Najważniejsze wiadomości - Cypr: od słońca i turystyki po naukę i technologię
Według Rankingu Innowacyjności ('Innovation Scoreboard'), opracowanego przez Komisję Europejską, stopień innowacyjności Cypru można określić jako "przeciętny" ('innovation follower'), jest on bowiem bliski średniej dla 27 krajów UE, podobnie jak ma to miejsce w przypadku Francji i Zjednoczonego Królestwa. Jest to jednak duże osiągnięcie dla kraju o populacji nieprzekraczającej jednego miliona obywateli, który wstąpił do Unii Europejskiej w 2004 roku i stworzył swój pierwszy system badań naukowcy z prawdziwego zdarzenia wraz z utworzeniem w 1992 roku Uniwersytetu Cypryjskiego. "Cypr dokonał znacznego postępu w zakresie tworzenia systemu badawczego oraz opracowywania wizji rozwoju w kierunku gospodarki opartej na wiedzy, po części za sprawą finansowania prac badawczo-rozwojowych ze środków publicznych", zauważyli eksperci, którzy dokonali w 2009 roku oceny Europejskiego Obszaru Badawczego ('European Research Area' - ERA). Członkostwo w UE z pewnością miało duży wpływ na cypryjską naukę, zapewniając dostęp do unijnych środków finansowych oraz do zakrojonych na szeroką skalę, międzynarodowych projektów badawczych, które pomogły cypryjskim naukowcom prowadzić przełomowe prace w urozmaiconych dziedzinach, obejmujących między innymi opiekę zdrowotną, technologie sensoryczne oraz środowisko naturalne. Projekt Join-MED (1) stanowi doskonały przykład wspieranej przez UE, międzynarodowej inicjatywy, która przynosi znaczące korzyści naukowcom z poszczególnych krajów uczestniczących w projekcie. W powyższym projekcie uczestniczył zlokalizowany na Cyprze Instytut Badawczo-Konsultacyjny ('Research & Consultancy Institute' - RCI), którego prace polegały na stworzeniu trwałej sieci łączącej organizacje zaangażowane w badania z dziedziny TIK, znajdujące się w Europie, krajach partnerskich basenu Morza Śródziemnego ('Mediterranean Partner Countries' - MPCs), Północnej Afryce oraz na Bliskim Wschodzie. Celem powyższych prac, wspieranych dzięki opracowaniu słownika internetowego oraz zorganizowaniu szeregu wydarzeń pozwalających nawiązywać kontakty, jest wzmocnienie współpracy naukowej w zakresie TIK pomiędzy państwami leżącymi po obydwu stronach Morza Śródziemnego oraz stworzenie trwałych więzi, które będą istnieć długo po formalnym zakończeniu projektu, które będzie mieć miejsce w tym roku. Również we własnym kraju doceniono postępy poczynione przez cypryjską społeczność naukową, czego dowodzą chociażby słowa Demetrisa Christofiasa, prezydenta Republiki Cypru: "We współczesnym, pełnym wyzwań środowisku międzynarodowym, od niewielkiego Cypru, będącego członkiem większej, europejskiej rodziny, oczekuje się nadążania za zadanym rytmem oraz dążenia do i realizowania ambitnych celów w zakresie badań naukowych i innowacji. Utworzenie i funkcjonowanie na Cyprze uniwersytetów, zarówno państwowych, jak i prywatnych oraz centrów badawczych przyczyniło się do rozwoju działalności naukowej, której efektem są prowadzone obecnie pionierskie badania o innowacyjnej treści". "Ważne osiągnięcia naukowe cypryjskich naukowców są często nagradzane, publikowane w międzynarodowych czasopismach o wysokiej randze oraz docenianie przez międzynarodową społeczność naukową", zauważył prezydent. Technologia na rzecz zdrowia Jedno z tego typu osiągnięć trafiło niedawno na nagłówki gazet. Cypryjscy naukowcy ogłosili za pośrednictwem artykułu naukowego opublikowanego w piśmie "Nature Medicine", że opracowali proste badanie krwi, pozwalające kobietom przewidywać, czy ich dzieciom grozi syndrom Downa. Badanie to pozwala uniknąć niebezpiecznych, inwazyjnych procedur. Philippos Patsalis, dyrektor ds. medycznych w Cypryjskim Instytucie Neurologii i Genetyki ('Cyprus Institute of Neurology and Genetics'), który kierował powyższymi pracami, twierdzi, że w ciągu dwóch najbliższych lat powyższa technika może zmienić postępowanie kliniczne, po uprzednich, zakrojonych na szerszą skalę testach nowego rozwiązania. Inny cypryjski zespół badawczy, którego członkowie są pracownikami firmy AAI Scientific Cultural Services, opracowuje narzędzia pozwalające diagnozować i monitorować inne poważne schorzenie, na które cierpi na całym świecie ponad 50 milionów osób: epilepsję. Choroba ta, charakteryzująca się poważnymi, nawracającymi napadami, objawia się szeregiem symptomów motorycznych, poznawczych, emocjonalnych oraz autonomicznych, a także zmianami w zakresie aktywności elektrycznej mózgu oraz zmianami w pracy serca, mięśni oraz skóry. Uczestnicy projektu ARMOR (2), w oparciu o najnowocześniejsze technologie monitorowania powyższych zmian i przekazywanie informacji lekarzom, opracowują system, który będzie dostarczał w czasie rzeczywistym i w sposób ciągły precyzyjne, multi-parametryczne dane dotyczące mózgu i ciała, w zależności od stanu pacjenta oraz od jego otoczenia, co pozwoli znacząco usprawnić istniejące techniki diagnostyczne. "Projekt stanowi w pewnym sensie ukoronowanie dekady prac badawczych, podczas której zastosowano najbardziej zaawansowane urządzenia do neuroobrazowania, zarówno w Niemczech i Japonii, jak i podczas prac prowadzonych obecnie przez UoP oraz Cypr", zauważyli Profesor Andreas Ioannides, kierujący cypryjskimi wysiłkami w tej dziedzinie, oraz George Kostopoulos, pracownik Uniwersytetu w Patras ('University of Patras' - UoP), również będącego partnerem inicjatywy ARMOR, podczas spotkania inaugurującego ten projekt, które odbyło się w zeszłym roku. Z kolei w dziedzinie technologii TIK na rzecz biomedycyny naukowcy z Uniwersytetu Cypryjskiego wnoszą wkład na rzecz projektu GRANATUM (3). Inicjatywa ta, w której bierze udział ośmiu partnerów z pięciu krajów UE, ma na celu wypełnienie luki w zakresie informacji, wiedzy i współpracy, dzielącej europejskich naukowców zaangażowanych w badania biomedyczne dotyczące technik chemoprewencji różnych rodzajów nowotworów. Celem projektu jest zagwarantowanie, że naukowcy pracujący nad zagadnieniami biomedycznymi będą posiadali zhomogenizowanych, zintegrowany dostęp do globalnych informacji i zasobów danych niezbędnych do prowadzenia złożonych eksperymentów z zakresu chemoprewencji nowotworów oraz badań wymagających dużych zbiorów danych; rozwiązania opracowywane przez uczestników projektu usprawnią ponadto współpracę pomiędzy naukowcami, poprzez społecznościowe współdzielenie informacji oraz ich analizę semantyczną. Doświadczenie i fachowość Uniwersytetu Cypryjskiego w zakresie infrastruktur danych medycznych stanowi także wkład na rzecz innego projektu, Linked2Safety (4), którego celem jest zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów poprzez zapewnienie specjalistom z zakresu opieki zdrowotnej oraz firmom farmaceutycznym spójnego dostępu do informacji medycznych, znajdujących się w elektronicznych kartach pacjentów ('electronic health records' - EHR), rozsianych po całej Europie. Powyższy sposób wykorzystania EHR, które w celu ochrony prywatności pozostaną anonimowe, powinien ułatwić specjalistom z zakresu opieki zdrowotnej lepsze zrozumienie zagrożeń związanych z niepożądanym działaniem leków lub procedur, dotykających poszczególnych pacjentów, poprzez analizę zarejestrowanych wcześniej przypadków i zdarzeń. Chociaż technologie TIK w służbie medycyny i opieki zdrowotnej są z pewnością jedną ze specjalność cypryjskiej społeczności naukowej, nie stanowią one jednak odosobnionego wyjątku. "Zielone technologie", energia odnawialna oraz energooszczędność stanowią kolejne dziedziny, w których na Cyprze prowadzone są obecnie badania naukowe. Przykładowo, cypryjska firma CNE Technology jest koordynatorem projektu ENERGY WARDEN (5), którego uczestnicy opracowują szereg produktów optymalizujących wdrażanie odnawialnych źródeł energii, takich jak turbiny wiatrowe i panele słoneczne instalowane na budynkach. Innowacyjne narzędzie, umożliwiające przeprowadzanie symulacji i modelowanie, pomoże architektom, budowlańcom oraz inżynierom projektować i adaptować budynki w sposób maksymalizujący ich energooszczędność, a inteligentny system sterujący będzie automatycznie optymalizował wydajność źródeł odnawialnych, w oparciu o prognozowane warunki pogodowe. Uczestnicy projektu ENERGY WARDEN opracowują ponadto narzędzia, które pozwolą monitorować wydajność energetyczną budynków oraz porównywać ją ze standardami obowiązującymi w UE oraz w danym kraju, w celu ułatwienia obliczania danych dotyczących handlu emisjami. Powyższe produkty zostaną przetestowane podczas szeregu wdrożeń pilotażowych w całej Europie. W dziedzinie transportu, firma CTL Cyprus Transport Logistics Limited uczestniczy w innym, przyjaznym dla środowiska naturalnego projekcie o nazwie REDUCTION (6). Celem powyższej inicjatywy jest ograniczenie emisji CO2 oraz zużycia energii poprzez wykorzystanie szeregu innowacyjnych technologii, które pomagają przedsiębiorstwom oraz władzom odpowiedzialnym za transport publiczny lepiej zarządzać multi-modalną flotą transportową. System REDUCTION gromadzi w czasie rzeczywistym historyczne dane na temat zachowań kierowców, warunków drogowych oraz poziomu emisji zanieczyszczeń. Następnie dane te są przetwarzane w ramach zaawansowanej analizy prognostycznej, co pozwala usprawnić usługi flotowe, przykładowo poprzez wspieranie kierowców w zakresie bardziej wydajnej jazdy oraz wdrażanie ekologicznych tras przejazdu, ograniczających sumaryczne przebiegi. Również w innych dziedzinach cypryjscy badacze dokonują przełomowych odkryć. Przykładowo, Cypryjski Uniwersytet Technologiczny ('Cyprus University of Technology') uczestniczy w projekcie PHOSFOS (7), opracowując gamę innowacyjnych czujników optycznych, zintegrowanych z obwodami elektronicznymi i optoelektronicznymi, wbudowanymi w elastyczne, podobne do skóry powłoki polimerowe. Powyższa technologia ma potencjalne zastosowanie w zróżnicowanych dziedzinach, począwszy od lotnictwa i przemysłu kosmicznego, aż po robotykę, opiekę zdrowotną i branżę motoryzacyjną. Tymczasem cypryjska firma technologiczna Sigint Solutions zaangażowana jest w projekt COGEU (8), którego uczestnicy pragną czerpać korzyści z transformacji europejskiej telewizji z wersji analogowej w cyfrową, opracowując technologię, która wykorzysta zwalniane właśnie częstotliwości radiowe, udostępniając je rozwiązaniom z dziedziny telefonii komórkowej oraz transmisji WiMax. Biorąc pod uwagę tak dużo innowacyjnych projektów, w których uczestniczą cypryjskie zespoły badawcze, kraj ten może już wkrótce przemienić się z "przeciętnie innowacyjnego" w "lidera innowacji". --- Projekty opisane w niniejszym artykule uzyskały wsparcie na rzecz badań naukowych w ramach Siódmego Programu Ramowego (7PR). (1) Join-MED: "Tworzenie europejsko-śródziemnomorskiej sieci badawczej w dziedzinie TIK" ('Establishing the EU-Mediterranean ICT research network') (2) ARMOR: "Zaawansowane, multi-parametryczne monitorowanie i analiza na rzecz diagnozowania i optymalnego postępowania w zakresie epilepsji i innych schorzeń związanych z mózgiem" ('Advanced multi-paRametric Monitoring and analysis for diagnosis and Optimal management of epilepsy and Related brain disorders') (3) GRANATUM: Socjalna przestrzeń pracy grupowej, semantycznie łącząca naukowców prowadzących badania biomedyczne, wiedzę oraz dane, na rzecz projektowania i realizowania komputerowych modeli i eksperymentów w zakresie chemoprewencji nowotworów ('A Social Collaborative Working Space Semantically Interlinking Biomedical Researchers, Knowledge And Data For The Design And Execution Of In-Silico Models And Experiments In Cancer Chemoprevention') (4) Linked2Safety: "Bezpieczna i wzajemnie powiązana przestrzeń danych medycznych nowej generacji na rzecz semantycznego łączenia elektronicznych kart pacjentów oraz systemów badań klinicznych, zwiększająca bezpieczeństwo pacjentów uczestniczących w tych badaniach" ('A next-generation, secure linked data medical information space for semantically-interconnecting electronic health records and clinical trials systems advancing patients safety in clinical research') (5) ENERGY WARDEN: "Projektowanie budynków oraz podejmowanie w czasie rzeczywistym decyzji dotyczących dostarczania do nich energii" ('Design and real time energy sourcing decisions in buildings') REDUCTION: "Zmniejszanie piętna ekologicznego w oparciu o system zarządzania flotą multi-modalną wykorzystywany do eko-trasowania oraz dostosowywania zachowań kierowców" ('Reducing Environmental Footprint based on Multi-Modal Fleet management System for Eco-Routing and Driver Behaviour Adaptation') (7) PHOSFOS: "Fotoniczne skóry w sensoryce optycznej" ('Photonic Skins For Optical Sensing') (8) COGEU: "Kognitywne systemy radiowe, pozwalające wydajnie współdzielić niezagospodarowane częstotliwości na obszarze Europy" ('COgnitive radio systems for efficient sharing of TV white spaces in EUropean context') Użyteczne odnośniki: - informacje na temat 7PR w bazie danych CORDIS - informacje na temat projektu Join-MED w bazie danych CORDIS - informacje na temat projektu ARMOR w bazie danych CORDIS - informacje na temat projektu GRANATUM w bazie danych CORDIS - informacje na temat projektuLinked2Safety w bazie danych CORDIS - informacje na temat projektu ENERGY WARDEN w bazie danych CORDIS - informacje na temat projektu REDUCTION w bazie danych CORDIS - informacje na temat projektu PHOSFOS w bazie danych CORDIS - informacje na temat projektu COGEU w bazie danych CORDIS