Nowy system techniczny pomaga w rejestrowaniu i zapisywaniu tradycyjnego tańca
Pojęcie niematerialnego dziedzictwa kulturowego odnosi się do niematerialnej wiedzy kulturowej, w tym także tańca tradycyjnego. Zarówno UNESCO, jak i Komisja Europejska uznają takie dziedzictwo za wymagające ochrony, ale w praktyce jest to trudne, głównie ze względu na jego dynamiczny charakter. Chociaż niematerialne dziedzictwo kulturowe od dawna rejestrowane jest na taśmie filmowej czy wideo, nośniki te mają pewne ograniczenia, ponieważ konwencjonalne dwuwymiarowe metody zapisu nie oddają w pełni emocjonalnej ekspresji wykonawców. Nagrania takie nie umożliwiają też stosowania nowoczesnych technologii modelowania i renderingu 3D/4D, które pozwalają wzbogacić obiekty fizyczne o obiekty wirtualne. Co więcej, nawet nowoczesne stereoskopowe metody cyfrowe rejestrują występy tylko z jednego punktu widzenia, a nie ze wszystkich stron. Tak więc realistyczna rekonstrukcja trójwymiarowa nie jest możliwa na podstawie dwuwymiarowych nagrań. W ramach finansowanego przez UE projektu Terpsichore opracowano system techniczny, który rozwiązuje te problemy. W mitologii starożytnej Grecji Terpsychora była jedną z dziewięciu muz i boginią tańca. Badanie przeprowadzono dzięki wsparciu działania „Maria Skłodowska-Curie”. System wprowadza nową koncepcję cyfrowej rejestracji ruchu i modelowania niematerialnego dziedzictwa kulturowego, która pomaga w dokumentacji i ochronie tego dziedzictwa za pośrednictwem bibliotek cyfrowych. Ponadto, nowe koncepcje opracowane w ramach projektu ułatwiają tworzenie bardziej efektywnych i ekonomicznych metod gromadzenia danych. Projekt Terpsichore skupia się na greckich tańcach ludowych, w tym Kalamatianos, różnych tempach Syrtos i Enteka, a także słowackich tańcach tradycyjnych.
Połączenie technologii
„Nasze ogólne cele można osiągnąć poprzez zdefiniowanie inteligentnych ram”, wyjaśnia Anastasios Doulamis, koordynator projektu. „Łączą one najnowsze osiągnięcia z różnych dziedzin badań technicznych, w tym digitalizacji, rozpoznawania obrazów, grafiki komputerowej i modelowania 3D”. System wykorzystuje również rozwój technologii bibliotek cyfrowych i prezentacji sceny cyfrowej. Te funkcjonalności pozwalają nowemu systemowi na wyeliminowanie jednego z głównych ograniczeń konwencjonalnych reprezentacji dwuwymiarowych, które zdaniem badacza „nie oddają ani pełnych szczegółów tańca, ani jego charakteru”. „Projekt Terpsichore pozwoli stworzyć ramy do modelowania tańca, dzięki którym możliwe będzie uchwycenie i skodyfikowanie ruchu oraz wyrazu twarzy i ekspresji ciała tancerzy”. Oznacza to, że badacze będą mieli do dyspozycji wszystkie niezbędne narzędzia do ochrony i badania tańca.
Kompletne narzędzie do rejestrowania ruchu
Rezultatem tych prac jest skalowalna struktura rejestrowania ruchu, obejmująca najnowocześniejsze urządzenia zdolne do uchwycenia informacji o położeniu przestrzennym w czasie rzeczywistym. System śledzi geometrycznie wzbogacone punkty zainteresowania na ciałach tancerzy na przestrzeni czasu. Badacze opracowali także nowe algorytmy, które pozwalają przetwarzać dane, tworzyć trójwymiarowe modele szkieletowe i nadawać im kształt. Ramy te działają nawet wtedy, gdy tło, przed którym występują tancerze jest złożone lub dynamiczne. Oprócz ruchu fizycznego system dokumentuje również elementy muzyczne przestawień. Ich rejestracja pozwala zachować lokalne style i nienagrane dotychczas tańce tradycyjne. System umożliwia również badanie i kodyfikację mechaniki działania tradycyjnych instrumentów. Konsorcjum Terpsichore koncentruje się obecnie na dalszej współpracy z innymi zespołami projektów finansowanych ze środków UE w ramach programu „Horyzont 2020”, w szczególności z zespołami z Narodowego Uniwersytetu Technicznego w Atenach (NTUA), RISA SME, Metis Baltic SME, Centre for Research and Technology – Hellas (CERTH) oraz z Cypryjskiego Uniwersytetu Technicznego (CUT). W ramach projektu poczyniono istotne postępy w dziedzinie ochrony i promowania europejskiego niematerialnego dziedzictwa kulturowego, a jego rezultaty przyniosą korzyści europejskiej edukacji, sztuce i turystyce.
Słowa kluczowe
Terpsichore, niematerialne dziedzictwo kulturowe, taniec tradycyjny, rejestrowanie ruchu, modelowanie, digitalizacja, biblioteka cyfrowa, choreografia
