Technologie wspomagające stawiające na ochronę prywatności
Technologie wykorzystujące wideo mogą wspomagać prowadzenie aktywnego trybu życia (ang. active and assisted living, AAL) dzięki wykrywaniu upadków, monitorowaniu codziennych czynności i dostarczaniu cennych informacji ułatwiających opiekę nad seniorami. Ich użycie w przestrzeni prywatnej budzi jednak poważne obawy związane z ochroną prywatności, autonomii i godności użytkowników. „Wiele osób czuje się niekomfortowo z myślą o byciu pod stałą obserwacją”, wyjaśnia Francisco Florez-Revuelta z Uniwersytetu w Alicante(odnośnik otworzy się w nowym oknie) w Hiszpanii, koordynator projektu visuAAL(odnośnik otworzy się w nowym oknie). „Ten strach przed inwigilacją prowadzi do słabej akceptacji społecznej, w wyniku czego wiele innowacji nigdy nie trafia na rynek”.
Właściwe wykorzystanie technologii wideo
Projekt, wsparty w ramach programu działań „Maria Skłodowska-Curie”(odnośnik otworzy się w nowym oknie), miał na celu wypełnienie luki między potrzebami użytkowników a odpowiednim, bezpiecznym wykorzystaniem technologii wideo do wspomagania aktywnego trybu życia. Prace w projekcie koncentrowały się na usługach wsparcia dla osób starszych w zakresie monitorowania ich zdrowia i dobrostanu, a także na poszerzaniu wiedzy na temat etycznych, prawnych i społecznych kwestii związanych z systemami wykorzystującymi obraz wideo. Sercem projektu była sieć szkoleniowa składająca się z 17 naukowców na początku kariery. Uczestnicy podeszli do wyzwań związanych z technologią AAL wykorzystującą kamery z wielu perspektyw. Niektórzy młodzi naukowcy mieli za zadanie opracować metody przetwarzania obrazu wideo z zachowaniem prywatności, podczas gdy inni badali zgodność z przepisami o ochronie danych bądź kwestie związane z akceptacją użytkowników i etyką. „Każdy z młodych naukowców aktywnie dzielił się swoją wiedzą i metodami z innymi”, mówi Florez-Revuelta. „Dzięki tej interdyscyplinarnej współpracy w rozwiązaniach technicznych uwzględniono wymogi prawne, zasady etyczne i rzeczywiste potrzeby użytkowników”.
Ochrona prywatności w fazie projektowania i zależna od kontekstu
Badania potwierdziły, że prywatność jest dla osób starszych priorytetem. „Użytkownicy są bardziej skłonni zaakceptować kamery we wspólnych lub mniej intymnych przestrzeniach, ale zdecydowanie sprzeciwiają się ich użyciu w miejscach prywatnych, takich jak łazienki czy sypialnie”, dodaje Florez-Revuelta. „Aby rozwiać te obawy, w ramach projektu opracowano rozwiązania uwzględniające ochronę prywatności już w fazie projektowania oraz w zależności od kontekstu, na przykład zamazywanie lub maskowanie obrazu w zależności od tego, kto ogląda, jaka aktywność jest nagrywana i w jakim miejscu rejestrowany jest obraz”. Zespół projektu visuAAL odkrył, że ludzie są bardziej skłonni ufać systemom, które działają zgodnie z przejrzystymi zasadami. Młodzi uczeni dokonali również przeglądu obowiązującego ustawodawstwa, orzecznictwa i technologii zwiększających ochronę prywatności, oferując zalecenia(odnośnik otworzy się w nowym oknie) dotyczące aktualizacji modeli prawnych i wskazówki na potrzeby kształtowania polityki międzynarodowej. Projekt przyczynił się również do rozwoju koncepcji ochrony prywatności w zależności od kontekstu, która dostosowuje poziom ochrony prywatności w technologiach wspomagających opartych na wideo do konkretnej sytuacji, w której ma miejsce rejestrowanie obrazu. Ponadto zespół przetestował szereg aplikacji wspomagających aktywny tryb życia, które wykorzystują w tym celu kamery.
Bieżąca współpraca z branżą technologiczną i medyczną
Wyniki projektu pomogły lepiej zrozumieć, w jaki sposób technologie wideo mogą być wykorzystywane do wspomagania aktywnego życia osób starszych z poszanowaniem ich praw, godności i preferencji. Projekt pokazał, że akceptacja tych technologii zależy nie tylko od parametrów technicznych, ale także od tego, czy uwzględniają one powyższe kwestie. „Odkrycia te mogą bezpośrednio wpłynąć na projektowanie systemów AAL, które oferują wyższy poziom bezpieczeństwa i szacunku, w związku z czym są chętniej akceptowane”, zauważa Florez-Revuelta. „Projekt zaowocował również wytycznymi dla programistów, organów regulacyjnych i świadczeniodawców opieki zdrowotnej w zakresie dostosowywania innowacji do potrzeb użytkowników i wymogów prawnych”. Kolejne kroki obejmują dopracowanie i rozszerzenie technologii wideo chroniących prywatność z myślą o wdrożeniu ich do rzeczywistego zastosowania. Dostosowanie rozwiązań do różnych kontekstów kulturowych i warunków indywidualnych oraz długoterminowe badanie ich w rzeczywistych scenariuszach opieki będzie miało kluczowe znaczenie dla ich szerszego zastosowania. „Ciągła współpraca z podmiotami z branży, dostawcami usług opieki zdrowotnej, decydentami i społecznościami użytkowników pomoże przenieść te innowacje z fazy badań do praktycznego zastosowania”, podsumowuje Florez-Revuelta. „Jednocześnie inwestowanie w szkolenia i interdyscyplinarne badania sprawi, że przy tworzeniu przyszłych innowacji nadal priorytet będzie miała nie tylko skuteczność, ale także poszanowanie praw i godności użytkowników”.
