Dogłębne spojrzenie na działanie współpracy wywiadowczej
Wraz ze wzrostem zagrożenia terrorystycznego pojawia się coraz bardziej paląca potrzeba realizowania skutecznych i efektywnych działań antyterrorystycznych. „Europejskie podejście do zwalczania terroryzmu od dawna charakteryzuje się nieformalną współpracą między agencjami wywiadowczymi poszczególnych krajów”, twierdzi Aviva Guttmann, wykładowczyni strategii i wywiadu na Uniwersytecie w Aberystwyth. Jak działają te nieformalne sieci wywiadowcze? Aby zgłębić to zagadnienie, Guttmann rozpoczęła realizację finansowanego przez Unię Europejską projektu LINSEC. Jej celem było dokładne przeanalizowanie dostępnych danych i informacji.
Współpraca podstawą działalności agencji wywiadowczych
W badaniach przeprowadzonych przez Guttmann dzięki wsparciu działania „Maria Skłodowska-Curie” na tapetę trafiła korespondencja pochodząca z osiemnastu agencji wywiadu wchodzących w skład Klubu Berneńskiego, jednej z najważniejszych w Europie wielostronnych organizacji wymiany informacji wywiadowczych. „Te informacje pozwoliły na przeprowadzenie szczegółowej analizy stosunków między poszczególnymi agencjami wywiadowczymi, a w szczególności na przyjrzenie się im z punktu widzenia władz średniego szczebla”, wyjaśnia Guttmann. Na podstawie tej dogłębnej analizy Guttmann udało się znacznie lepiej zrozumieć zagadnienie międzynarodowej współpracy wywiadów. „Ta kwestia pozostaje obszarem, o którym wciąż wiemy bardzo niewiele. Przeprowadzone przeze mnie badania znacząco poszerzyły naszą wiedzę na temat współpracy i wspólnych działań agencji wywiadowczych na arenie międzynarodowej, w szczególności kwestii zwalczania terroryzmu”, dodaje badaczka. W ramach badań udało się między innymi potwierdzić, że nieustanne zagrożenie terrorystyczne jest jednym z kluczowych czynników, który prowadzi do nawiązania oraz zacieśniania międzynarodowej współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa. „Choć współpraca ta może zostać zawiązana w odpowiedzi na konkretne zagrożenie, z czasem ulega dalszemu zacieśnieniu dzięki wspólnym perspektywom i poglądom, w wyniku czego może trwać przez wiele dekad”, zauważa Guttmann. W ramach przykładu Guttmann wskazuje na zagrożenie atakami terrorystycznymi realizowanymi przy przyzwoleniu libijskiego rządu w latach 70. XX wieku. „Gdy pojawiło się nowe zagrożenie, poszczególne agencje wywiadowcze nie były w stanie sobie z nim poradzić”, wyjaśnia badaczka. „Po zdaniu sobie sprawy, że samodzielna kompleksowa analiza nowego zagrożenia jest niemożliwa, poszczególne podmioty nawiązały stosunki mające na celu wymianę możliwie jak największej ilości informacji wywiadowczych”. W miarę trwania tej współpracy stała się ona podstawą działalności poszczególnych agencji, dzięki czemu Klub Berneński zaczął coraz bardziej zyskiwać na znaczeniu.
Pogłębianie wiedzy o współpracy wywiadowczej
Opis rezultatów projektu został opublikowany na łamach szeregu periodyków akademickich, jest także jednym z pierwszych przypadków zbadania zjawiska nieformalnych sieci bezpieczeństwa w oparciu o systematyczne analizy istniejących dokumentów. „Dzięki dofinansowaniu ze środków Unii Europejskiej udało mi się rozwinąć dziedzinę wiedzy na temat współpracy wywiadowczej – to jedno z największych osiągnięć projektu”, podsumowuje Guttmann. Co więcej, między innymi właśnie dzięki swojej pracy nad projektem LINSEC, Guttmann otrzymała niedawno stałe stanowisko akademickie na znanym na całym świecie wydziale stosunków międzynarodowych Uniwersytetu w Aberystwyth.
Słowa kluczowe
LINSEC, działania antyterrorystyczne, wywiad, agencje wywiadowcze, sieci bezpieczeństwa, terroryzm, Club de Berne, Klub Berneński, stosunki międzynarodowe
