Rozwój współpracy szkół w Europie
W całej Europie szkoły opracowały skuteczne ramy oraz strategie nauczania i edukacji, które w innowacyjny sposób wykorzystują platformy, narzędzia i treści cyfrowe. W proces ten zaangażowało się wielu kreatywnych nauczycieli, którzy dostosowują swoją praktykę pedagogiczną i wykorzystują zaawansowane technologie podczas prowadzonych zajęć. Drugą stroną medalu jest jednak fakt, że wprowadzanie innowacji cyfrowych do szkół pozostaje nadal olbrzymim wyzwaniem politycznym dla ministerstw edukacji Starego Kontynentu. Zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu MenSI zajął się badaniem nowych podejść do mentoringu realizowanego przez szkoły dla innych szkół. Realizacja projektu wiązała się z koniecznością nawiązania kompleksowej oraz aktywnej współpracy pomiędzy dwiema placówkami lub większą liczbą szkół, ukierunkowaną na realizację określonych celów – rozwoju zawodowego, rozwiązania problemu izolacji lub usprawnienia organizacji.
Wyjątkowa specyfika mentoringu międzyszkolnego
Projekt MenSI, za którego koordynację odpowiadała międzynarodowa sieć European Schoolnet (EUN), rozpoczął się od spostrzeżenia, że sieci szkół często realizują działania w zakresie mentoringu, jednak wyniki tych działań bywają bardzo zróżnicowane. Rezultaty zależą od szeregu kluczowych czynników, takich jak to, czy uczestnictwo jest dobrowolne czy obowiązkowe, czy dane działania są inicjowane przez podmioty zewnętrzne (odgórnie), czy też wewnętrznie (oddolnie), a także w jakim stopniu dane działania cieszą się wsparciem i uznaniem ze strony władz oświatowych. „Wśród kluczowych kwestii, których określeniem zajęliśmy się w pierwszej kolejności, było zrozumienie sposobu działania określonych podejść odgórnych i oddolnych, a także zbadanie wpływu rożnych rodzajów zachęt i nagród na uczestnictwo szkół w procesie wzajemnej nauki”, wyjaśnia Enrique Martin, kierownik projektu MenSI z ramienia sieci EUN. Dzięki zaangażowaniu w prace projektu ministerstw edukacji z sześciu państw – Belgii-Flandrii, Chorwacji, Czech, Włoch, Węgier i Portugalii– zespół projektu MenSI stworzył sieć klastrów szkolnych, w ramach której 24 szkoły mentorskie współpracowały z 96 szkołami mentorowanymi. Tym sposobem każda szkoła mentorska mogła współpracować z czterema mniej zaawansowanymi szkołami w celu tworzenia przestrzeni współpracy. Obejmowało to zarówno przestrzenie fizyczne, jak i wirtualne, w tym ośrodki regionalne, platformy i sieci internetowe, a także cyfrowe społeczności praktyków. W związku z pandemią COVID-19 oraz wprowadzanymi zakazami wiele działań musiało przenieść się do sieci, co pozwoliło ustalić, że proces mentorowania szkół sprawdza się najlepiej, gdy stanowi połączenie działań cyfrowych oraz spotkań twarzą w twarz. Wszyscy nauczyciele mieli dostęp do spotkań w sieci, co przyczyniło się do zniwelowania różnic w poziomie kompetencji cyfrowych między szkołami mentorskimi i mentorowanymi. „Choć zapewnienie w ramach projektu MenSI pewnego bezpośredniego wsparcia finansowego dla szkół mentorskich mogło wpłynąć na proces tworzenia sieci oraz działań związanych z wymianą wiedzy w ramach klastrów, nie wydawało się być istotnym czynnikiem motywującym do kontynuowania działań mentorskich przez cały czas trwania projektu”, zauważa Martin. Zachęty i nagrody, które były częściej wymieniane jako szczególnie skuteczne, obejmowały między innymi czas na rozwój zawodowy, przekazywanie licencji na oprogramowanie, sprzętu i innych zasobów, uznanie ze strony władz oświatowych a także zaangażowanie szkół lub klastrów w mentoring i rozwój kariery.
Ciągły proces transformacji edukacji
„Realizacja projektu MenSI udowodniła nam, że długotrwałych zmian nie da się zrealizować z dnia na dzień. Budowanie trwałej i skutecznej społeczności praktyków wymaga czasu i poświęcenia, a także wzajemnego zaufania i otwartości”, wyjaśnia Martin. „Kluczowe znaczenie ma również zaangażowanie dyrektorów szkół i motywowanie innych nauczycieli do uczestnictwa w pracach, czego ważnym elementem jest uznawanie czasu włożonego w działania związane z mentoringiem”. Opracowanie rezultatów projektu MenSI zostało przekazane do wszystkich 34 ministerstw edukacji wspieranych przez sieć EUN. Co więcej, w ramach sieci wyniki projektu zostaną również wykorzystane przez niezależnie finansowaną inicjatywę EUN Future Classroom Lab. Ponadto wnioski wyciągnięte z realizacji projektu MenSI są wykorzystywane w nowym projekcie EmpowerED, który ma na celu zbadanie, w jaki sposób szkoły w Europie mogą świadczyć usługi mentorskie i badawcze we współpracy z europejskimi start-upami zajmującymi się technologiami edukacyjnymi.
Słowa kluczowe
MenSI, szkoły, edukacja, mentoring szkół, mentoring rówieśniczy, nauka między szkołami, rozwój zawodowy, współpraca w ramach sieci
