Koncepcja zdalnej pracy wieży kontroli lotów sprawdzona i gotowa do wdrożenia
Służby ruchu lotniczego zajmują się kontrolą lotów i wspieraniem załóg samolotów, a także zapewnianiem bezpieczeństwa lotnictwa. Służby te obejmują kontrolę ruchu lotniczego, a także szereg służb wsparcia i informacyjnych. Ich obecna struktura może jednak powodować brak równowagi pomiędzy możliwościami służb i zapotrzebowaniem na ich usługi. Przykładem może być sytuacja, w której pracownik służb ruchu lotniczego pracuje na wieży kontroli lotów niewielkiego lotniska, które obsługuje zaledwie kilka lotów dziennie i w związku z tym jego czas pracy nie jest należycie zagospodarowany, a jego wiedza i umiejętności są wykorzystywane w sposób, który jest zdecydowanie daleki od efektywnego. Często mamy też do czynienia z odwrotną sytuacją, w której duże zapotrzebowanie na usługi służb ruchu lotniczego w czasie godzin szczytu na dużych lotniskach powoduje ich niedostateczną dostępność.
Zdalne wieże kontrolne
Rozwiązaniem tego problemu jest koncepcja zdalnej wieży kontrolnej, która pozwala na równoważenie zapotrzebowania i możliwości. W ramach finansowanego przez Unię Europejską projektu PJ05 Remote Tower prowadzone były prace nad dopracowaniem koncepcji i przygotowaniem jej do wdrożenia w przemyśle lotniczym. Inicjatywa została sfinansowana ze środków Wspólnego Przedsięwzięcia SESAR, czyli partnerstwa publiczno-prywatnego powołanego w celu modernizacji europejskiego systemu zarządzania ruchem lotniczym. „Dzięki koncepcji zdalnej wieży kontrolnej można zastąpić klasyczne możliwości obserwacji ruchu lotniczego przez okno i lornetkę panoramą wideo o wysokiej rozdzielczości, a także możliwością obrotu, pochylenia i przybliżenia obrazu”, wyjaśnia Jörn Jakobi, koordynator projektu. Strumień wideo z lotniska może być przesłany w dowolne miejsce, które może znajdować się nawet w dużej odległości. Co więcej, piloci nie zauważą nawet tej zmiany, a w niektórych przypadkach może to być nawet dla nich pomocne. Dla pracowników służb ruchu lotniczego kluczową różnicę będzie stanowił strumień wideo, który zastąpi widok z okna, a także możliwość obsługi lotnisk zdalnie. Koncepcja ta jest podobna w swoich założeniach do idei wielu wież kontroli lotów, która zakłada, że strumienie wideo z kamer mogą być przekazywane do centrum zdalnej kontroli lotów, gdzie grupa pracowników służb ruchu lotniczego może rozdzielać zadania w zależności od zapotrzebowania. „Dzięki temu rozwiązaniu będziemy w stanie osiągnąć maksymalny stopień synergii wynikający z koncepcji zdalnych wież kontrolnych”, dodaje Jakobi. „Jeden pracownik służb może obsługiwać dzięki temu jednocześnie kilka lotnisk o niewielkim zapotrzebowaniu na usługi, natomiast do nadzoru nad lotniskami obsługującymi dużą liczbę lotów można przydzielić wielu pracowników”.
Symulacje i testy
W ramach projektu badacze zajmowali się zagadnieniem osiągnięcia najbardziej efektywnego rozdzielenia obowiązków. W ramach prac przeprowadzili szereg symulacji w czasie rzeczywistym, w trakcie których jeden pracownik służb ruchu lotniczego zajmował się jednoczesną obsługą nawet do trzech lotnisk. Aby zagwarantować możliwość wykorzystania koncepcji zdalnych wież kontrolnych, ilość pracy wykonywanej przez jednego pracownika służb nie może być zbyt duża ani zbyt mała. Symulacje pozwoliły na potwierdzenie, że tak faktycznie jest w rzeczywistości. Uczestnicy projektu określili także szereg potencjalnych barier oraz problemów, które mogą wiązać się z wdrożeniem tej koncepcji, a także zaproponowali szereg środków zapobiegawczych, które mogą zostać wykorzystane w takich sytuacjach. Odpowiednie zalecenia mają zostać wprowadzone w życie przed wdrożeniem nowej technologii przez przemysł lotniczy. Podczas symulacji okazało się jednak, że żadna z obaw badaczy nie była uzasadniona i nie wystąpiły żadne problemy związane z bezpieczeństwem. Obecnie koncepcja opracowana w ramach projektu PJ05 Remote Tower jest gotowa do przekazania przedstawicielom przemysłu lotniczego w celu jej wdrożenia, co zostanie zrealizowane w ramach projektu SESAR2020 Wave 2. Kolejny projekt – PJ05-W2 – zostanie poświęcony rozwojowi koncepcji elastycznego rozdzielania obsługi lotnisk pomiędzy poszczególne stanowiska i pracowników służb ruchu lotniczego. Szereg europejskich instytucji zapewniających służby żeglugi powietrznej zamierza wykorzystać tę koncepcję już w najbliższym czasie. Rozwiązanie sprawdzi się doskonale na każdym lotnisku w Europie, które nie dysponuje dostatecznymi służbami ruchu lotniczego – problem ten dotyczy większości małych i średnich lotnisk. Co więcej, wdrożenie tego systemu przyczyni się do zwiększenia elastyczności i sprawności pracowników służb, oferując jednocześnie lotniskom większą liczbę opcji, wśród których można wymienić możliwość wydłużenia godzin pracy lub obsługiwania większych lotów komercyjnych.
Słowa kluczowe
PJ05 Remote Tower, lotnisko, zdalna wieża kontrolna, port lotniczy, służby ruchu lotniczego, wiele zdalnych wież kontrolnych, strumień wideo
