Innowacyjne podejście do dbania o zdrowie zwierząt gospodarskich
Rozprzestrzenianie się chorób zakaźnych jest stałym zagrożeniem dla europejskiego sektora hodowli zwierząt. Zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu DEFEND obrał za cel zwalczanie dwóch wirusów, które pojawiły się w wielu państwach członkowskich - afrykańskiego pomoru świń (ASF) i choroby guzowatej skóry bydła (LSD). „Druga z tych chorób wpływa na bydło, z kolei afrykański pomór świń wpływa na parzystokopytne”, wyjaśnia koordynator projektu Pip Beard, wykładowca Keele University w Zjednoczonym Królestwie. „Obie te choroby stanowią poważne zagrożenie dla zwierząt. Ich pojawienie się w gospodarstwie i w kraju to bardzo złe wieści”. Pięcioletni projekt koordynowany przez Pirbright Institute w Zjednoczonym Królestwie, połączył środowisko akademickie, instytucje przemysłowe i organy rządowe. W skład konsorcjum weszli partnerzy z Bałkanów, które stanowią obszar wysokiego ryzyka występowania LSD i drogę, jaką choroba trafia do reszty Europy.
Analiza czynników chorobotwórczych
Jednym z głównych celów projektu była identyfikacja czynników wywołujących obie choroby. W tym celu powstały ramy ryzyka, umożliwiające użytkownikom korzystanie z różnych narzędzi, a także mapę pozwalającą na identyfikację obszarów najbardziej narażonych na rozprzestrzenianie się wirusa. „Pracowaliśmy również nad opracowaniem lepszych metod sekwencjonowania i analizy tych wirusów”, mówi Beard. „Byliśmy w stanie pozyskać wirusy z miejsc, w których dotychczas było to niemożliwe”. W ramach projektu przeanalizowano również rolę niepokojów społecznych jako czynnika potencjalnie wywołującego epidemie. Badacze skupieni wokół projektu szukali dowodów na rozprzestrzenianie się wirusa na obszarach dotkniętych masowymi migracjami i wojnami domowymi. „Kluczowym odkryciem było to, że migracja ludzi wzdłuż szlaków w Bałkanach Zachodnich nie była kluczowym czynnikiem wpływającym na rozprzestrzenianie się chorób zwierząt”, zauważa Beard. „Stwierdziliśmy jednak, że konflikty i wojny domowe prowadzą do innych negatywnych konsekwencji, takich jak przeciążenie opieki weterynaryjnej, a także do zaburzenia handlu i rozwoju nieformalnych transgranicznych sieci handlowych”.
Odkrywanie sposobu rozprzestrzeniania chorób
Drugim kluczowym elementem była analiza sposobu rozprzestrzeniania LSD. „Nasza wiedza dotycząca tego zagadnienia pozostawia wiele do życzenia”, dodaje Beard. „Jeśli nie znamy sposobu przenoszenia chorób, nie jesteśmy w stanie go powstrzymać ani ograniczyć". Zespół projektowy przyjrzał się potencjalnym wektorom rozprzestrzeniania LSD, takim jak muchy, nasienie i bezpośrednie przenoszenie ze zwierzęcia na zwierzę. Badacze uznali, że rozprzestrzenianie przez muchy było najskuteczniejszym wektorem przenoszenia LSD. Ze względu na to, że choroba ta rozprzestrzenia się obecnie w Azji, takie odkrycia mogą odegrać kluczową rolę w opracowywaniu skutecznych strategii profilaktyki.
Narzędzia ograniczające rozprzestrzenianie się chorób
Ponadto w ramach projektu badacze przeanalizowali możliwe podejścia do skutecznego zapobiegania i zwalczania ognisk chorób wywołanych przez oba wirusy. Osiągnęli dzięki temu pewne postępy w zakresie opracowywania nowych szczepionek, a także przyjrzeli się nowym metodom diagnostyki. Obecnie rozpoczyna się kolejny projekt dotyczący opracowania nowej szczepionki przeciwko ASF. „Jedno z interesujących podejść obejmowało śledzenie stad dzików”, mówi Beard. „Umożliwiło to zespołowi ustalenie tras wędrówek dzików, a następnie opracowanie modeli matematycznych w celu oszacowania możliwości rozprzestrzeniania się ASF”. W ramach projektu badacze przeanalizowali również możliwość hodowli odpornych zwierząt oraz skuteczność monitorowania po szczepieniu. Badanie przeciwciał u ponad 2 000 zaszczepionych sztuk bydła umożliwiło zespołowi opracowanie mechanizmu kontroli jakości, który może być wykorzystywany do monitorowania szczepień. „Dysponujemy teraz zestawem narzędzi i danych badawczych dotyczących obu chorób", zauważa Beard. „Mogą one być wykorzystywane przez rolników, decydentów, pracowników sektora ochrony zdrowia i naukowców w celu zapobiegania rozprzestrzeniania się chorób oraz ograniczania zasięgu przyszłych epidemii".
Słowa kluczowe
DEFEND, zwierzęta gospodarskie, wirus, świnie, bydło, choroba, wirus, weneryczne, opieka zdrowotna, ochrona zdrowia