Budowa pierwszego w Europie podsystemu rozkładanych dużych reflektorów
Technologia kosmiczna ma wpływ na wiele z naszych „codziennych” działań – od mapowania po nawigację, badania, a nawet komunikację. Dzięki takim programom kosmicznym jak Copernicus, Galileo czy EGNOS Europa staje się niezależnym światowym liderem w dziedzinie technologii satelitarnej, jednak ze względu na coraz większą złożoność aplikacji kosmicznych ta pozycja jest obecnie zagrożona. „Powodzenie każdej misji satelitarnej zależy od unikalnych – często mających krytyczne znaczenie – technologii, z których wiele jest wytwarzanych przez bardzo ograniczoną grupę dostawców”, mówi Pedro Teixeira, badacz z Frezite High Performance (FHP), firmy zajmującej się budową rozwiązań na potrzeby lotnictwa i struktur naziemnych. „Jeśli nie będziemy mogli ich pozyskiwać w Europie, trzeba będzie poważnie liczyć się z tym, że nasze programy kosmiczne utracą pewien stopień swojej niezależności”. Jedną z takich technologii jest podsystem rozkładanych dużych reflektorów (ang. large deployable reflector subsystem, LDRS), który składa się z wysuwanego wysięgnika i rozkładanego reflektora. Stale rosnące zapotrzebowanie na informacje gromadzone przez satelity wymaga stosowania większych reflektorów antenowych. Problem polega na tym, że dostępna pojemność magazynowa na szczycie systemów wyrzutni rakietowych jest ograniczona, co w oczywisty sposób ogranicza wymiary anten stałych, jednak według Teixeiry koncepcja LDRS zapewnia rozwiązanie tego problemu. „Podczas wystrzeliwania satelity reflektor i dołączone do niego ramię są składane i jak najlepiej upakowywane”, wyjaśnia Teixeira. „Gdy satelita znajdzie się na orbicie, ramię LDRS i reflektor rozkładają się, umożliwiając zastosowanie większych anten o średnicach do 20 metrów”. Dzięki wsparciu z finansowanego przez UE projektu LEA Teixeira mógł wspomóc prowadzenie konsorcjum 21 firm z siedmiu krajów europejskich, z których wiele to przedsiębiorstwa z branży MŚP. Ich cel było zaprojektowanie, wyprodukowanie i przetestowanie podsystemu rozkładanej dużej anteny.
Podsystem o wysokiej wydajności
W ramach projektu udało się opracować i wyprodukować pierwszy w Europie LDRS. Udało się też przetestować podsystem o wysokiej wydajności, który obejmuje wysuwane ramię, reflektor, elektronikę, zawiasy i uprząż. Całość poddano walidacji na różnych poziomach. „Ten projekt udowadnia, że łącząc swoją wiedzę i kompetencje, europejskie MŚP mogą realizować inicjatywy, które wydają się »zbyt duże«, aby jedna taka firma mogła się ich podjąć”, zauważa Teixeira. „W rezultacie konsorcjum ma teraz dobrą pozycję, aby zaoferować wiarygodną, wyprodukowaną w UE alternatywę na rynku obecnie zdominowanym przez dostawców z USA”. LDRS został już wybrany do użytku podczas misji Copernicus CIMR. Wybrane spośród silnej konkurencji amerykańskiej rozwiązanie dostarczy cennych danych do monitoringu środowiska prowadzonego w kontekście zmian klimatycznych.
Tworzenie fundamentów pod konkurencyjny sektor LDRS
Według Teixeiry projekt LEA nie tylko zapewnia Europie możliwość utrzymania suwerenności swoich programów kosmicznych, ale także kładzie podwaliny pod konkurencyjny sektor LDRS. „Zapotrzebowanie rynku na rozkładane reflektory antenowe, takie jak ten opracowany w ramach tego projektu, będzie nadal rosło, a sektory obserwacji Ziemi, komunikacji i bezpieczeństwa będą istotnymi czynnikami napędzającymi tę część gospodarki w ciągu następnych 20 lat”, dodaje. Aby sprostać temu zapotrzebowaniu, opracowany w ramach projektu LEA LDRS wykorzystuje skalowalną architekturę, która umożliwi rozwój rodziny europejskich reflektorów rozkładanych z dołączanymi ramionami o rozmiarach od 3 do 20 metrów. „Ten zakres zaspokoi zapotrzebowanie na znaczną część planowanych w najbliższej przyszłości misji kosmicznych”, podsumowuje Teixeira.
Słowa kluczowe
LEA, podsystem rozkładanych dużych reflektorów, LDRS, misja satelitarna, technologia kosmiczna, Copernicus, Galileo, EGNOS, technologia satelitarna, programy kosmiczne