Wzmocnienie głosu kobiet na rzecz budowania pokoju w Jemenie
Od rozpoczęcia wojny domowej w Jemenie minęła już dekada. Konflikt doprowadził do śmierci dziesiątek tysięcy ludzi i wysiedlenia milionów Jemeńczyków z ich domów. W tych czasach niepokoju jemeńskie kobiety odgrywają często pomijaną, ale znaczącą rolę w procesach pokojowych i rozwiązywaniu konfliktów. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych kobiety na poziomie globalnym stanowiły zaledwie 3% głównych mediatorów, 4% sygnatariuszy i 13% wszystkich negocjatorów w głównych procesach pokojowych na świecie w latach 1992–2018. Aby zwrócić uwagę na tę kwestię, w ramach projektu PeaceWomen(odnośnik otworzy się w nowym oknie) zbadano wysiłki jemeńskich uchodźczyń i aktywistek w zakresie zarządzania konfliktami i budowania pokoju w latach 2015–2023. Zrealizowane przy wsparciu programu działania „Maria Skłodowska-Curie”(odnośnik otworzy się w nowym oknie) badania obejmowały pogłębione wywiady z jemeńskimi kobietami przeprowadzone w Niemczech, Holandii i Jordanii, pokazujące wpływ migracji spowodowanej konfliktem na ich życie. „Aktywizm polityczny kobiet, zwłaszcza w strefach konfliktu, ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia trwałego pokoju. Kobiety wnoszą unikalne perspektywy i rozwiązania do negocjacji pokojowych, ale często są marginalizowane” — mówi Ewa K. Strzelecka, koordynatorka projektu PeaceWomen.
Rola jemeńskich kobiet w budowaniu pokoju
W ramach projektu jemeńskie kobiety aktywnie uczestniczyły w powstaniu w latach 2011–2012 oraz w Konferencji Dialogu Narodowego w latach 2013–2014, gdzie uzyskały 28-procentową reprezentację. Jednak podczas obecnego konfliktu ich udział w podejmowaniu decyzji znacznie się zmniejszył. Obecnie w uznawanym przez społeczność międzynarodową rządzie nie ma reprezentacji kobiet, a kobiety zostały w większości wykluczone z oficjalnych negocjacji pokojowych. Pomimo wielu wyzwań, jemeńskie kobiety angażują się w działania na rzecz pokoju, między innymi jako mediatorki, doradczynie, pracownice organizacji humanitarnych, decydentki i edukatorki. „Dotyczy to szerszej koncepcji pokoju, która obejmuje procesy budowania państwa i demokratyzacji oraz zajmuje się źródłami nierówności i niesprawiedliwości ze względu na płeć, klasę, pochodzenie etniczne i religię. Dla kobiet pokój to nie tylko koniec wojny, ale także eliminacja i zapobieganie wszelkim formom przemocy” — mówi Strzelecka. Projekt, który skupia się na wygnanych aktywistkach, pokazuje, że trwająca wojna ukształtowała ponadnarodową tożsamość kobiet. Utrzymują one silne więzi z krajem pochodzenia, a jednocześnie nawiązują kontakty między Jemenem a krajami przyjmującymi, rozszerzając międzynarodowe sieci wspierające sprawy Jemenu. Badanie, wykorzystując wywiady z jemeńskimi aktywistkami mieszkającymi w krajach zachodnich, było w stanie zidentyfikować heterogeniczne aspekty jemeńskiej diaspory. Pomimo konfliktu grup, transnarodowe aktywistki przewodziły znaczącym inicjatywom pojednania narodowego. „Kobiety w diasporze wnoszą wiedzę i umiejętności uwzględniające aspekt płci do procesów pokojowych oraz odbudowy i rozwoju po zakończeniu konfliktu” — dodaje Strzelecka.
Ulepszanie kolejnych strategii
Analiza PeaceWomen doprowadziła do zidentyfikowania kilku zaleceń dotyczących opracowania strategii budowania pokoju i zapobiegania konfliktom. Obejmują one zwiększenie integracji kobiet i uchodźców w celu uwzględnienia perspektywy płci w porozumieniach pokojowych, wspieranie ponadnarodowych sieci jemeńskich aktywistek i inwestowanie w przywództwo kobiet. Projekt promował również debaty i dialogi na temat diaspory, kobiet i pokoju podczas warsztatów(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w Jordanii oraz sesji w ramach Drugiego Międzynarodowego Forum Jemeńskiego(odnośnik otworzy się w nowym oknie), które odbyło się w Holandii.
Słowa kluczowe
PeaceWomen, jemeńskie kobiety, budowanie pokoju, diaspora, uchodźcy, migracja, wojna w Jemenie
