Badanie społecznego zaufania do autonomii pojazdów
Być może przyjdzie nam poczekać jeszcze wiele lat na wprowadzenie na drogi w pełni autonomicznych pojazdów, jednak obecność pojazdów półautonomicznych szybko przestaje być jedynie koncepcją zaczerpniętą z science fiction. Współpracująca, połączona i zautomatyzowana mobilność (CCAM) sprawi, że każdy kierowca stanie się jednym z wielu we wspólnej flocie pojazdów połączonych cyfrowo ze sobą nawzajem oraz z infrastrukturą transportową. Skoordynowane działania, możliwe dzięki wymianie informacji w czasie rzeczywistym, powinny znacząco poprawić bezpieczeństwo na drogach, efektywność ruchu i komfort prowadzenia pojazdów, a jednocześnie przyczynić się do ograniczenia emisji. W lipcu 2022 roku w Europie zalegalizowano poziom 3 autonomicznej jazdy, co oznacza, że można prowadzić samochód bez użycia rąk, korzystając z funkcji wspierających kierowcę. Postęp technologiczny i zmiany legislacyjne to jedno, natomiast niemniej ważne jest poparcie społeczeństwa. Finansowany przez UE projekt Trustonomy miał na celu zwiększenie bezpieczeństwa, zaufania i akceptacji zautomatyzowanych systemów jazdy (ADS) poprzez kompleksową kampanię obejmującą technologię, szkolenie kierowców oraz zaufanie i akceptację, w celu określenia obszarów wymagających poprawy.
Mobilność połączona i zautomatyzowana: technologie, szkolenia, narzędzia i zaufanie
Kluczowymi technologiami badanymi przez zespół Trustonomy były interfejsy człowiek-maszyna (HMI) oraz monitorowanie stanu kierowcy. Interfejsy HMI łączą ludzi z samochodami i są niezbędne do działania półautonomicznych pojazdów. Przykładowo funkcja „żądania interwencji” ma na celu zwrócenie kontroli kierowcy, gdy ADS zbliża się do granic swoich możliwości operacyjnych, np. w przypadku wykrycia niekorzystnych warunków pogodowych, wypadku lub krytycznej awarii. Monitorowanie stanu kierowcy to kolejna technologia o krytycznym znaczeniu dla ADS, jako że częściowa automatyzacja może sprzyjać rozproszeniu uwagi kierowców. Jak wyjaśnia koordynator projektu Stefano Bianchi, kierownik ds. badań i innowacji na stronie algoWatt, „zespół Trustonomy opracował narzędzia do oceny technologii samochodowych, umożliwiające badanie i ulepszanie technologii HMI i monitorowania stanu kierowcy”. Zasadnicze znaczenie ma również skuteczne wsparcie decyzyjne. „Zespół Trustonomy zajął się aspektami wsparcia zautomatyzowanej jazdy, w tym wczesnymi ostrzeżeniami, planowaniem trajektorii i oceną skuteczności interwencji kierowcy, aby dać kierowcy możliwość przejęcia kontroli nad pojazdem i bezpiecznego jej utrzymania”, dodaje Bianchi. W projekcie uwzględniono nie tylko technologię ADS. Bianchi tłumaczy: „W projekcie Trustonomy opracowaliśmy nowatorskie programy nauczania oraz narzędzie teleinformatyczne dla kierowców różnych typów pojazdów drogowych. Zaufanie i akceptacja automatyzacji pojazdów badaliśmy w specjalnie opracowanych eksperymentach symulacyjnych, aby ustalić, jak się różnią i jak można na nie wpłynąć i je poprawić”.
Torowanie drogi zautomatyzowanym systemom jazdy
„W ramach Trustonomy technologie, narzędzia, programy szkoleniowe i zaufanie przetestowano w czterech badaniach pilotażowych w pięciu krajach europejskich. Objęły one testy w laboratorium, na torze i na otwartej drodze z wykorzystaniem symulatorów, samochodów, autobusów i samochodów ciężarowych. Uwzględniały one także liczne scenariusze jazdy, takie jak stojący na drodze samochód czy pieszy, co pozwoliło na przeanalizowanie ryzyka i kwestii etycznych”, zauważa Bianchi. Multidyscyplinarny charakter projektu Trustonomy pozwolił na zbadanie, rozwinięcie i przetestowanie różnych pomysłów i podejść. „Przygotowanie społeczeństwa europejskiego do wprowadzenia pojazdów autonomicznych nie jest wyłącznie zadaniem producentów i dostawców technologii, lecz wymaga współpracy środowisk akademickich, przemysłu i instytucji europejskich. Partnerstwo na rzecz CCAM i związane z nim projekty są krokiem we właściwym kierunku”, dodaje na koniec Bianchi. W ramach projektu Trustonomy powstało 16 publikacji naukowych oraz publicznie dostępne „zalecenia polityczne mające na celu ułatwienie przyjęcia pojazdów CAD w Europie” (Policy Recommendations to Facilitate the Adoption of CAD Vehicles in Europe), które wytyczają kierunek rozwoju tego sektora.
Słowa kluczowe
Trustonomy, ADS, monitorowanie stanu kierowcy, HMI, zautomatyzowane systemy prowadzenia pojazdów, CCAM, ocena skuteczności interwencji kierowcy, interfejsy człowiek-maszyna