W jaki sposób systemy transportu mogą lepiej zaspokajać potrzeby kobiet?
Modele mobilności kobiet są mocno zróżnicowane i niezwykle złożone – zależą w dużym stopniu od wieku, statusu społeczno-ekonomicznego oraz pełnionych przez nie ról opiekuńczych. Jak czytamy w sprawozdaniu opublikowanym w 2019 roku przez Międzynarodowe Forum Transportu, blisko 40 % wszystkich podróży środkami komunikacji publicznej wynika z potrzeby zapewnienia opieki. Co więcej, aż 80 % takich podróży wykonują kobiety poruszające się pieszo lub środkami transportu zbiorowego. Tego rodzaju podróże obejmują dojazdy do przychodni i klinik, dojazdy z osobami niesamodzielnymi, a także dojazdy do sklepów i załatwianie codziennych spraw. „Mimo to zbiorowe środki transportu wciąż są przeznaczone przede wszystkim dla osób dojeżdżających do pracy i jeżdżą według rozkładów, które nie odpowiadają potrzebom zapewnienia opieki – zwykle przejazdy wykonywane w tym celu są częstsze, krótsze, bardziej lokalne i nieregularne”, twierdzi Patricia Castillo, koordynatorka finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu DIAMOND oraz dyrektorka Wydziału Programów Europejskich Eurecat – organizacji będącej gospodarzem projektu. „Odpowiednie planowanie transportu musi umożliwiać także realizowanie takich przejazdów, a jednym z rozwiązań tego problemu powinno być zatrudnianie większej liczby kobiet na stanowiskach, na których będą miały możliwość podejmowania stosownych decyzji w tej sprawie”. W ramach projektu DIAMOND powstały narzędzia i wytyczne służące promowaniu równości płci w sektorze transportu i mobilności oparte na ocenie potrzeb użytkowników transportu oraz na analizach dużych zbiorów danych i technikach uczenia maszynowego. Opracowane w wyniku tych działań narzędzia pozwalające na ocenę integracyjności poszczególnych usług transportu publicznego oraz zalecenia dotyczące wsparcia dla różnych rodzajów użytkowników zostały przetestowane i zweryfikowane we współpracy z firmami działającymi w sektorze transportu z całej Europy. Docelowo narzędzia posłużą operatorom środków transportu, urbanistom oraz pracodawcom z branży transportowej. Zespół opracował także białą księgę opisującą kluczowe działania mające na celu zapewnienie większej równości w systemie transportu, a także zalecenia dotyczące autonomicznych pojazdów, którym dodatkowo towarzyszyły także wskazówki dotyczące CV oraz wytyczne w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) mające na celu zwiększenie odsetka kobiet zatrudnianych w tym sektorze.
Potrzeby, przeszkody i możliwości związane z transportem
Projekt DIAMOND koncentrował się na trzech obszarach wpływających na korzystanie przez kobiety ze środków transportu publicznego – zaspokajanie podstawowych potrzeb w zakresie mobilności, dostępność fizyczna i finansowa, a także bezpieczeństwo. Zespół projektu przeprowadził ogólnoeuropejskie badania oparte na gromadzeniu danych ilościowych i jakościowych dotyczących różnorodności oraz problemów związanych z płcią, skupiając się na kolejach oraz multimodalnym transporcie zbiorowym, pojazdach autonomicznych, rowerach publicznych, a także praktykach zatrudnienia oraz CSR. Dane dotyczące użytkowników środków transportu zebrane w ramach przeszło tysiąca badań ankietowych przeprowadzonych w Barcelonie, Dublinie, Warszawie oraz Paryżu zostały połączone z analizą komunikatów w mediach społecznościowych dotyczących zadowolenia z dostępnych opcji transportu zbiorowego. Zgromadzone w ten sposób wyniki zostały uzupełnione o obserwacje infrastruktury transportowej in situ. Badacze zorganizowali także grupy fokusowe oraz opracowali studium przypadku oparte na symulatorze pojazdów autonomicznych, aby na tej podstawie lepiej zrozumieć potrzeby i oczekiwania kobiet. Najważniejszym wnioskiem wypływającym z badania był fakt, że w przypadku kobiet poczucie bezpieczeństwa było kluczowe dla ciągłego korzystania ze środków transportu publicznego. „Co więcej, udało nam się ustalić, że bezpieczeństwo jest szczególnie ważne dla kobiet należących do grup o mniejszych dochodach oraz przedstawicielek mniejszości etnicznych. Szczególnie ważne jest to, że obie grupy polegają w największym stopniu na transporcie zbiorowym”, twierdzi Maria Chiara Leva, kierowniczka ds. rozpowszechniania wyników projektu DIAMOND oraz wykładowczyni Uniwersytetu Technicznego w Dublinie. Zespół stwierdził również, że podróżowanie z podopiecznymi często skłania kobiety do korzystania z alternatywnych środków transportu, głównie z prywatnych samochodów.
Wielotorowe podejście
Prace w ramach projektu DIAMOND wpisują się bezpośrednio w działanie Komisji Europejskiej Kobiety a transport – platforma UE na rzecz zmian – inicjatywę zapoczątkowaną w 2017 roku w celu wymiany najlepszych praktyk ukierunkowanych na popularyzację zatrudnienia kobiet oraz równych szans w sektorze transportu. Po podjęciu decyzji o wykorzystaniu oprogramowania otwartoźródłowego w formie usług w ramach realizacji projektu DIAMOND i opracowania towarzyszących mu narzędzi zespół prowadzi obecnie rozmowy z potencjalnymi partnerami na temat jego komercjalizacji. „W sytuacji, gdy kobiety stanowią zaledwie 22 % spośród wszystkich 11 milionów pracowników europejskiego sektora transportu, nasz zestaw narzędzi oferuje przedstawicielom branży przyjazną dla użytkowników platformę do gromadzenia danych na temat poziomu równości w zatrudnieniu, wspomagając ich w podejmowaniu strategicznych decyzji w celu poprawy sytuacji”, dodaje Francisco Santarremigia, dyrektor techniczny firmy AITEC będącej jednym z partnerów projektu oraz koordynator techniczny projektu DIAMOND. Wszystkie materiały opracowane przez zespół projektu DIAMOND są obecnie dostępne na witrynie internetowej projektu.
Słowa kluczowe
DIAMOND, transport, kobiety, mobilność, bezpieczeństwo, samochód, opieka
