W poszukiwaniu niezawodnych markerów raka prostaty
Rak prostaty jest najczęstszym nowotworem w Europie i jednym z najbardziej śmiercionośnych, jeśli chodzi o mężczyzn. Surowiczy antygen swoisty dla prostaty (PSA) nie pozwala na odróżnianie postaci złośliwej od niezłośliwej nowotworu. Metoda ta powoduje zatem znaczące skutki uboczne wynikające z niepotrzebnego leczenia nieszkodliwych guzów. Istnieje znacząca potrzeba wczesnego diagnozowania i oceny ryzyka u mężczyzn cierpiących na obie odmiany nowotworu. Stworzenie następnej generacji strategii leczenia raka prostaty wymaga zastosowania biomarkerów o wysokiej czułości i swoistości do dobrze scharakteryzowanych próbek histopatologicznych. Finansowany ze środków UE projekt "Testowanie nowych markerów diagnostycznych i prognostycznych oraz identyfikacja nowych markerów raka prostaty przy użyciu europejskich baz danych" (P-MARK) polegał na koordynacji dużego europejskiego badania przesiewowego dotyczącego ulepszonych markerów diagnostycznych i prognostycznych raka prostaty. Uczestniczące w projekcie ośrodki kliniczne stworzyły europejskie biorepozytorium raka prostaty, aby lepiej poznać etiologię tej choroby. Wykorzystano zoptymalizowane metody proteomiczne w celu znalezienia nowych biomarkerów. Wyselekcjonowane ewentualne biomarkery poddano dalszym badaniom pod kątem przydatności klinicznej. Europejski biobank raka prostaty zawiera pełen zbiór próbek krwi i moczu pobranych w różnych fazach rozwoju choroby, a także od grupy kontrolnej. Profile proteomiczne stanów chorobowych i kontrolnych pozwoliły na zidentyfikowanie nowych markerów, a także ocenę najnowszych, obiecujących markerów. Badanie przydatności klinicznej stworzonych w ostatnim czasie biomarkerów prostaty wyłoniło jako kandydatów do dalszych analiz osteoprotegerynę, kalikreiny oraz antygen raka prostaty 3 (PCA3). Wybrane cząsteczki przebadano w warunkach klinicznych oraz zaprojektowano narzędzie do tworzenia wskaźnika ryzyka zachorowania na raka prostaty. Dzięki temu z pewnością opracowane zostaną niedrogie metody badań przesiewowych, które zwiększą skuteczność PCA3 w zakresie wykrywania raka prostaty we wczesnej fazie rozwoju. Badanie nad biomarkerami kalikreinowymi może doprowadzić do opracowania komercyjnych badań diagnostycznych i wczesnych prób klinicznych, które umożliwią ocenę ich roli jako wskaźnika raka prostaty. Konsorcjum P-MARK i rozwijający się biobank ułatwią ocenianie przydatności potencjalnych parametrów diagnostycznych, prognostycznych i terapeutycznych biomarkerów tej częstej choroby.
