Treonna nua a spreagadh san eolaíocht saoránach-bhunaithe
Tá tionscnaimh um eolaíocht na saoránach ar siúl ar fud an domhain, ón Eoraip go dtí an Afraic, ó Mheiriceá go dtí an Áise. Cé gur féidir leis na tionscadail sin cur go mór leis an tsochaí, is minic a dhéanann siad amhlaidh agus iad ag obair ar leithlis. D’fhéadfaí i bhfad níos mó a bhaint amach dá ndéanfadh eolaithe na saoránach, eolaithe agus príomhpháirtithe leasmhara eile a dtaithí a chomhthiomsú agus a gcuid eolais a roinnt chun taighde agus tionscadail a fhreagraíonn go díreach do riachtanais na bpobal a chruthú. Is é sin go díreach an smaoineamh atá taobh thiar den tionscadal InSPIRES (Ingenious Science shops to promote Participatory Innovation, Research and Equity in Science) atá maoinithe ag an AE a chur chun cinn. “Ba í ár sprioc ábhair imní agus éilimh shóisialta a nascadh le taighdeoirí chun tionscadail taighde a chomhchruthú lena bhféadfaí eolas a aistriú go beart, éagothroime a laghdú, agus féinchinneadh agus sochaí níos fearr a chur chun cinn,” a deir Anne-Sophie Gresle, comhordaitheoir tionscadail InSPIRES.
Tacaíocht a thabhairt do go leor siopaí eolaíochta
Tá an siopa eolaíochta ag croílár an tionscadail, struchtúr idirghabhála idir an eolaíocht agus an tsochaí a sholáthraíonn taighde neamhspleách, pobalbhunaithe a thugann aghaidh ar ábhair imní na sochaí sibhialta. “Chun tosú, thugamar le chéile cleachtóirí agus saineolaithe ón Eoraip agus níos faide i gcéin chun samhlacha nuálacha do shiopaí eolaíochta a chomhdhearadh, a phíolótú i gcomhpháirt agus a chur i bhfeidhm,” a deir Gresle. “D’fhéachamar ansin le tacaíocht a thabhairt i gcomhair na dtionscadal rannpháirtíochta sin agus a dtionchar ar na grúpaí éagsúla lenar bhain a mheas.” Ar an iomlán, soláthraíodh le InSPIRES tacaíocht do 123 siopa eolaíochta a oibríonn sa Bholaiv, sa Fhrainc, san Ungáir, san Iodáil, san Ísiltír, sa Spáinn agus sa Túinéis. Mhaoinigh an tionscadal sé thionscadal eile freisin trí ghlao iomaíoch a eagrú. Bhain obair an-éagsúil leis na tionscadail sin. Mar shampla, le tionscadal san Ungáir rinneadh imscrúdú ar conas is féidir úsáid a bhaint as ranganna ióga atá bunaithe ar thráma dul chun tairbhe na ngrúpaí éagsúla atá faoi mhíbhuntáiste. Sa Fhrainc, rinneadh iniúchadh i dtionscadal eile ar conas is féidir le cinntí pleanála uirbí a bheith ina gcúis le uaisliú na gcomharsanachtaí. Tá liosta iomlán de na tionscnaimh ar thacaigh InSPIRES leo ar fáil ar líne. Cé gur pléadh ábhair éagsúla i ngach ceann de na tionscadail sin agus go raibh siad ar siúl i dtíortha éagsúla, cruthaíodh ceann acu as an imní a bhí á léiriú ag eagraíocht sochaí sibhialta. “Cuireadh leibhéal na rannpháirtíochta do gach tionscadal in oiriúint de réir ionchais agus riachtanais na sochaí sibhialta,” a deir Gresle. “Ina theannta sin, cuireadh torthaí taighde gach tionscadail in iúl ar ais don eagraíocht ábhartha sochaí sibhialta, rud atá ina chomhpháirt éigeantach laistigh de mheicníocht an tsiopa eolaíochta.”
Ardán Oscailte InSPIRES
Baineadh úsáid ansin as faisnéis ó na tionscadail éagsúla go léir chun Ardán Oscailte InSPIRES a fhorbairt, bunachar sonraí comhoibritheacha agus sluafhoinsithe ina bhfuil siopaí eolaíochta agus tionscnaimh um eolaíocht na saoránach. “Is é an tArdán Oscailte an áit a dtaispeánaimid na tionscadail agus a gcuid torthaí,” a deir Gresle. “Is pobal é inar féidir le gníomhairí scéalta spreagúla a insint, foghlaim le chéile agus fíorthionchar a gcuid oibre a thuiscint.” Dar le Gresle, cuireann an t-ardán uirlis iomasach éasca monatóireachta agus meastóireachta ar fáil ar féidir le tionscadail iad a úsáid chun a dtionchar a thomhas. Níl le déanamh i gcomhair tionscadail ach an t-eolas uathu a chur isteach agus a iarraidh ar rannpháirtithe ceistneoirí simplí a fhreagairt. Ansin déanann an uirlis anailís go huathoibríoch ar na sonraí agus cuireann sí tuairiscí ar fáil i bhfíor-am. Mar a thugann an t-ainm le fios, ba í aidhm an tionscadail InSPIRES treoracha nua a spreagadh in eolaíocht na saoránach. “Leis an obair sin treisíodh ár n-iontaofacht sa ghá atá le phróisis rannpháirtíochta a leathadh ar fud heolaíochta,” a deir Gresle mar fhocal scoir. “Trí thacaíocht leanúnach a sholáthar don phobal eolaíochta domhanda, foghlaim fhrithpháirteach a fheabhsú trí eispéiris a roinnt, agus an dea-chleachtas a chur chun cinn in eolaíocht na saoránach, tá Ardán Oscailte InSPIRES breá ábalta chun é sin a dhéanamh.”
Keywords
InSPIRES, eolaíocht bunaithe ar shaoránaigh, eolaíocht, eolaíocht na saoránach, eolaithe na saoránach, comhchruthú, siopa eolaíochta
