Elastyczne podejście do transformacji energetycznej
Zgodnie z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu, Unia Europejska dąży do zmniejszenia emisji dwutlenku węgla i stania się pierwszym na świecie kontynentem neutralnym pod względem emisji tego gazu cieplarnianego już do 2050 roku. Co więcej, w odpowiedzi na niesprowokowaną inwazję wojsk Federacji Rosyjskiej na terytorium Ukrainy, Wspólnota stara się ograniczyć swoją zależność od dostaw energii pochodzących spoza własnych granic. Rozwiązaniem obu tych problemów są odnawialne źródła energii i elastyczność energetyczna. Okazuje się jednak, że transformacja energetyczna w kierunku OZE wymaga znacznie więcej niż wyłącznie podłączenia nowych rozwiązań do sieci i zmiany ustawienia jednego przełącznika. „Wprowadzanie nowych usług, które będą w stanie sprostać wysokiemu udziałowi energii odnawialnej, wymaga, aby inteligentne sieci przyszłości były w stanie zapewniać optymalne współdziałanie pomiędzy rynkami energii a systemami zarządzania siecią”, tłumaczy koordynator projektu Manos Varvarigos, profesor Narodowego Uniwersytetu Technicznego w Atenach. Z tego powodu powstał finansowany ze środków Unii Europejskiej projekt FLEXGRID, którego celem jest rozwiązywanie problemów na pograniczu niezawodnego działania sieci, elastyczności dostaw energii oraz sprawnego działania rynku energetycznego.
Elastyczność jest podstawą
Projekt FLEXGRID skupia się przede wszystkim na zagadnieniu elastyczności dostaw energii. „Koncepcja jest stosunkowo prosta – chodzi o zbudowanie rynku internetowego, na którym nabywcy będą w stanie w prosty sposób kupować usługi od elastycznych dostawców”, wyjaśnia Varvarigos. Jak twierdzi, pojęcie elastycznych nabywców – FlexBuyers – obejmuje operatorów systemów dystrybucyjnych (OSD), którzy mogą wykorzystywać elastyczność w celu rozwiązywania zlokalizowanych problemów dotyczących sieci. Należą do niej także operatorzy systemów przesyłowych (OSP), którzy nabywają usługi od elastycznych producentów na szczeblu dystrybucyjnym, a także podmioty odpowiedzialne za bilansowanie, których celem jest bilansowanie dostępnych zasobów energetycznych. Po drugiej stronie równania FLEXGRID znajduje się grupa nazwana FlexSuppliers, czyli elastyczni dostawcy. Obejmuje ona sprzedawców energii, którzy wykorzystują elastyczność systemów odbiorców końcowych, dostawców energii odnawialnej posiadających magazyny energii oraz zasoby dyspozycyjne, a także niezależne przedsiębiorstwa pełniące rolę agregatorów, które podpisują umowy z wieloma prosumentami energii. Znajdują się w niej także pojazdy elektryczne.
Elastyczny internetowy rynek
Obie te grupy łączy automatyczna platforma handlowa – FLEXGRID Automated Trading Platform (ATP), czyli internetowy rynek elastycznych dostaw energii, dzięki któremu członkowie grupy FlexBuyers mogą łatwo kupić usługi od dostawców zakwalifikowanych jako FlexSuppliers. Platforma obejmuje szereg innowacyjnych narzędzi cyfrowych opracowanych z myślą o zaspokajaniu rzeczywistych potrzeb biznesowych poszczególnych podmiotów aktywnych na rynku energetycznym. Operator rynku elastycznych dostaw energii może korzystać z zestawu narzędzi do rozliczania rynku elastyczności – Flexibility Market Clearing Toolkit – w celu rozliczania lokalnego rynku elastyczności przy uwzględnieniu ograniczeń w sieci dystrybucyjnej. OSD mogą korzystać z tego samego narzędzia w celu określania potrzeb w zakresie elastyczności, co pozwoli im uniknąć lokalnych problemów związanych z nadprodukcją i kontrolą napięcia w sieci. Platforma obejmuje również zestawy narzędzi przeznaczone dla dostawców i niezależnych agregatorów. „Po stronie popytowej podmioty należące do grupy FlexBuyers mogą korzystać z tych narzędzi w celu automatycznego opracowania zamówień na elastyczne dostawy, z kolei po stronie podażowej dostawcy mogą automatycznie wystawiać oferty elastycznych dostaw energii”, zauważa Varvarigos. „Obie strony mogą następnie wystawiać swoje oferty na platformie FLEXGRID ATP, która automatycznie łączy w sposób optymalny obie strony transakcji”.
Przyspieszenie transformacji energetycznej
Dzięki zastosowaniu zaawansowanych modeli matematycznych i złożonych algorytmów, w ramach projektu FLEXGRID badaczom udało się rozwiązać problemy związane z niezawodnym działaniem sieci, jednocześnie zapewniając sprawne działanie rynku elastycznych dostaw energii. „Dzięki rozwiązaniu problemu sprzecznych interesów różnych uczestników rynku energetycznego oraz znalezieniu optymalnych punktów równowagi projekt FLEXGRID wspiera proces przechodzenia na energię odnawialną”, podsumowuje Varvarigos. „W ten sposób nie tylko pomagamy Europie w ograniczaniu śladu węglowego kontynentu, ale także obniżamy koszty energii dla mieszkańców Europy”. Rozwiązania opracowane w ramach projektu FLEXGRID mogą także zapewnić decydentom dostęp do danych technicznych oraz wiedzy naukowej, których potrzebują do podejmowania świadomych decyzji w zakresie energetyki. W związku z tym naukowcy pracują obecnie nad przetestowaniem rozwiązań opracowanych w ramach projektu w ramach wdrożeń prototypów w kilku państwach członkowskich UE.
Słowa kluczowe
FLEXGRID, transformacja energetyczna, energia, rynek energii, energia odnawialna, Europejski Zielony Ład, inteligentne sieci, operatorzy systemów dystrybucyjnych
