Włączenie transportu lotniczego do koncepcji płynnych podróży „od drzwi do drzwi”
Intermodalność jest głównym priorytetem europejskich agend transportowych wysokiego szczebla, takich jak Flightpath 2050. Jednym z deklarowanych celów jest umożliwienie 90 % obywateli dotarcia do każdego miejsca w Europie „od drzwi do drzwi” w przeciągu czterech godzin – bezpiecznie, po przystępnych cenach, szybko i przewidywalnie. Transport lotniczy jest głównym elementem tego zintegrowanego, płynnego, energooszczędnego i rozproszonego systemu intermodalnego. Miejska mobilność lotnicza (ang. Urban Air Mobility, UAM) to nowa, wymagająca dziedzina, obejmująca bezpieczeństwo awioniki, złożoność środowiska miejskiego, inteligentne i zrównoważone wybory w zakresie mobilności oraz akceptację społeczną.
Nowa, wielowarstwowa koncepcja operacji
W ramach finansowanego ze środków UE projektu X-TEAM D2D zajęto się płynną integracją zarządzania ruchem lotniczym (ang. air traffic management, ATM), lotnictwa i transportu pionowego w środowisku miejskim i podmiejskim oraz określono technologie wspomagające mające zastosowanie w perspektywie krótko- i długoterminowej. „Biorąc pod uwagę przypadki użycia transportu multimodalnego, nasze badania uwypukliły (technologiczne, prawne, ekonomiczne i potencjalne regulacyjne) bariery w realizacji przewidywanych scenariuszy i dostarczyły szczegółowych wyników na następne dekady”, zauważa Vittorio Di Vito, szef działu efektywności ruchu lotniczego we Włoskim Ośrodku Badań Lotniczych i Kosmicznych CIRA i koordynator projektu. „Nasze podejście miało charakter przyrostowy, biorąc pod uwagę długoterminowy horyzont czasowy pełnego wdrożenia transportu multimodalnego w europejskich miastach i regionach. Nasza koncepcja operacji (ang. Concept of Operations, ConOps) jest wdrażana wielowarstwowo, co oznacza, że odnosi się (rozwojowo) do horyzontów czasowych 2025 (bazowy), 2035 (pośredni) i 2050 (końcowy). Zaproponowane przez nas koncepcje integracji dotyczyły zarówno aspektów czysto technologicznych, jak i bardziej ogólnych aspektów operacyjnych i zorientowanych na użytkownika”, podkreśla Di Vito. Naukowcy pracowali nad zdefiniowaniem i opisaniem kluczowych elementów charakteryzujących funkcjonowanie zintegrowanego transportu metropolitalnego i regionalnego. W ramach wielowarstwowej koncepcji operacji projektu X-TEAM D2D zaimplementowano podejście całościowego zarządzania ruchem, w tym opis architektury systemu i powiązanych głównych komponentów wysokiego szczebla. Określono również związane z tym wymagania systemowe oraz przewidywane wymagania użytkowników w ciągu najbliższych dziesięcioleci.
Realizowany w sposób zrównoważony, zorientowany na pasażera transport intermodalny
Naukowcy zaprojektowali specjalny plan usług, aby modelować interakcje pasażerów z infrastrukturą na każdym etapie podróży „od drzwi do drzwi”. Opisano główne etapy przejściowe, umożliwiające odejście od obecnej sytuacji, w której każdemu etapowi podróży przypisana jest własna usługa, do zintegrowanej usługi transportowej, która jest unikalna i przypisana do każdego pasażera na całą podróż „od drzwi do drzwi”. „Takie całościowe sformułowanie naszej koncepcji operacji mogłoby utorować drogę do skutecznego wdrożenia całościowego zarządzania ruchem dla wszystkich środków transportu, w którym preferencje podróżnych mają wysoki priorytet”, zauważa Di Vito. Zatwierdzono proponowaną koncepcję operacji, odnosząc się do szczególnie istotnych kluczowych wskaźników skuteczności, takich jak efektywność podróży (mierzona pod kątem całkowitej przebytej odległości, całkowitego czasu podróży i średniej prędkości podróży na pasażera) oraz jakość podróży pasażerów (na podstawie czasu oczekiwania na połączenia pośrednie). Zespół projektu X-TEAM D2D stwierdził, że dla przyszłości transportu fundamentalne znaczenie ma cyfrowa integracja osobistych preferencji pasażerów, takich jak wygoda, łatwość, częstotliwość i szybkość obsługi, a także kompleksowość i niezawodność. Proponowana koncepcja operacji jest innowacyjna sama w sobie, ponieważ oprócz określenia i analizy przyszłych zintegrowanych operacji transportowych powinna przyczynić się do zwiększenia przejrzystości, powtarzalności i dokładności. Przyszłe badania mające na celu określenie innych technologii wspomagających i zaspokojenia potrzeb pasażerów w bardziej kompleksowy i scentralizowany sposób mogłyby w dużej mierze opierać się na wynikach projektu X-TEAM D2D. Projekt X-TEAM D2D uzyskał finansowanie w ramach Wspólnego Przedsięwzięcia SESAR, partnerstwa publiczno-prywatnego utworzonego w celu zmodernizowania europejskiego systemu zarządzania ruchem lotniczym.
Słowa kluczowe
X-TEAM D2D, koncepcja operacji, od drzwi do drzwi, transport lotniczy, Flightpath 2050, zarządzanie ruchem lotniczym, CIRA, transport intermodalny, miejska mobilność lotnicza
