Szkolenie lekarzy w zakresie zaburzeń związanych z nadużywaniem substancji chemicznych
Uzależnienie od substancji chemicznych to zaburzenie neuropsychiatryczne cechujące się nawracającą potrzebą zażywania substancji, takich jak narkotyki, alkohol i leki na receptę. Coraz więcej dowodów wskazuje na to, że wczesne rozpoznawanie i leczenie objawów pozwalają zwalczać zaburzenia związane z nadużywaniem substancji chemicznych. Większość rządów skupia się jednak bardziej na środkach zakazu i egzekwowaniu prawa niż na szybkiej diagnozie, co, w połączeniu z brakiem wiedzy i akredytowanych szkoleń w zakresie medycyny uzależnień, doprowadziło do ograniczonego wdrożenia metod leczenia.
Odpowiedź na potrzebę szkoleń w zakresie medycyny uzależnień
Celem zespołu projektu BEAMED było uzupełnienie luk w edukacji medycznej w Europie i zwiększenie wiedzy lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej o zaburzeniach związanych z nadużywaniem substancji chemicznych. Badanie uzyskało wsparcie z programu działań „Maria Skłodowska-Curie” (MSCA) i polegało przede wszystkim na ocenie potrzeb edukacyjnych lekarzy. „Naszym celem było utworzenie multidyscyplinarnego środowiska stanowiącego źródło praktycznej wiedzy niezbędnej do zapobieganie uzależnieniom i ich leczenia”, wyjaśnia Jan Klimas, były stypendysta MSCA. Kilka krajów odpowiedziało na potrzebę szkoleń w zakresie medycyny uzależnień, uruchamiając specjalistyczne programy (Kanada), kursy podyplomowe (Niderlandy) i krajowe systemy szkolenia (Indonezja), a nawet tworząc osobną specjalizację medyczną (Norwegia). Modele te ukształtowały inicjatywę ukierunkowaną na wdrożenie podobnych działań w Irlandii w ramach projektu BEAMED. Zespół projektu BEAMED oparł się zarówno na jakościowych, jak i ilościowych metodach badań, a także na przeglądzie piśmiennictwa oraz ocenie międzynarodowych programów szkoleń. Celem było zgromadzenie informacji na temat uzależnień opracowanych w ramach różnych dziedzin, takich jak zdrowie publiczne i psychiatria, oraz uwzględnienie ich w programach nauczania studiów pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia. W strategii przewidziano także wykorzystanie dowodów empirycznych i opinii ekspertów.
Skutki i wpływ projektu BEAMED
„Jednym z największych sukcesów zespołu projektu BEAMED było nawiązanie współpracy z multidyscyplinarną siecią partnerów”, podkreśla Klimas. Należały do nich organizacje, takie jak International Society of Addiction Medicine, Network of Early Career Professionals working in the area of Addiction Medicine oraz Best Evidence Medical Education Collaboration. Konsultacje w postaci wywiadów przeprowadzonych z ekspertami z 12 krajów dostarczyły istotnych informacji na temat szkoleń w zakresie medycyny uzależnień. Ostatnia faza programu polegała na przygotowaniu internetowych materiałów edukacyjnych stanowiących część programu studiów magisterskich z dziedziny podstawowej opieki zdrowotnej na uczelni University College Dublin School of Medicine. Rezultaty streszczono w wykazie narzędzi, a wnioski i podsumowanie wyników badań opisano w przystępny sposób w webinarium. Zespołowi projektu BEAMED udało się wykazać, że edukacja w dziedzinie medycyny uzależnień zapewnia szereg korzyści lekarzom. Obejmują one poprawę kompetencji zawodowych i większą wiedzę w zakresie rozpoznawania i leczenia zaburzeń związanych z nadużywaniem substancji chemicznych. Jest to wstęp do budowania strategii wzmacniających rolę, jaką lekarze podstawowej opieki zdrowotnej odgrywają w walce z takimi zaburzeniami. Wdrożenie proponowanych metod i narzędzi pomoże zapobiegać uzależnieniom od substancji chemicznych i leczyć je, dzięki czemu jednostki, rodziny i społeczności nie będą musiały mierzyć się z katastrofalnymi skutkami tych zaburzeń.
Słowa kluczowe
BEAMED, medycyna uzależnień, nadużywanie substancji chemicznych, edukacja, lekarze podstawowej opieki zdrowotnej, wykaz narzędzi
