Prognozy klimatyczne i rolnicze pomagają winnicom przystosować się do zmiany klimatu
Jak wynika z raportu opublikowanego w 2019 roku, powierzchnia, jaką zajmują winnice w Hiszpanii, Francji i Włoszech – państwach będących największymi producentami winogron w UE – stanowi jedną trzecią całkowitej powierzchni winnic na świecie(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Przewidywanie lokalnych zmian klimatu, kluczowych z punktu widzenia jakości i ilości upraw, zawsze w jakimś stopniu obciążone było niepewnością. Zmiana klimatu i ekstremalne zjawiska pogodowe wpłynęły na znaczące nasilenie się tej niepewności wraz ze wszystkimi towarzyszącymi temu konsekwencjami. W ramach finansowanego ze środków UE projektu VISCA(odnośnik otworzy się w nowym oknie) opracowano i zademonstrowano(odnośnik otworzy się w nowym oknie) możliwości systemu wspomagania decyzji, który ma pomóc zwiększyć odporność winnic w związku z wyzwaniami powodowanymi przez nasilające się zjawisko zmiany klimatu.
Nauka przychodzi na pomoc rolnikom
Rolnicy stale oceniają potencjalne niepożądane warunki w różnych horyzontach czasowych. Zwykle jest tak, że decyzje krótkoterminowe (podejmowane z wyprzedzeniem kilkudniowym) opierają się na danych meteorologicznych i bazują na modelach globalnych lub regionalnych, a to powoduje, że dokładność prognoz lokalnych jest stosunkowo niewielka. W przypadku decyzji, których horyzont obejmuje tygodnie (średnioterminowych) lub miesiące (sezonowych lub długoterminowych), najlepszym doradcą było dotąd doświadczenie, jednak z uwagi na zmianę klimatu i nagłe ekstremalne zjawiska pogodowe nie da się na nim dłużej polegać. Koordynator projektu, Josep Maria Solé Tasias, z firmy METEOSIM SL(odnośnik otworzy się w nowym oknie) wyjaśnia: „System wspomagania decyzji VISCA(odnośnik otworzy się w nowym oknie) łączy modele klimatyczne i rolnicze z aktualnymi danymi pochodzącymi z winnic celem zidentyfikowania skutecznych strategii adaptacyjnych. Uwzględniliśmy pogodowe i klimatyczne prognozy krótkoterminowe, średnioterminowe i sezonowe powiązane z modelami rolniczymi, aby na tej podstawie stworzyć prognozę fenologii (sezonowego cyklu wzrostu winorośli), wymaganego stopnia nawodnienia(odnośnik otworzy się w nowym oknie) oraz akumulacji cukru”. Prognozy przewidują prawdopodobieństwo wystąpienia zjawisk ekstremalnych, takich jak fale upałów, intensywne opady deszczu lub wiosenne przymrozki, z wyprzedzeniem od kilku dni do kilku miesięcy. Intuicyjny interfejs użytkownika ułatwia interpretację nowych i złożonych analiz, zaś z samej platformy można w prosty sposób korzystać na smartfonie, tablecie i komputerze.
Personalizowane planowanie
Elastyczne i modułowe dane, grafiki i usługi pozyskane i opracowane przez twórców systemu wspomagania decyzji VISCA mogą być wykorzystywane oddzielnie. Użytkownicy przekazują najpierw dane wstępne dotyczące winnicy, w tym definicję parceli, powierzchnię działek poddawanych nawodnieniu, a także inne kluczowe informacje, takie jak rodzaj gleby i odmiany winorośli. Następnie wprowadzają dane rzeczywiste, takie jak faktyczny stopień nawodnienia ręcznego bądź automatycznego, a dzięki aktualizacji danych przyszłe prognozy są dokładniejsze. Wszystkie usługi są ze sobą powiązane, a dane są aktualizowane raz dziennie, raz w tygodniu lub raz w miesiącu w zależności od rodzaju usługi. Solé Tasias wyjaśnia: „Największa korzyść płynąca z systemu wspomagania decyzji VISCA jest taka, że w odróżnieniu od istniejących rozwiązań, łączy on i sprzęga usługi meteorologiczne z agronomicznymi w ramach jednej platformy przyjaznej dla użytkownika. Uwzględnia ponadto najnowsze techniki uprawy, dzięki którym winnice mogą lepiej adaptować się do zmian klimatu”. Są to: strategia „crop forcing”(odnośnik otworzy się w nowym oknie), która polega na wymuszonym przesunięciu okresu dojrzewania winogron z miesięcy letnich na miesiące chłodniejsze w okresie wegetacyjnym, a także przycinanie pędów(odnośnik otworzy się w nowym oknie), pomagające spowolnić gromadzenie się cukru. Xavier Bordes, przedstawiciel firmy winiarskiej Codorníu(odnośnik otworzy się w nowym oknie), która zastosowała na jednej ze swoich działek technikę wymuszonego opóźnienia okresu dojrzewania winogron, tak by proces ten nastąpił w październiku zamiast w lipcu, mówi: „Rozwiązanie VISCA pomaga nam w podejmowaniu trafniejszych decyzji związanych z zarządzaniem winnicą. Bez tego wsparcia niemożliwe byłoby ustalenie optymalnego terminu przycięcia pędów, tak by procesy związane ze strategią „crop forcing” mogły rozpocząć się w odpowiednim czasie”. Okazało się ono również pomocne w zmniejszeniu rozprzestrzeniania się w hiszpańskich winnicach mączniaka (gatunku grzyba) w okresie nietypowo wilgotniejszej wiosny i gorętszego lata.
Większa odporność, bezpieczniejszy byt i obfitszy stół
Badania terenowe prowadzone w Hiszpanii(odnośnik otworzy się w nowym oknie), we Włoszech(odnośnik otworzy się w nowym oknie) oraz w Portugalii(odnośnik otworzy się w nowym oknie) wykazały wysoką użyteczność przewidywań modelu, których trafność powinna zwiększyć się wraz ze zwiększeniem się ilości danych wejściowych. System wspomagania decyzji VISCA powinien sprawdzić się równie dobrze w innych krajach oraz przy uprawie innych roślin, w tym oliwek, zbóż i ryżu. Krótko mówiąc, projekt VISCA dał nam wszystkim powód, aby podnieść kieliszki do toastu.
