Transgraniczne badanie miast skutkuje wzmocnieniem polityki mieszkaniowej
Dach nad głową jest podstawowym prawem człowieka(odnośnik otworzy się w nowym oknie) oraz jedną z podstawowych ludzkich potrzeb. Zaspokojenie tej potrzeby może pochłonąć dużą część przychodu gospodarstwa domowego oraz wpłynąć na wybory żywieniowe, potrzeby w zakresie opieki zdrowotnej i perspektywy edukacyjne. „Mieszkania nie tylko wpływają na dobre samopoczucie ludzi, ale też kształtują jakość środowiska zbudowanego”, opowiada koordynatorka projektu PLANAFFHO, Sónia Alves, badaczka w Instytucie Nauk Społecznych na Uniwersytecie w Lizbonie(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w Portugalii. „W wielu krajach bardzo wysokie koszty mieszkań stanowią barierę dla pracowników z niższymi przychodami. Sprawiają też, że rośnie przeważająca liczba obiektów mieszkalnych cechujących się złymi warunkami (przeludnienie, niepewny tytuł do nieruchomości, a w niektórych przypadkach nawet bezdomność)”. Podmioty podejmujące decyzje starają się zmniejszyć nierówności w sektorze mieszkaniowym poprzez staranną regulację użytkowania gruntów w celu promowania korzystniejszych rezultatów oraz wydajniejszego korzystania z zasobów. Jednakże stopień, w jakim rządy mogą wpływać na planowanie i sektor mieszkaniowy, znacznie się różni, w zależności od sytuacji w danym kraju, a nawet w regionie.
Porównanie polityk mieszkaniowych
„Porównanie procesu tworzenia i wdrażania polityk jest tu kluczowe”, zauważa Alves. „Może to być źródło ważnych informacji dla decydentów, które pomoże sporządzić informacje zwrotne, które pomogą im w pracy”. Szczególnie transgraniczne badania porównawcze mogą pomóc decydentom rozpoznać niektóre wspólne wyzwania, z którymi borykają się miasta, takie jak przystępność cenowa mieszkań, a także poznać trendy w tworzeniu polityk. Taki właśnie był cel projektu PLANAFFHO, koordynowanego przez ośrodek Cambridge Centre for Housing and Planning Research(odnośnik otworzy się w nowym oknie) na Uniwersytecie w Cambridge(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w Zjednoczonym Królestwie. Badania w ramach projektu przeprowadzono dzięki wsparciu z działania „Maria Skłodowska-Curie”. Jako studia przypadku wybrano trzy stolice: Kopenhagę, Lizbonę i Londyn. Miasta te wybrano częściowo z uwagi na różnice w zapewnianej przez państwo pomocy społecznej, mieszkaniach socjalnych oraz strukturach administracyjnych w każdym z krajów. Jednocześnie wszystkie trzy miasta przejawiają podobne tendencje, jeśli chodzi o rosnącą presję związaną z popytem, rosnące ceny nieruchomości oraz coraz mniejszą przystępność cenową na rynku mieszkaniowym. „Moim celem było zbadanie, w jaki sposób systemy planowania integrują przystępne cenowo mieszkania oraz liczne tytuły do nieruchomości z nowymi inwestycjami”, wyjaśnia Alves. „Na przykład, czy planiści zachęcają deweloperów do zarezerwowania miejsca pod przystępne cenowo domy w ich inwestycjach bazujących na sytuacji na rynku?”
Od polityki do praktyki
Przeanalizowano dokumenty urzędowe i przeprowadzono rozmowy z decydentami, lokalnymi praktykami, zainteresowanymi stronami oraz doradcami. Odbyły się wizyty w wydziałach planowania oraz stowarzyszeniach non-profit zajmujących się mieszkaniami w trzech wybranych miastach. „Od stycznia do lipca 2019 roku przeprowadziłam 62 wywiady w Kopenhadze, Lizbonie i Londynie”, opowiada Alves. Na podstawie tej analizy i prac w terenie twórcy projektu starali się poczynić istotny wkład w badania nad mieszkaniami oraz zagospodarowaniem przestrzennym. Praca Alves pomogła ustalić zakres, w jakim zakresie polityki i praktyki w zakresie planowania mogą wpływać na liczbę, typ oraz lokalizację i przystępność cenową nowych mieszkań, na potrzeby tworzenia bardziej zintegrowanych miast. Badania potwierdziły również trendy w tworzeniu polityk, wykazując, że niektóre koncepcje są bardziej popularne niż inne. Dla przykładu, prawo do zakupu zyskiwało popularność znacznie szybciej niż bardziej postępowe koncepcje związane z narzędziami mieszkaniowymi sprzyjającymi integracji. „Celem projektu było pozyskanie praktycznej wiedzy na temat tego, w jaki sposób zapewnia się mieszkania, wykorzystując system planistyczny”, podkreśla Alves. „Mamy nadzieję, że projekt pomoże w promowaniu nowego porozumienia interdyscyplinarnego i międzynarodowego pomiędzy badaczami a praktykami”. Uniwersytet w Cambridge opublikował końcowe sprawozdanie(odnośnik otworzy się w nowym oknie) badaczki zatytułowane „Planning for Affordable Housing A comparative analysis of Portugal, England and Denmark” (Planowanie na potrzeby przystępnych cenowo mieszkań – analiza porównawcza Portugalii, Anglii i Danii”). Sprawozdanie to zawiera kluczowe wyniki, a także informacje na temat tego, w jaki sposób podejścia do polityki można przełożyć na praktyczne rozwiązania w innych krajach.
