Dzienniki ukazują rzeczywistość globalnej komunikacji naukowej
Biorąc pod uwagę rosnące znaczenie roli, jaką nauka odgrywa w codziennym życiu ludzi na całym świecie, wpływając między innymi na decyzje w sektorach ochrony zdrowia, energii, rolnictwa i przemysłu, umiejętność wyjaśniania zasad i procedur naukowych ma kluczowe znaczenie dla pozyskiwania wsparcia publicznego. Pomimo globalnego wpływu przedsięwzięć naukowych, większość szeroko zakrojonych badań nad komunikacją naukową skupiała się na Stanach Zjednoczonych i Europie, które wnoszą znaczny wkład w tę dziedzinę. „To sprawia, że komunikacja naukowa nie jest przedstawiana w sposób obiektywny, pomimo niesamowitej pracy wykonywanej na całym świecie”, mówi Joseph Roche, koordynator projektu z Trinity College Dublin w Irlandii, uczelni będącej gospodarzem projektu. „W ramach projektu GlobalSCAPE (Global Science Communication and Perception) skupialiśmy się na tych regionach na świecie, którym do tej pory poświęcano mniej uwagi w badaniach nad komunikacją naukową, szczególnie Globalnym Południu”. Prace nad projektem wciąż trwają, a zaangażowało się w nie już ponad 1 000 specjalistów od komunikacji naukowej z całego świata.
Badania dzienników
Obrana przez zespół metodologia opiera się na badaniu dzienników. W trakcie trwającego przez rok działania uczestnicy są zachęcani do przesyłania co tydzień krótkich przemyśleń na temat wyzwań i możliwości, z którymi mają do czynienia jako specjaliści zajmujący się komunikacją naukową. „Więkość realizowanych w tej dziedzinie badań ma charakter przekrojowy, co ukazuje jedynie zarys tego, co dzieje się w danym momencie. Badania dzienników dostarczają bardziej drobiazgowych danych w znacznie dłuższym okresie, odzwierciedlając szczegóły i wzorce w czasie”, wyjaśnia Roche. Dane zostały zebrane przy użyciu autorskiego oprogramowania partnera projektu Qualia Analytics. Uczestnicy rejestrowali się na dedykowanej platformie, dostępnej w języku angielskim, arabskim, chińskim, francuskim, hiszpańskim, niemieckim, portugalskim, rosyjskim i włoskim, która automatycznie przypominała o przesłaniu cotygodniowych refleksji. „Badanie dzienników jest nową metodologią dla tej dziedziny. Duża część uczestników stosowała się do instrukcji, niewielu z nich się wycofało oraz niewielu zgłosiło jakieś trudności lub pytania, więc możemy polecić tę metodę”, mówi Roche. „Wciąż zbieramy dane, dlatego dopiero teraz zaczynamy zauważać jakieś wzorce. Przede wszystkim w oczy rzuca się ogromna różnorodność w tej dziedzinie i to, że chociaż niektóre indywidualne wyzwania są lokalnie lub charakterystyczne dla danej kultury, niektóre większe wyzwania, takie jak COVID-19 i finansowanie, mają wpływ na wszystkich zajmujących się komunikacją naukową”, dodaje Roche. Zespół współpracował również z siecią na rzecz komunikacji publicznej w zakresie nauki i technologii (PCST), aby zmapować komunikację naukową w szkolnictwie wyższym na świecie. „Chcieliśmy zarówno zaprezentować zakres oferowanych kursów, jak i przeanalizować ich wyniki, aby zrozumieć rozkład ofert i specjalizacji. Wyniki opublikujemy wkrótce!”, wyjaśnia Roche. Moduły komunikacji naukowej dla kierunków ścisłych, oparte na ustaleniach projektu, zostały również opracowane na dwóch uczelniach partnerskich: Trinity College Dublin i Uniwersytecie w Lejdzie w Królestwie Niderlandów. Ponadto z pomocą globalnych partnerów – Ecsite, SciDev.Net i Springer Nature – w ramach projektu GlobalSCAPE zorganizowano sześć warsztatów szkoleniowych w różnych regionach świata, a niektóre także online. Aby zagwarantować integrację, projekt wykorzystał swoje zasoby do sfinansowania programu mobilności, który pozwolił specjalistom od komunikacji naukowej uczestniczyć w tych warsztatach.
Rozwój dziedziny
Zrozumienie wyzwań i możliwości, jakie stoją przed specjalistami od komunikacji naukowej z całego świata, jest kluczem do budowania zaufania między nauką a społeczeństwem, co stanowi główny cel Unii Europejskiej. „Praca zespołu projektu GlobalSCAPE w celu lepszego przedstawienia zakresu technik komunikacji naukowej na całym świecie pozwoli praktykom na uczenie się od siebie nawzajem i wymianę najlepszych praktyk, prowadząc do bogatszej i bardziej adaptacyjnej komunikacji naukowej”, podsumowuje Roche. Wyniki dotyczące najlepszych praktyk, wraz z innymi wynikami projektu, zostaną opublikowane w specjalnym wydaniu „Journal of Science Communication” w 2023 roku. Wraz z siedmioma innymi projektami SwafS-19, GlobalSCAPE dołączy także do zbliżającego się projektu Horyzont Europa, COALESCE, którego celem jest utworzenie Europejskiego Centrum Komunikacji Naukowej.
Słowa kluczowe
GlobalSCAPE, komunikacja naukowa, dziennik, Globalne Południe, różnorodność, włączenie