Zachowanie przeszłości z myślą o przyszłości
Konserwacja zapobiegawcza stanowi kluczową strategię długotrwałej ochrony dziedzictwa kulturowego, szczególnie eksponatów mobilnych, które są wystawiane lub przechowywane w trudnych warunkach. Z podejścia korzystają także małe i średnie muzea. Finansowany przez UE projekt SensMat wspiera konserwację zapobiegawczą, oferując innowacyjne rozwiązanie z przyjaznymi dla użytkownika interfejsami, które mogą pomóc w ocenie ryzyka i zapobieganiu szkodom środowiskowym. „To rozwiązanie składa się z najnowocześniejszych czujników, modelowania informacji o budynku, internetu rzeczy, modelowania zużycia materiałów oraz zarządzania wiedzą i danymi. Może być ono ponadto dostosowane do indywidualnych potrzeb i ograniczeń poszczególnych muzeów, takich jak te związane z wrażliwymi materiałami, eksponatami, a także te natury prawnej i społecznej”, potwierdza koordynatorka projektu Marie Dominique Bruni.
Odpowiedź na najważniejsze kwestie związane z konserwacją zapobiegawczą
Wykonalność i wydajność rozwiązania SensMat zademonstrowano w 10 studiach przypadku, które realizowane były jednocześnie w muzeach, budynkach historycznych, magazynach i warsztatach w różnych regionach UE. „Miało to na celu połączenie naszych ambitnych prac nad technologiami za pomocą dedykowanych narzędzi oprogramowania do rekomendacji i wymiany najlepszych praktyk”, dodaje Bruni. Ocena konserwacji zapobiegawczej została wykonana przy użyciu kompletnego rozwiązania do monitorowania wielu kolekcji. „Ocena obejmowała delikatne materiały i wykazała, że narzędzia SensMat są wydajnym rozwiązaniem dla problemów istniejących standardów konserwatorskich związanych z konserwacją zapobiegawczą”, wyjaśnia Bruni. Demonstracje zostały dostosowane do kontekstu i ograniczeń każdego studium przypadku, co pozwoliło na zebranie bardzo bogatych i intensywnych doświadczeń poprzez regularne wywiady z użytkownikami. „Demonstracje miały na celu przekonanie muzeów do wprowadzenia połączonych narzędzi do oceny SensMat, czyli innymi słowy, uzyskanie ich akceptacji”, podsumowuje Bruni.
Ochrona eksponatów
Rozwiązanie SensMat jest zorientowane na użytkownika oraz pozwala na ocenę ryzyka, adaptację, zwiększenie elastyczności reakcji, a także gwarantuje interoperacyjność z innymi podmiotami zewnętrznymi. „System zwiększa dokładność i ogranicza inwazyjność wszystkich działań konserwatorskich i prewencyjnych, a także zapewnia najlepsze wytyczne pomimo różnorodności sektorów, wiedzy specjalistycznej, zasobów, umiejętności, przepisów, regulacji krajowych i międzynarodowych”, podkreśla Bruni. Czerpie również z powiązanych usług, np. poprawia atrakcyjność i promuje pracę w muzeach, wspomaga audyty w niektórych placówkach oraz zapewnia wsparcie w pakowaniu i przenoszeniu eksponatów. „Co więcej, poprawi dostęp do niektórych ważnych dokumentów i wskaże priorytety interwencji uwzględniające delikatność eksponatów”, dodaje Bruni. Będzie to miało korzystny wpływ na ochronę eksponatów i nie tylko.
Przygotowanie gruntu pod konserwację zapobiegawczą
„Usługi oszczędzające czas, instalacja, zdalne wsparcie, dostęp do społeczności ekspertów (niezależnych konserwatorów, restauratorów itp.) oraz zasobów (baza wiedzy) zwiększyłyby popularność rozwiązania SensMat”, zauważa Bruni. Zakłada się, że rozwiązanie SensMat będzie miało znaczny wpływ na praktyczne aspekty konserwacji zapobiegawczej poprzez identyfikację, analizę i wybranie zalecanych strategii z uwzględnieniem użytkowania w celu zaoferowania najlepszych usług. Znaczenie systemu wykracza poza proste aspekty techniczne. „Wdrożenie tego rozwiązania zainicjuje progresywne zmiany myślenia dotyczącego powszechnej praktyki. Należy traktować je jako narzędzie wspierające zmiany wśród pracowników i organizacji zajmujących się konserwacją zapobiegawczą, a także jako napęd innowacji w dziedzinie konserwacji zapobiegawczej”, podsumowuje Bruni.
Słowa kluczowe
SensMat, konserwacja zapobiegawcza, muzeum, narzędzia, eksponaty, dziedzictwo kulturowe, czujniki
