Szkolenia i narzędzia wspierające rozwój medycyny noworodkowej
Każdego roku w Europie tysiące dzieci rodzą się przed wyznaczonym terminem. Wiele z nich jest narażonych na zwiększone ryzyko rozwoju zaburzeń poznawczych, behawioralnych i motorycznych, które mogą mieć wpływ na ich życie. Choć w tej sytuacji nieodzowne są szybkie interwencje, obecne podejścia kliniczne często zakładają podejmowanie działań po wystąpieniu objawów dysfunkcji na późniejszym etapie. „Wiele technologii nie jest również zaprojektowanych z myślą o noworodkach lub nie może być wykorzystane do ich leczenia. W przypadku wcześniaków sytuacja wygląda jeszcze gorzej”, mówi Marco Deriu, koordynator projektu PARENT(odnośnik otworzy się w nowym oknie) z Politechniki w Turynie(odnośnik otworzy się w nowym oknie) we Włoszech.
Szybkie wykrywanie zaburzeń neurorozwojowych
Projekt PARENT, realizowany dzięki wsparciu ze środków działania „Maria Skłodowska-Curie”(odnośnik otworzy się w nowym oknie), miał na celu usprawnienie wczesnego wykrywania zaburzeń neurorozwojowych u wcześniaków poprzez opracowanie wyjaśnialnych narzędzi predykcyjnych. Kolejnym istotnym elementem projektu PARENT było przeszkolenie 15 naukowców na początku kariery(odnośnik otworzy się w nowym oknie) dzięki współpracy z siecią szpitali, uniwersytetów, instytutów badawczych i instytucji przemysłowych w całej Europie. „Projekt PARENT został zorganizowany wokół pięciu celów, z których każdy dotyczył fundamentalnego aspektu neurorozwoju noworodków”, wyjaśnia Deriu. Cele obejmowały hybrydowe obrazowanie mózgu (przy pomocy rezonansu magnetycznego i ultrasonografu) w celu oszacowania indywidualnych trajektorii rozwoju, śledzenie wzroku oparte na sztucznej inteligencji w celu wczesnego wykrywania deficytów poznawczych i wzrokowych u zagrożonych noworodków, a także interakcje serce-mózg we wrodzonych chorobach serca poprzez zastosowanie zaawansowanych modeli rezonansu magnetycznego i sztucznej inteligencji. W ramach projektu zbadano również biomarkery molekularne, które mogą sprawdzić się jako wczesne wskaźniki uszkodzenia mózgu, a także wielowymiarowe modelowanie trajektorii klinicznych.
Weryfikacja skuteczności w warunkach klinicznych
Badaczom udało się osiągnąć istotne postępy w realizacji każdego z pięciu celi, a kluczowe technologie i podejścia zostały zweryfikowane w warunkach klinicznych. Badacze wykazali między innymi, że neuroobrazowanie wspomagane sztuczną inteligencją umożliwia wcześniejszą i bardziej precyzyjną stratyfikację ryzyka. Prototyp spersonalizowanego systemu śledzenia wzroku został również zweryfikowany w wielu szpitalach, gdzie udało się wykazać potencjał do jego włączenia do praktyki klinicznej. „Zespół projektu PARENT zbadał, w jaki sposób można połączyć wczesne sygnały fizjologiczne, w tym sygnały z serca i mózgu, aby lepiej zrozumieć wieloczynnikową naturę trajektorii neurorozwojowych”, zauważa Deriu. „Wnioski z badań mogą przełożyć się na zintegrowane strategie badań przesiewowych w celu wczesnej diagnozy zaburzeń i indywidualnej obserwacji”. Naukowcy potwierdzili również możliwość przeprowadzenia diagnostyki molekularnej u noworodków, co z kolei doprowadziło do powołania nowego projektu finansowanego przez Unię Europejską o nazwie GALATEA, koncentrującego się na żywieniu niemowląt. Badaczom udało się także z powodzeniem przeprowadzić dynamiczne i predykcyjne modelowanie ryzyka dotyczącego noworodków. „To krok w kierunku systemu umożliwiającego wspomaganie spersonalizowanych decyzji klinicznych w czasie rzeczywistym”, mówi Deriu.
Odpowiedź na potrzeby społeczne
Kolejnym kluczowym sukcesem projektu był program szkoleniowy, realizowany za pośrednictwem szkół naukowych(odnośnik otworzy się w nowym oknie), które odegrały kluczową rolę w rozwijaniu umiejętności, wizji i nastawienia na współpracę 15 naukowców na początku kariery. „Nasze szkoły obejmowały nie tylko moduły szkoleniowe, ale także interesujące doświadczenia, których realizacja była strategicznie rozplanowana w całym projekcie, aby wspierać rozwój wiedzy i integrację”, wyjaśnia Deriu. Poza technicznym programem nauczania, szkoły promowały rozwój społeczności. „Dzięki temu środowisku, naukowcy na początku kariery uczyli się pracować w zespołach, współtworzyć wiedzę, analizować złożone sytuacje i dostosowywać się do szybko zmieniającej się sytuacji w sektorze medycyny noworodkowej”, dodaje Deriu. „Szkoły naukowe realizowane w ramach projektu PARENT stanowią wzór do naśladowania dla przyszłych sieci szkoleniowych łączących głębię wiedzy i spójność na potrzeby szkolenia następnego pokolenia innowatorów w dziedzinie technologii medycznych”. Kolejna kluczowa lekcja płynąca z doświadczeń projektu PARENT dotyczy znaczenia aktywnego angażowania rodzin i stowarzyszeń pacjentów na wszystkich etapach badań i szkoleń. „Choć doskonałość naukowa i innowacje technologiczne mają fundamentalne znaczenie, projekty badawcze ostatecznie osiągają rzeczywiste oddziaływanie poprzez ciągły dialog z pacjentami i ich rodzinami”, zauważa Deriu. „Może to pomóc w zapewnieniu, że nowe narzędzia, metody i odkrycia będą skutecznie odpowiadać na potrzeby społeczne”.
