Wspomaganie rolników w dbaniu o żyzność gleb
Dochody rolników zależą w dużej mierze od stanu uprawianych przez nich gruntów, a intensywne systemy upraw stosowane na terenie całej Europy sprawiają, że kwestia zdrowia gleb budzi coraz większe zaniepokojenie. Z drugiej strony informacje na temat konkretnych problemów dotyczących gleb oraz sposobów ich rozwiązywania mogą być trudne do zdobycia. Zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu BEST4SOIL (Boosting 4 BEST practices for SOIL health in Europe) jest tego świadomy, dlatego zbudował sieć wymiany wiedzy i informacji dotyczących zdrowia gleby. Jego prace skupiają się na dobrych praktykach w zakresie zdrowia oraz utrzymywania żyzności gleby, a także ograniczania rozprzestrzeniania się nicieni – niewielkich organizmów żywiących się korzeniami roślin – oraz chorób przenoszonych przez gleby. „Międzynarodowy zespół naukowców zgromadził wiele praktycznych informacji. W ramach prac nad projektem BEST4SOIL zadbaliśmy o to, by informacje te trafiły do odbiorców dzięki filmom, arkuszom informacyjnym, bazom danych i narzędziu wspomagającemu podejmowanie decyzji”, twierdzi Harm Brinks, koordynator projektu BEST4SOIL i kierownik projektu w oferującej usługi doradcze w zakresie rolnictwa i ogrodnictwa firmie Delphy odpowiedzialnej za jego realizację.
Właściwe wybory
Opracowane w ramach projektu narzędzie wspierające proces podejmowania decyzji jest serwisem internetowym, w którym rolnicy i doradcy mogą wprowadzać informacje na temat miejsca, gleby, rodzaju upraw oraz patogenów lub nicieni w celu wygenerowania zapytania. Na podstawie stworzonego zapytania system przeszukuje bazy danych w celu identyfikacji najbardziej obiecujących strategii. „Dzięki temu narzędzie można wykorzystać między innymi w celu analizy ryzyka, przygotowania planu płodozmianu i wyboru działań pozwalających na zadbanie o zdrowie gleby lub zapobieganie potencjalnym problemom”, wyjaśnia Brinks. Płodozmian jest jedną z najskuteczniejszych technik zwalczania szkodników oraz chorób przenoszonych przez glebę, jednak by zmaksymalizować wpływ tej techniki, rolnicy muszą starannie dostosować uprawy do lokalnych warunków. Narzędzie opracowane w ramach projektu BEST4SOIL może pomóc im w doborze upraw oraz ich kolejności, a także połączeniu płodozmianu z innymi praktykami gospodarowania glebami.
Najlepsze praktyki
Prace w ramach projektu skupiały się na czterech praktykach kluczowych z punktu widzenia zdrowia i stanu gleby – zielonych nawozach, kompostowaniu, beztlenowej dezynfekcji gleby oraz (bio)solaryzacji. „Kompostowanie oraz nawożenie upraw zielonymi nawozami pozwala na dostarczanie materii organicznej – to ważne źródła mikroelementów kluczowych z punktu widzenia żyzności gleby i różnorodności biologicznej”, dodaje Brinks. Beztlenowa dezynfekcja oraz (bio)solaryzacja pomagają z kolei w zwalczaniu chorób i pasożytów gleby. „Wiele gleb jest skażonych nicieniami oraz patogenami niszczącymi plony i obniżającymi jakość upraw. Biologiczne środki ochrony pomagają w przywracaniu zdrowia gleb dzięki zwalczaniu szkodliwych organizmów”. Informacje i porady dotyczące stosowania tych praktyk są dostępne na stronie internetowej w formie filmów oraz arkuszy informacyjnych. Wszystkie dostępne w internecie zasoby – w tym dane zgromadzone w bazie – zostały udostępnione w 22 językach UE.
Łączenie praktyków
Platforma internetowa jest tylko jednym z kanałów wykorzystywanych przez zespół projektu BEST4SOIL w celu docierania do rolników. Regionalni doradcy działający w 19 państwach członkowskich UE oraz w Zjednoczonym Królestwie organizują lokalne działania – spotkania, konferencje i warsztaty – w ramach których realizują szkolenia i umożliwiają uczestnikom nawiązywanie kontaktów i wymianę doświadczeń. Docelowo projekt ma na celu stworzenie wspólnoty praktyk łączącej hodowców, doradców, edukatorów oraz badaczy z całej Europy. Zespół ma nadzieję, że sieć pozostanie aktywna po tym, jak projekt dobiegnie końca. „Partnerzy skupieni wokół projektu gwarantują, że wszystkie informacje będą dostępne przez co najmniej 5 lat po jego zakończeniu. Jednocześnie pracują też nad tym, by pozostały w sieci znacznie dłużej”, zauważa Brinks. Wraz ze swoimi współpracownikami badacz zgłębia różne możliwości, wśród których można wymienić między innymi integrację wybranych narzędzi z bazą danych dotyczących rolnictwa opracowywaną dzięki wsparciu programu Horyzont 2020.
Słowa kluczowe
BEST4SOIL, zdrowie gleby, najlepsze praktyki, nawóz, kompost, beztlenowa dezynfekcja gleby, (bio)solaryzacja, solaryzacja, płodozmian, sieć
