bazą danych projektu. Publicznie dostępne materiały referencyjne obejmują nagrania wielu utworów muzycznych oraz przykłady wszystkich pozycji ciała które wykonują podczas gry profesjonalni muzycy. Ćwicząc sam lub z nauczycielem, uczeń może porównać swoją grę do danych referencyjnych i odpowiednio poprawić swoją postawę lub wykonanie. Oprócz tego system przekazuje informacje na temat dokładności strojenia, wyczucia rytmu i ekspresji muzycznej. Niespodziewane połączenie „Jesteśmy dumni ze współpracy pomiędzy partnerami zajmującymi się technologią i specjalistami od kształcenia”, dodaje prof. Ramirez. Uczniowie i nauczyciele biorący udział w projekcie byli bardzo zainteresowani włączeniem nowego systemu do tradycyjnego modelu nauczania muzyki. System jest skalowalny. Użytkownicy mogą korzystać z niego w specjalnych pomieszczeniach do przechwytywania ruchu w konserwatorium lub we własnych domach, korzystając z laptopa. Wkrótce system będzie także dostępny na telefony komórkowe. Zespół projektu TELMI ma w planach utworzenie dwóch przedsiębiorstw typu spin-off, które zajmą się rozwijaniem i komercjalizacją opracowanej technologii. Przyszłe systemy będą także przeznaczone na dla osób grających na innych instrumentach. Nowy system pozwala wyeliminować najsłabszą stronę tradycyjnego modelu mistrz–uczeń, nie zastępując tej relacji i oferując rozwiązanie uzupełniające. Za to uczniowie mogą teraz otrzymywać cenne uwagi w czasie rzeczywistym, zamiast czekać na kolejną lekcję. Korzyści ze stosowania systemu to szybsze tempo i większa skuteczność nauki, a także mniejszy odsetek osób rezygnujących z gry na instrumencie.
Słowa kluczowe
TELMI, muzyka, gra na instrumencie, nauczanie, biomechaniczny, model mistrz–uczeń, skrzypce, kinezjologia, system czujników
