Równość dla imigrantów poszukujących pracy: jakie korzyści przyniesie nam wszystkim?
„Kryzys migracyjny” to bez wątpienia jedno z największych wyzwań, jakim UE musiała sprostać w ciągu ostatniej dekady. Uwidocznił on ograniczenia dotyczące współpracy między państwami członkowskimi, ujawnił tragedie, z jakimi borykają się migranci starający się o azyl oraz stał się napędem dla retoryki „my przeciwko nim”, która prowadzi do podziałów w całej Europie. Kryzys ten ma jednak więcej efektów ubocznych. Chociaż około 80 milionów pracowników w Europie nie posiada odpowiednich kwalifikacji do wykonywania swojej pracy, dyskryminacja migrantów, nawet tych wysoko wykwalifikowanych, pozbawia rynek jednego z najważniejszych zasobów, który umożliwiłby rozwiązanie problemu szybko starzejącego się społeczeństwa i niedoboru wykwalifikowanej siły roboczej. „Dyskryminacja jest problematyczna nie tylko pod względem sprawiedliwości, ale również z uwagi na fakt, że ogranicza ona możliwości w zakresie skutecznego zatrudniania i przyciągania zasobów ludzkich. Stanowi ona poważną przeszkodę w rozwoju”, wyjaśnia Neli Demireva, starsza wykładowczyni w dziedzinie socjologii na Uniwersytecie Essex i koordynatorka projektu GEMM. To właśnie dyskryminacja stanowiła przedmiot badań prowadzonych przez zespół projektu GEMM w latach 2015–2018. Naukowcy zbierali dane podczas eksperymentów terenowych, analizowali istniejące dane badawcze i budowali własny obraz rzeczywistych motywacji stojących za decyzjami związanymi z migracją. Ich celem było metodyczne sprawdzenie niektórych z najczęściej powtarzających się mitów dotyczących roli migrantów w społeczeństwie i ich wpływu na rynek pracy.
Powszechność dyskryminacji związanej z pracą
Na przykład w Zjednoczonym Królestwie Demireva i jej zespół odkryli niektóre z najważniejszych tendencji związanych z jakością miejsc pracy: „Znaleźliśmy niewiele dowodów na to, że migranci przyczyniają się do obniżenia jakości zatrudnienia Brytyjczyków rasy białej. Jednak mężczyznom należącym do mniejszości drugiego pokolenia, w szczególności tym stanowiącym część mniejszości afrokaraibskiej i afrykańskiej, może grozić obniżenie świadczeń społecznych wywołane koniecznością rywalizacji z migrantami. Nasze wyniki są zgodne z hierarchią etniczną, która na szczycie stawia członków większości, na dole migrantów nienależących do rasy białej, a gdzieś pomiędzy nimi członków mniejszości drugiego pokolenia”. Z kolei jeśli chodzi o ogół społeczeństw europejskich, zespół projektu stwierdził, że to szczególnie migranci z krajów muzułmańskich i ich dzieci mogą spotkać się z odrzuceniem ich kwalifikacji i umiejętności. Ogólnie rzecz biorąc, różnice między ludnością stanowiącą większość a mniejszościami działają na korzyść pierwszej grupy. We wszystkich pięciu krajach objętych eksperymentem GEMM, czyli w Niemczech, Holandii, Norwegii, Hiszpanii i Zjednoczonym Królestwie, prawdopodobieństwo otrzymania zaproszenia na rozmowę kwalifikacyjną osób należących do mniejszości etnicznych jest mniejsze niż w przypadku osób z grup stanowiących większość. „Podczas eksperymentów terenowych realizowanych w ramach projektu GEMM odkryto, że w każdym z państw problem ten nabrał innego rozmiaru”, dodaje Demireva. „Wśród państw objętych eksperymentem to w Norwegii i Zjednoczonym Królestwie ma miejsce największa dyskryminacja na tle etnicznym. Widzimy również różne tendencje w zakresie tego, które grupy etniczne cierpią najbardziej: na przykład nigeryjsko- lub pakistańsko-brzmiące nazwiska w Zjednoczonym Królestwie, pakistańsko- i somalijsko-brzmiące w Norwegii, turecko- i libańsko-brzmiące w Niemczech kojarzą się z przestępczością”.
Zalecenia dotyczące działań mających na celu walkę z nierównościami
Aby rozwiązać te kwestie, konsorcjum GEMM opracowało listę zaleceń, które obejmują na przykład skupienie się na istotnych dla produkcji informacjach uzyskiwanych od migrantów oraz wsparcie instytucjonalne w zakresie tłumaczenia świadectw kwalifikacji na dany język (np. dyplomów ukończenia studiów) udzielane przez społeczeństwo przyjmujące imigrantów. „Decydenci muszą uporać się z problemem nierówności, jeśli chcą stymulować wzrost i innowacje w swoim państwie. Należy przeznaczyć więcej środków na ułatwianie uznawania kwalifikacji migrantów i wspieranie działań osób wchodzących na rynek pracy lub już na nim będących”, podsumowuje Demireva.
Słowa kluczowe
GEMM, migranci, osoba poszukująca pracy, zatrudniać, rynek pracy, dyskryminacja, wysoko wykwalifikowany
