Który kraj migranci uważają za swój dom
W Europie od zarania dziejów przecinały się drogi ludów. Od masowych emigracji w XIX i pierwszej połowie XX wieku Europa jest dziś regionem imigracji netto. Toczone obecnie dyskusje na temat imigracji prowadzone są zazwyczaj z perspektywy kraju przyjmującego. Badania opinii skupiają się na stosunku Europejczyków do migracji. Rzadko kiedy to tam zaczyna się marzenie o lepszym życiu. Zespół finansowanego przez UE projektu MIRROR zwrócił się do osób z krajów spoza UE, takich jak Afganistan, Iran, Irak, Syria, Sudan i Nigeria, aby poznać opinię na temat Europy jako celu migracji. Badacze opracowali zintegrowaną platformę oraz systematyczną metodologię do kompleksowej analizy intermedialnej dotyczącej percepcji Europy, które pomogłyby im rozpoznać różnice między obrazem a rzeczywistością, zidentyfikować przypadki manipulacji w mediach oraz zwiększyć świadomość dotyczącą wpływu błędnych przekonań i wynikających z nich zagrożeń.
Nierealistyczne oczekiwania
Celem projektu MIRROR, zrzeszającego 14 interdyscyplinarnych partnerów z 7 krajów, było utworzenie wiarygodnego obrazu Europy widzianego oczami migrantów. Naukowcy przeprowadzili wywiady z migrantami i uchodźcami, a także specjalistami w dziedzinie migracji, aby lepiej zrozumieć procesy decyzyjne związane z migracją i formowaniem percepcji. „W oparciu o nasze ustalenia możemy stwierdzić, że nierealistyczne oczekiwania mają duży wpływ na migrantów i uchodźców”, mówi koordynatorka projektu Claudia Niederee, kierowniczka zespołu badawczego w Centrum Badawczym L3S w Hanowerze. „Istnieje rozbieżność między postrzeganą a rzeczywistą sytuacją, co może prowadzić do wycofania się wielu migrantów z życia społecznego”, wyjaśnia badaczka. „Na przykład podczas długiego czasu oczekiwania związanego z procesem ubiegania się o azyl wielu wnioskodawców czuje się pozostawionych samym sobie. Ponadto poczucie niepewności, braku informacji i «uwięzienia w systemie» często stanowi duże obciążenie psychiczne”. Mylne jest także postrzeganie samego procesu migracji. „Nasi respondenci wskazują na tak zwane poczucie impasu w procesie migracji, kiedy niemożliwe jest ani kontynuowanie podróży, ani powrót do kraju”, wyjaśnia Niederee. Nic w tym dziwnego. Co jednak zaskakujące, proces migracyjny i podejmowane w związku z nim decyzje są bardzo dynamiczne i zależne od wielu czynników takich jak osobiste doświadczenia z drogi.
Moc urządzeń mobilnych
„Dla decydentów szczególnie ważne jest pogłębione zrozumienie roli, jaką odgrywają urządzenia mobilne w procesie migracyjnym oraz jak kształtują obraz Europy w oczach migrantów i uchodźców”, wyjaśnia Niederee. „Zgromadzone podczas prac terenowych informacje jasno potwierdzają,, że urządzenia mobilne mają kluczowe znaczenie w procesie migracyjnym, że obraz Europy często tworzy się podczas podróży do niej oraz że istnieją pewne różnice między płciami, np. pod względem poszukiwania informacji związanych z migracją i postrzegania UE”. Badania w terenie pokazały także, że społeczności migrantów kształtują percepcje i opinie. „Zatem aby komunikacja dotarła do społeczności migrantów, należy oprócz kanałów formalnych takich jak telewizja, radio i prasa wykorzystać także kanały na poziomie mezo”, dodaje Niederee. Owocem projektu MIRROR był praktyczny zestaw narzędzi składający się z metodologii, najlepszych praktyk i cennej wiedzy, z którego korzystać mogą uczeni, społeczeństwo obywatelskie, decydenci i straż graniczna. Składający się ze zintegrowanej platformy, zestawu narzędzi i systematycznej metodologii pozwalającej na kompleksową analizę intermedialną system MIRROR został opracowany z myślą o użytkowniku. Uwzględnienie koncepcji sytuacji w systemie umożliwia użytkownikowi śledzenie rozwoju wypadków. Skuteczność ostatecznej wersji prototypu została sprawdzona podczas intensywnej fazy pilotażowej. „W procesie walidacji otrzymaliśmy bardzo pozytywne informacje zwrotne”, mówi Niederee. „Prototyp ten poddany będzie dalszym testom oraz zostanie wykorzystany w demonstracjach na żywo przez komercyjnych partnerów projektu, co ostatecznie doprowadzi do aktywnego wykorzystywania systemu”.
Słowa kluczowe
MIRROR, migracja, uchodźcy, imigracja, mobilność, percepcja
