Możliwości biznesowe związane z odbudową ekosystemów morskich w Europie i na świecie
Wyraźnie szkodliwy wpływ działalności człowieka na ekosystemy lądowe stał się przyczynkiem do olbrzymiej ilości badań, działań popularyzatorskich i nowych strategii politycznych związanych z ochroną i odbudową tych ekosystemów. Z kolei ekosystemy morskie i ich degradacja stanowią dla przeciętnego człowieka znacznie mniej oczywiste kwestie. Nie zmienia to faktu, że europejskie ekosystemy morskie giną lub są niszczone w alarmującym tempie z powodu nałożenia się na siebie kilku czynników – nadmiernej eksploatacji, zanieczyszczenia, gatunków inwazyjnych, szkód fizycznych oraz zmieniającego się klimatu. Renaturalizacja ekosystemów, w połączeniu z ograniczeniem presji, może być wydajnym i skutecznym rozwiązaniem tego problemu, a jednocześnie opartym całkowicie na zasobach przyrody. Finansowany przez UE projekt MERCES(odnośnik otworzy się w nowym oknie) tchnął życie w młodą dziedzinę, do jakiej należą rozwiązania oparte na zasobach przyrody (ang. nature-based solutions, NBS) w celu budowania odporności ekosystemów morskich. Stanowią one przedmiot wielu międzynarodowych i europejskich inicjatyw, takich jak cele zrównoważonego rozwoju Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju(odnośnik otworzy się w nowym oknie) czy też nowa Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030(odnośnik otworzy się w nowym oknie).
Nie ma dwóch takich samych ekosystemów
Ekosystemy morskie, podobnie jak ich odpowiedniki na lądzie, wykazują ogromne zróżnicowanie. W ramach projektu MERCES zbadano potencjał działań mających na celu odbudowę ekosystemów charakterystycznych dla płytkiego miękkiego(odnośnik otworzy się w nowym oknie) oraz twardego(odnośnik otworzy się w nowym oknie) dna, w tym dla siedlisk mezofotycznych i siedlisk głębinowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w całej Europie, od Norwegii po Turcję. Jak mówi Roberto Danovaro, koordynator projektu, i Cristina Gambi, kierownik naukowy projektu: „Koncentrujemy się na najbardziej wrażliwych i zagrożonych siedliskach europejskich, w tym na łąkach traw morskich, skupiskach makroglonów i lasach wodorostów, wychodniach koralowców i koralowcach zimnowodnych, kanionach, górach podmorskich i fiordach na 25 różnych obszarach pilotażowych. W ramach pierwszego tego typu projektu, obejmującego wiele regionów i wiele siedlisk, zostało przetestowanych ponad 20 protokołów odbudowy zasobów przyrodniczych z myślą o wsparciu renaturalizacji ekosystemów morskich w całej Europie”.
Przyjazne dla środowiska, społeczności i przedsiębiorstw
Działania mające na celu promowanie i inspirowanie inicjatyw politycznych oraz zapewnianie ram prawnych powinny pomóc we włączeniu kwestii odbudowy ekosystemów do programu w zakresie bioróżnorodności i NBS. Danovaro podkreśla: „Projekt MERCES przyciągnął zainteresowane strony z sektora publicznego, prywatnego i przemysłowego, chcące skorzystać z możliwości w zakresie niebieskiego wzrostu. Klub biznesu MERCES Business Club(odnośnik otworzy się w nowym oknie) może się poszczycić 350 członkami reprezentującymi wszystkie ważne zainteresowane strony, co jest wyrazem rosnącego zainteresowania rozwiązaniami NBS dla odbudowy ekosystemów morskich. W ramach klubu udostępniane są narzędzia, takie jak biuletyny branżowe i cykle webinariów, skoncentrowane na gospodarczych i biznesowych możliwościach związanych z renaturalizacją mórz”. Tylko w marcu 2020 roku webinaria biznesowe MERCES miały ponad 900 uczestników z całego świata. Ponadto są one dostępne za pośrednictwem biblioteki webinariów(odnośnik otworzy się w nowym oknie) Towarzystwa Renaturyzacji Ekologicznej (ang. Society for Ecological Restoration)(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Priorytetem dla partnerów projektu MERCES od początku było zaangażowanie opinii publicznej. Jak dodaje Gambi: „Oprócz warsztatów i Europejskiej Nocy Naukowców(odnośnik otworzy się w nowym oknie) poprowadziliśmy wydarzenia w dziedzinie wiedzy o oceanach i nauki obywatelskiej(odnośnik otworzy się w nowym oknie) skierowane do uczniów i studentów, a także do uczestników letnich szkół i kursów. Celem tych inicjatyw było testowanie protokołów odbudowy”. Konsorcjum dotychczas wydało ponad 60 publikacji(odnośnik otworzy się w nowym oknie), w tym artykuły w światowej klasy czasopismach naukowych takich jak „Science” czy „Nature Ecology & Evolution”, które zachęcają do dyskusji na temat szeregu ważnych aspektów renaturalizacji mórz mających konsekwencje dla polityki, gospodarki i dobrostanu.
„Podwodne” możliwości rozwoju
Projekt MERCES udowodnił, że ekologiczna odbudowa środowiska morskiego jest nie tylko wykonalna, ale powinna być wspierana za pomocą przepisów, zachęt ekonomicznych i nowych możliwości zatrudnienia. Ponadto uczestnicy projektu jasno zdefiniowali metody służące rozwojowi działalności biznesowej wokół strategii renaturalizacji. Zatem wyniki tego projektu są istotnym wkładem w realizację celów Europejskiego Zielonego Ładu(odnośnik otworzy się w nowym oknie) i nowej strategii na rzecz bioróżnorodności. Z perspektywy celów światowych wyniki te są ważne w kontekście dekady przywracania ekosystemów(odnośnik otworzy się w nowym oknie) oraz dekady nauki o oceanach na rzecz zrównoważonego rozwoju(odnośnik otworzy się w nowym oknie) – obie ustanowione przez ONZ dekady mają się rozpocząć w 2021 roku. Danovaro i Gambi dodają: „Projekt MERCES otworzył nowe możliwości w zakresie ekologicznej odbudowy ekosystemów morskich w Europie i na świecie, które pomogą w transformacji naszych społeczeństw w kierunku zrównoważonej przyszłości”. Historia projektu(odnośnik otworzy się w nowym oknie) zawierająca piękne podwodne zdjęcia powinna zainspirować nas wszystkich do podjęcia ważnego wyzwania, jakim jest odbudowa ekosystemów morskich.
