Zwiększenie roli obrazowania w zrozumieniu choroby Alzheimera
Choroba Alzheimera jest nie tylko najczęstszą przyczyną demencji, ale okazuje się również jedną z najtrudniejszych do leczenia. Pomimo prawie wieku prowadzenia badań i analiz wszystkie badania kliniczne nad potencjalnymi terapiami zakończyły się niepowodzeniem. Wierząc, że kluczem do radzenia sobie z chorobą Alzheimera jest lepsze zrozumienie jej przyczyny, inicjatywy badawcze, takie jak finansowany przez Unię Europejską i przemysł projekt AMYPAD, pracują nad poprawą naszej zdolności do diagnozowania tej choroby. „Nadrzędnym celem tego projektu była ocena skuteczności wykorzystania obrazowania PET amyloidu do diagnozowania rozwoju choroby Alzheimera i zapobiegania mu”, opowiada Frederik Barkhof, badacz z Amsterdam University Medical Centers (UMC) i koordynator projektu AMYPAD. Pozytonowa tomografia emisyjna (PET) jest minimalnie inwazyjną procedurą obrazowania diagnostycznego stosowaną do odróżniania tkanki prawidłowej od chorej w wielu stanach chorobowych, w tym w niektórych zaburzeniach neurologicznych. Obrazowanie PET amyloidu opiera się na klasie radiofarmaceutyków, które wykrywają stężenia amyloidu w ludzkim mózgu.
Duże europejskie badanie
Projekt był dużym europejskim badaniem składającym się z dwóch klinicznych podbadań: Badanie diagnostyczne i dotyczące zarządzania pacjentami (ang. Diagnostic and Patient Management Study, DPMS) oraz Badanie prognostyczne i dotyczące historii naturalnej (ang. Prognostic and Natural History Study, PNHS). Celem pierwszego z nich było określenie przydatności i opłacalności obrazowania amyloidu jako markera diagnostycznego. Z kolei w ramach PNHS badano wartość dodaną techniki obrazowania PET amyloidu w ocenie ryzyka rozwoju zaburzeń poznawczych u pacjenta w wyniku choroby Alzheimera. W ramach obu badań dołożono ogromnych starań (zakończonych powodzeniem), by zoptymalizować wykorzystanie obrazowania PET amyloidu w warunkach klinicznych. „Badanie DPMS wykazało, że wizualna ocena amyloidu PET we wczesnym etapie pracy diagnostycznej wyraźnie zwiększa pewność diagnostyczną”, wyjaśnia Barkhof. Badacze wykazali również przydatność kwantyfikacji dla rutyny klinicznej. „Zespół projektu AMYPAD zbadał solidność metody kwantyfikacji Centiloidu, jej wykonalność w wykrywaniu wczesnej patologii Aβ – jednej z dwóch charakterystycznych patologii wymaganych do rozpoznania choroby Alzheimera – oraz jej zdolność do wykrywania zmian w czasie”, dodaje Barkhof. Prace te doprowadziły do złożenia procedury Biomarker Qualification Opinion dla tej metody, która jest obecnie oceniana przez Europejską Agencję Leków.
Znaczenie współpracy
Projekt AMYPAD opierał się na współpracy wielu ośrodków akademickich. Kierowało nim Amsterdam Medical Center oraz Europejska Federacja Przemysłu i Stowarzyszeń Farmaceutycznych ((EFPIA) wspólnie z GE Healthcare i Life Molecular Imaging. „Korzystaliśmy z bardzo owocnej współpracy pomiędzy przemysłem a partnerami akademickimi i jesteśmy bardzo dumni, że oba te duże badania kliniczne zostały ukończone w ramach czasowych projektu i obecnie przynoszą wyniki, które mogą mieć bezpośredni wpływ na pacjentów w klinice”, mówi Gill Farrar, lider EFPIA dla tego projektu. Chociaż projekt został zakończony, praca konsorcjum trwa nadal. Na przykład: zbiór danych z projektu AMYPAD obejmujący ponad 3 500 skanów PET amyloidu, prezentujący pełne kontinuum choroby Alzheimera, zostanie wraz z Alzheimer's Disease Data Initiative udostępniony globalnej społeczności badawczej. „Finalizujemy procedury mające na celu dalsze odblokowanie wygenerowanego przez nas bogactwa danych”, podsumowuje Barkhof. „Mamy nadzieję, że dane uzyskane w ramach AMYPAD będą znaczącym materiałem dla światowych badań w dziedzinie demencji”. Dodatkowo zespół projektu łączy siły z innymi europejskimi kohortami, aby lepiej zintegrować wszystkie dostępne dane. Zdaniem Barkhofa, proces ten pogłębi nasze zrozumienie choroby Alzheimera i stworzy podstawy do opracowania skutecznego podejścia do leczenia tej choroby.
Słowa kluczowe
AMYPAD, demencja, obrazowanie, choroba Alzheimera, obrazowanie diagnostyczne, obrazowanie PET amyloidu, Europejska Agencja Leków