Sieć połączeń w mózgu może być kluczem do leczenia uzależnień
Uzależnienie alkoholowe stanowi poważne obciążenie w wielu częściach świata, ale problem ten szczególnie wyraźny w Europie. UE odnotowuje najwyższy odsetek spożycia czystego alkoholu na osobę na świecie – 11 litrów rocznie. Szacuje się, że prawie 20 mln Europejczyków cierpi z powodu pewnej formy choroby alkoholowej. Chociaż poczyniono znaczne postępy, jeśli chodzi o poznanie psychologicznych i neurobiologicznych procesów, które leżą u podłoża uzależnień, przełożenie tej wiedzy naukowej na leczenie kliniczne nie zawsze jest proste. Aby temu zaradzić, finansowany przez UE projekt SyBil-AA zintegrował rozproszone wysiłki badawcze dotyczące alkoholizmu w Europie, łącząc je z najnowszym modelowaniem matematycznym.
Nowe podejścia do uzależnienia
Co niezmiernie ważne, projekt SyBil-AA ma wypełnić lukę między wiedzą naukową a leczeniem alkoholizmu. „Chcieliśmy skupić się na wszystkich obszarach mózgu równocześnie i sprawdzić, czy udałoby się nam znaleźć nowe cele leczenia lub nowe konfiguracje skomplikowanych sieci połączeń w mózgu”, wyjaśnia koordynator projektu, Wolfgang Sommer, kierownik grupy badawczej w Centralnym Instytucie Zdrowia Psychicznego w Mannheim w Niemczech. Według Sommera wszystkie neurologiczne interakcje powinny być analizowane wspólnie. Należy również wziąć pod uwagę implikacje społeczne i behawioralne uzależnienia. Takie podejście mogłoby prowadzić do lepszego zrozumienia różnych trajektorii prowadzących do uzależnienia alkoholowego, co z kolei umożliwiłoby lekarzom określenie bardziej nacelowanego leczenia. W tym celu zbudowano modele mózgu w stanie nastawionym na nawrót choroby. To z kolei pomogło naukowcom uzyskać bardziej szczegółowy obraz cech neurologicznych, które sprawiają, że osoby z zaburzeniami spowodowanymi spożyciem alkoholu ponownie popadają w uzależnienie, gdy próbują rzucić picie. Modele pozwoliły naukowcom zbadać nowe, nieinwazyjne metody leczenia alkoholizmu, a także nowe składniki farmakologiczne.
Zrozumienie choroby alkoholowej
„Udało się nam uzyskać wyniki w relatywnie szybkim czasie”, mówi Sommer. „Odkryliśmy pewne obszary w mózgu, które wyglądały obiecująco pod kątem dalszych badań, natomiast inne nie dawały żadnych wskazówek. To pomoże naukowcom w przyszłości skupić się na bardziej obiecujących częściach mózgu”. Na przykład zespół projektu zidentyfikował obszary mózgu, których obumieranie nadal postępuje, nawet gdy pacjenci przestają spożywać alkohol. To sugeruje, że mózg potrzebuje dłuższego czasu, aby wyzdrowieć po uzależnieniu, co może mieć poważne skutki w zakresie leczenia. W ramach projektu określono również pewne zmiany w mózgu, które mogłyby przyczynić się do znalezienia nowatorskich metod leczenia alkoholizmu, a także biomarkery, które mogą być wykorzystane do badania skuteczności klinicznej. Pomimo oficjalnego zakończenia w grudniu 2019 roku projekt SyBil-AA będzie nadal miał pozytywny wpływ na sposób przeprowadzania badań. Nad projektem pracowało łącznie 18 doktorantów i badaczy stopnia podoktorskiego, w tym 13 kobiet. Teraz kontynuują oni rozwijanie obiecujących karier akademickich. „Mimo że projekt został zakończony, analiza wszystkich danych, które zebraliśmy, będzie kontynuowana w ciągu kolejnych lat”, dodaje Sommer. „Wiele kontaktów naukowych, które nawiązaliśmy, przerodziło się w głębsze relacje”.
Słowa kluczowe
SyBil-AA, alkohol, uzależnienie, mózg, neuronowy, alkoholizm, neurologiczny, farmakologiczny
