Badanie przedstawień władzy politycznej we wczesnonowożytnej Europie
Efektowne pokazy władzy politycznej były charakterystyczną cechą wczesnonowożytnej Europy, czyli okresu przypadającego między renesansem w XVI wieku a rewolucją francuską pod koniec XVIII wieku. „Te reprezentacje władzy politycznej pozwalały zademonstrować państwu swoje atrybuty rządzenia, podobnie jak to dzieje się dzisiaj”, wyjaśnia koordynator projektu RISK(odnośnik otworzy się w nowym oknie) Alessandro Metlica z Uniwersytetu w Padwie(odnośnik otworzy się w nowym oknie) we Włoszech. „Ekspresja audiowizualna była w tamtym czasie możliwa poprzez literaturę, muzykę, sztuki aktorskie i sztuki plastyczne. Wykorzystywano też urządzenia techniczne, takie jak dym, fontanny i fajerwerki, aby stworzyć swojego rodzaju multimedialny spektakl”.
Władza polityczna w republikach i monarchiach
Metlica zauważa, że dla współczesnego obserwatora wczesnonowożytna władza europejska kojarzy się z monarchią absolutną. Na myśl mogą przychodzić ostentacyjne ogrody Wersalu lub przerysowane portrety Ludwika XIV. Naukowcy także skupiali się dotąd wyłącznie na kontekście monarchicznym. Pomijali jednak fakt, że we wczesnonowożytnej Europie istniało też także kilka republik. Należały do nich włoskie republiki Wenecji, Genui i Lukki, a także Republika Raguzy w południowej Chorwacji oraz holenderska Republika Zjednoczonych Prowincji. „Polityczni przywódcy w tych republikach nie dzierżyli władzy z nadania Boga, ani nie mieli absolutystycznej władzy”, mówi Metlica. „Dlatego też nie mogli nosić szat takich jak monarchowie”. Uczestnicy projektu RISK, finansowanym przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie), postawili sobie pytanie dotyczące tego, czy władza polityczna była przedstawiana inaczej w republikach oraz czy republiki i monarchie wpływały na siebie nawzajem w zakresie sposobu przedstawiania i reprezentowania władzy.
Wiedza z zakresu literatury, dramatu i historii kultury
W projekcie RISK skompletowano interdyscyplinarny zespół ze specjalistami różnych dziedzin, od literatury i dramatu po historię kultury. W skład grupy weszło pięciu postdoców i dwóch doktorantów. Zespół badał archiwalne reprezentacje republikańskiej władzy państwowej. Były to teksty i obrazy, w tym poezja, księgi poświęcone świętom, przemowy obywatelskie, obrazy i ryciny. „Ważny był zespołowy charakter naszej pracy”, mówi Metlica. „Przestudiowaliśmy wiele różnych źródeł i dokumentów archiwalnych w językach takich jak łacina, włoski, niderlandzki i chorwacki. Potrzebowaliśmy także angielskiego i francuskiego, aby móc dokonać porównania z władzą polityczną w monarchiach”.
Określenie specyfiki krajowej i szerszych podobieństw
Te analizy badawcze zostały następnie połączone, a wyniki porównane w celu określenia krajowych cech specyficznych i podobieństw. „Ustaliliśmy, że istniała szeroka wymiana między różnymi ustrojami politycznymi w Europie tamtego czasu”, mówi Metlica. „Strategie polityczne były wspólne w ramach szerszego europejskiego systemu kulturowego”. Metlica jest zdania, że stawia to pod znakiem zapytania pogląd, zgodnie z którym wczesnonowożytna Europa była epoką binarnych przeciwieństw: monarchia kontra republika; absolutyzm kontra Oświecenie; dwór królewski kontra sfera publiczna itp. „Zorientowaliśmy się, że sytuacja bardziej przypominał mozaikę powiązanych idei”, twierdzi. Metlica uważa też, że projekt dowiódł przydatności badań porównawczych. „Jedynym sposobem na pełne zrozumienie tego, co działo się w Wersalu, jest poznanie tego, co działo się w tym czasie w Wenecji”, dodaje. „Różnorodne korzenie kulturowe, języki i kultury Europy wywierały na siebie szeroki wzajemny wpływ”.
