Pojazdy zautomatyzowane dla początkujących
Transformacja w zakresie mobilności przyspiesza w kierunku nowej, cyfrowej ery komunikacji. Współpracująca, połączona i zautomatyzowana mobilność (ang. cooperative, connected and automated mobility, CCAM) sprawi, że każdy kierowca stanie się jednym z wielu użytkowników wspólnej floty pojazdów połączonych ze sobą nawzajem oraz z infrastrukturą transportową. Zmniejszy to zagęszczenie ruchu na drogach, liczbę wypadków i szkodliwy wpływ na środowisko, a jednocześnie zapewni niewykluczający dostęp dla osób, które nie mogą prowadzić samochodu lub korzystać z transportu publicznego. Do niedawna badania koncentrowały się wyłącznie na technologiach, które doprowadziły do rewolucji w obszarze mobilności, głównie jeśli chodzi o ruch drogowy. Jednak bez zaufania, akceptacji i chęci przyjęcia przez społeczeństwo tych technologii ich potencjalne korzyści nie zostaną wykorzystane. Naukowcy skupieni wokół finansowanego przez Unię Europejską ambitnego projektu DriveToTheFuture(odnośnik otworzy się w nowym oknie) postanowili zająć się tym kluczowym wyzwaniem. Opracowali koncepcje dotyczące interfejsu człowiek-maszyna (ang. human-machine interface, HMI) oraz specjalne programy szkoleniowe, przeanalizowali problem pod kątem percepcji i emocji użytkowników oraz zaproponowali wytyczne polityczne i plany działania mające na celu zwiększenie świadomości, zaufania, akceptacji i – w efekcie – upowszechnienie CCAM.
Nacisk na technologie HMI i szkolenia dotyczące CCAM
„Zespół projektu DriveToTheFuture opracował zasady skutecznego, przekonującego i godnego zaufania HMI, strategie interakcji z innymi uczestnikami ruchu drogowego oraz algorytmy przewidywania reakcji emocjonalnych użytkowników pojazdów. Zostały one zoptymalizowane w ramach 12 projektów pilotażowych w dziewięciu krajach, w których udział wzięło ponad 2 400 osób. Dotyczyły wszystkich rodzajów transportu: drogowego, kolejowego, morskiego i lotniczego/dronów”, wyjaśnia koordynatorka projektu Evangelia Gaitanidou z Centrum Badań i Technologii – Hellas / Greckiego Instytutu Transportu(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (CERTH/HIT). Wyniki działań pilotażowych pomogły stworzyć zestaw narzędzi do opracowywania interfejsów HMI, który umożliwi twórcom prototypowanie, demonstrowanie i ocenę koncepcji HMI na potrzeby pojazdów zautomatyzowanych. Ponadto zaproponowano rozszerzenie europejskiego zbioru zasad dotyczących interakcji człowieka z urządzeniami(odnośnik otworzy się w nowym oknie) dla pojazdów zautomatyzowanych. Co więcej, opracowano szkolenia, które są istotnym warunkiem pogłębienia zaufania i akceptacji, jak również bezpiecznego i skutecznego stosowania technologii CCAM. Dlatego też w ramach projektu DriveToTheFuture powstało 18 programów szkoleniowych dla kierowców, pasażerów i operatorów, które dotyczą wszystkich środków transportu. Zostały one zoptymalizowane dzięki działaniom pilotażowym, a wybrane programy włączono do platformy e-learningowej.
Wahanie, zaufanie, akceptacja, gotowość – czyli co mówią ludzie?
Uczestnicy projektu DriveToTheFuture przeanalizowali wiele spostrzeżeń i opinii na temat CCAM uzyskanych w drodze działań pilotażowych, badań ankietowych, w których uczestniczyło ponad 11 500 respondentów, oraz analizy nastrojów panujących w mediach społecznościowych, opartej na ponad 100 000 postów. Okazało się, że najczęstszym powodem niechęci był brak wiedzy i doświadczenia w dziedzinie technologii CCAM. Jednak niemal tak samo często za powód podawano brak zaufania, chęć zachowania większej kontroli nad pojazdem oraz obawy związane z cyberbezpieczeństwem i bezpieczeństwem ludzi. Co ważne, Unia Europejska zaczyna od stosunkowo dobrej pozycji wyjściowej – w ogólnym ujęciu prawie połowa uczestników/postów wyrażała dobrą lub bardzo dobrą opinię na temat pojazdów zautomatyzowanych. „Interfejsy proponowane przez uczestników DriveToTheFuture uznano za łatwe w obsłudze i zrozumiałe, a także budzące poczucie bezpieczeństwa. Ponadto działania pilotażowe uwypukliły znaczenie szkoleń i praktycznego doświadczenia w procesie zwiększania poziomu bezpieczeństwa, pewności, akceptacji, zaufania i gotowości do użytkowania. Ponadto istotny wpływ będą miały personalizacja interfejsów HMI i szkoleń pod kątem takich czynników jak wiek i biegłość w korzystaniu z technologii”, dodaje Gaitanidou. Co ciekawe, mimo że szkolenia pilotażowe dotyczące transportu morskiego przyczyniły się do zwiększenia stopnia akceptacji i chęci do korzystania z tej formy mobilności, nie wpłynęły na pogłębienie zaufania związanego z obawami dotyczącymi cyberbezpieczeństwa, które należy rozwiać.
Złożony problem transportu multimodalnego
Projekt DriveToTheFuture obejmował również analizę zagadnień etycznych, społeczno-kulturowych, dotyczących bezpieczeństwa i cyberbezpieczeństwa, związanych z płcią i kwestiami prawnymi/regulacyjnymi, a także wpływu wdrożenia pojazdów zautomatyzowanych na zatrudnienie. Wyniki tych kompleksowych badań stały się podstawą wytycznych i zaleceń politycznych, jak również krótko-, średnio- i długoterminowych planów działania w zakresie społecznej akceptacji CCAM, uwzględniających cztery rodzaje transportu i mobilność multimodalną. Wraz z siostrzanymi inicjatywami – SUaaVE, Trustonomy oraz PAsCAL – projekt DriveToTheFuture ma za zadanie wspierać rządy, przemysł i społeczeństwo w wykorzystaniu pełnego potencjału CCAM dzięki zapewnieniu użytkownikom poczucia bezpieczeństwa, pewności i kontroli nad pojazdami zautomatyzowanymi, nie tylko w teorii.
