Prognozy klimatyczne i rolnicze pomagają winnicom przystosować się do zmiany klimatu
Jak wynika z raportu opublikowanego w 2019 roku, powierzchnia, jaką zajmują winnice w Hiszpanii, Francji i Włoszech – państwach będących największymi producentami winogron w UE – stanowi jedną trzecią całkowitej powierzchni winnic na świecie. Przewidywanie lokalnych zmian klimatu, kluczowych z punktu widzenia jakości i ilości upraw, zawsze w jakimś stopniu obciążone było niepewnością. Zmiana klimatu i ekstremalne zjawiska pogodowe wpłynęły na znaczące nasilenie się tej niepewności wraz ze wszystkimi towarzyszącymi temu konsekwencjami. W ramach finansowanego ze środków UE projektu VISCA opracowano i zademonstrowano możliwości systemu wspomagania decyzji, który ma pomóc zwiększyć odporność winnic w związku z wyzwaniami powodowanymi przez nasilające się zjawisko zmiany klimatu.
Nauka przychodzi na pomoc rolnikom
Rolnicy stale oceniają potencjalne niepożądane warunki w różnych horyzontach czasowych. Zwykle jest tak, że decyzje krótkoterminowe (podejmowane z wyprzedzeniem kilkudniowym) opierają się na danych meteorologicznych i bazują na modelach globalnych lub regionalnych, a to powoduje, że dokładność prognoz lokalnych jest stosunkowo niewielka. W przypadku decyzji, których horyzont obejmuje tygodnie (średnioterminowych) lub miesiące (sezonowych lub długoterminowych), najlepszym doradcą było dotąd doświadczenie, jednak z uwagi na zmianę klimatu i nagłe ekstremalne zjawiska pogodowe nie da się na nim dłużej polegać. Koordynator projektu, Josep Maria Solé Tasias, z firmy METEOSIM SL wyjaśnia: „System wspomagania decyzji VISCA łączy modele klimatyczne i rolnicze z aktualnymi danymi pochodzącymi z winnic celem zidentyfikowania skutecznych strategii adaptacyjnych. Uwzględniliśmy pogodowe i klimatyczne prognozy krótkoterminowe, średnioterminowe i sezonowe powiązane z modelami rolniczymi, aby na tej podstawie stworzyć prognozę fenologii (sezonowego cyklu wzrostu winorośli), wymaganego stopnia nawodnienia oraz akumulacji cukru”. Prognozy przewidują prawdopodobieństwo wystąpienia zjawisk ekstremalnych, takich jak fale upałów, intensywne opady deszczu lub wiosenne przymrozki, z wyprzedzeniem od kilku dni do kilku miesięcy. Intuicyjny interfejs użytkownika ułatwia interpretację nowych i złożonych analiz, zaś z samej platformy można w prosty sposób korzystać na smartfonie, tablecie i komputerze.
Personalizowane planowanie
Elastyczne i modułowe dane, grafiki i usługi pozyskane i opracowane przez twórców systemu wspomagania decyzji VISCA mogą być wykorzystywane oddzielnie. Użytkownicy przekazują najpierw dane wstępne dotyczące winnicy, w tym definicję parceli, powierzchnię działek poddawanych nawodnieniu, a także inne kluczowe informacje, takie jak rodzaj gleby i odmiany winorośli. Następnie wprowadzają dane rzeczywiste, takie jak faktyczny stopień nawodnienia ręcznego bądź automatycznego, a dzięki aktualizacji danych przyszłe prognozy są dokładniejsze. Wszystkie usługi są ze sobą powiązane, a dane są aktualizowane raz dziennie, raz w tygodniu lub raz w miesiącu w zależności od rodzaju usługi. Solé Tasias wyjaśnia: „Największa korzyść płynąca z systemu wspomagania decyzji VISCA jest taka, że w odróżnieniu od istniejących rozwiązań, łączy on i sprzęga usługi meteorologiczne z agronomicznymi w ramach jednej platformy przyjaznej dla użytkownika. Uwzględnia ponadto najnowsze techniki uprawy, dzięki którym winnice mogą lepiej adaptować się do zmian klimatu”. Są to: strategia „crop forcing”, która polega na wymuszonym przesunięciu okresu dojrzewania winogron z miesięcy letnich na miesiące chłodniejsze w okresie wegetacyjnym, a także przycinanie pędów, pomagające spowolnić gromadzenie się cukru. Xavier Bordes, przedstawiciel firmy winiarskiej Codorníu, która zastosowała na jednej ze swoich działek technikę wymuszonego opóźnienia okresu dojrzewania winogron, tak by proces ten nastąpił w październiku zamiast w lipcu, mówi: „Rozwiązanie VISCA pomaga nam w podejmowaniu trafniejszych decyzji związanych z zarządzaniem winnicą. Bez tego wsparcia niemożliwe byłoby ustalenie optymalnego terminu przycięcia pędów, tak by procesy związane ze strategią „crop forcing” mogły rozpocząć się w odpowiednim czasie”. Okazało się ono również pomocne w zmniejszeniu rozprzestrzeniania się w hiszpańskich winnicach mączniaka (gatunku grzyba) w okresie nietypowo wilgotniejszej wiosny i gorętszego lata.
Większa odporność, bezpieczniejszy byt i obfitszy stół
Badania terenowe prowadzone w Hiszpanii, we Włoszech oraz w Portugalii wykazały wysoką użyteczność przewidywań modelu, których trafność powinna zwiększyć się wraz ze zwiększeniem się ilości danych wejściowych. System wspomagania decyzji VISCA powinien sprawdzić się równie dobrze w innych krajach oraz przy uprawie innych roślin, w tym oliwek, zbóż i ryżu. Krótko mówiąc, projekt VISCA dał nam wszystkim powód, aby podnieść kieliszki do toastu.
Słowa kluczowe
VISCA, klimat, wino, pogoda, prognozy, winogrono, nawadnianie, rolniczy, winnica, agronomiczny, rolnicy, meteorologiczny, fenologia, fale upałów, „crop forcing”, przycinanie pędów
