Rewolucja w otwartym szkolnictwie wspiera edukację naukową
Wzrost zainteresowania nauką przyniesie korzyści mieszkańcom Europy, przekładając się pozytywnie na rozwój badań i technologii. Zbudowanie sprawnego modelu edukacji naukowej to zagadnienie, którym zajął się zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu COSMOS(odnośnik otworzy się w nowym oknie). Celem badaczy było zbudowanie większej liczby powiązań pomiędzy światem nauki i społecznościami lokalnymi, aby przenieść nauczanie i edukację poza sale lekcyjne. Zespół projektu COSMOS wykorzystał model nauki społecznej opartej na dociekaniu. „Mowa o modelu pedagogiki, który sprzyja otwartemu nauczaniu w dziedzinie edukacji naukowej, a zaangażowane strony wspólnie wspierają uczniów w prowadzeniu badań istotnych dla nich samych”, wyjaśnia Christine Knippels(odnośnik otworzy się w nowym oknie), badaczka i nauczycielka edukacji naukowej na Uniwersytecie w Utrechcie oraz koordynatorka projektu COSMOS. Celem projektu było przede wszystkim wspieranie tworzenia społeczności praktyków, które obejmują dostawców formalnych i nieformalnych usług edukacyjnych, miejscowe przedsiębiorstwa, rodziny i innych kluczowych interesariuszy. Zajmując się lokalnymi problemami społeczno-naukowymi, wśród których można wymienić utratę różnorodności biologicznej w miejscowym stawie lub rezerwacie przyrody, a także budowę nowego i ekologicznego budynku szkolnego, jednocześnie angażując członków społeczności w ten proces, uczniowie poznawali naukę z różnych perspektyw. Działania obejmowały badania naukowe, poznawanie różnych punktów widzenia interesariuszy (badania społeczne), opracowywanie własnych stanowisk (badania osobiste) oraz rozwiązania problemów (podejmowanie działań). Połączenie tych inicjatyw stanowi podstawę pedagogiki SSIBL-CoP, która jest kluczowym rezultatem projektu COSMOS. „Nasza pedagogika łączy naukę z codziennym życiem i prawdziwymi problemami, jednocześnie dociera do ludzi spoza środowisk akademickich. Dzięki niej szkoły staną się bardziej otwarte”, mówi Knippels.
Ścisła współpraca ze szkołami i społecznościami
Zespół COSMOS ściśle współpracował z 24 szkołami podstawowymi i średnimi z sześciu państw europejskich przez dwa lata szkolne. Badacze wspierali otwarty proces nauczania, szkoląc nauczycieli w zakresie pedagogiki SSIBL-CoP. Zespół projektu COSMOS organizował w tym celu sesje i warsztaty doskonalenia zawodowego dla nauczycieli, a także dwudniowe warsztaty, podczas których wszyscy nauczyciele spotkali się w Pradze. Szkolenia zostały dostosowane przez partnerów do kontekstu krajowego i konkretnych potrzeb nauczycieli, organizując wiele osobistych sesji wspólnego projektowania z uczestnikami. „Opracowaliśmy ramy nowego podejścia do edukacji naukowej, stawiając podejmowanie działań dotyczących problemów społeczno-naukowych na pierwszym miejscu w ramach procesu edukacji”, dodaje Knippels. Wnioski z projektu zostały opublikowane(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w recenzowanym czasopiśmie naukowym. Autorzy opracowali schemat „koła otwartości”, które posłużyło również jako podstawa do prowadzenia dyskusji w grupach fokusowych członków projektu COSMOS w celu poprawy otwartości edukacji naukowej.
Zwiększanie motywacji do prowadzenia badań naukowych
Analizy przeprowadzone przez zespół wykazały, że ich praca miała pozytywny wpływ na wszystkich poziomach edukacji i w różnych państwach. Uczniowie wykazywali większe zainteresowanie nauką, postrzegali ją jako bardziej istotną i czuli sprawczość w kwestii budowania bardziej zrównoważonej przyszłości. Nauczyciele wspominali również o istotnym rozwoju zawodowym, dzięki któremu wzrosła ich pewność siebie i chęć do wdrożenia modelu SSIBL do edukacji naukowej. Rezultaty prac wskazują, że dzięki nowemu podejściu szkoły mogą skuteczniej wdrażać nowe metody otwartej edukacji naukowej. „Projekt COSMOS przyczynił się istotnie na kształtowanie pozytywnych postaw uczniów wobec nauki, wzbudzając zainteresowanie karierą naukową i zwiększając ich wiedzę naukową oraz odpowiedzialne postawy obywatelskie”, zauważa Knippels.
Przyszłość edukacji naukowej w Europie
Zespół ma nadzieję, że model SSIBL-CoP stanie się nieodłączną częścią programów szkolenia nauczycieli przedmiotów ścisłych i edukacji w całej Europie. Szereg partnerów już teraz włączył nowe podejście do swoich programów szkoleniowych dla nauczycieli, a niektórzy zorganizowali warsztaty dla pedagogów. Szkoły we wszystkich sześciu państwach uczestniczących w projekcie donoszą, że zamierzają kontynuować te działania w nadchodzących latach. „Projekt COSMOS udowodnił, że istnieje możliwość zwiększania skali innowacji edukacyjnych przy jednoczesnym uwzględnianiu lokalnych kontekstów”, zauważa Knippels. „Nasze rozwiązanie wywołało efekt domina - szkoły zaangażowane w projekt COSMOS nie tylko kontynuują te działania same z siebie, ale także włączają je do polityki instytucjonalnej i programów nauczania”.