Opisanie nowych mediatorów chorób
Eikozanoidy to cząsteczki sygnałowe uczestniczące w różnych procesach fizjologicznych i patologicznych, w tym w schorzeniach układu odpornościowego i krążeniowego, chorobach mózgu i nowotworach. Powstają one na bazie kwasów tłuszczowych poprzez utlenianie za pomocą enzymów Cyklooksygenaza i lipooksygenazy. Inną cząsteczką związaną z różnymi procesami biologicznymi jest tlenek azotu (NO). Mimo że związek ten wytwarzany jest przez wiele komórek organizmu, szczególnie ważne jest wydzielanie go w ramach śródbłonkowej syntazy tlenku azotu (eNOS), ponieważ reguluje ona przepływ krwi. Celem europejskiego projektu "Eikozanoidy i tlenek azotu: mediatory chorób układu krążenia, mózgu i nowotworowych" (Eicosanox) było zbadanie eikozanoidy i kaskad sygnałowych NO. Jednocześnie naukowcy chcieli poznać molekularne i biochemiczne właściwości enzymów i cząsteczek biorący udział w tym procesie, aby stworzyć nowe metody leczenia powiązanych schorzeń. Ponadto, partnerzy projektu przeprowadzili funkcjonalne badania genomiczne w celu opisania profili ekspresji genów i regulacji eikozanoidów i kaskad NO w organizmach zdrowych i chorych. Scharakteryzowano najważniejsze enzymy uczestniczące w procesie produkcji wraz z ich właściwościami biochemicznymi i strukturą kryształową. Niektóre z białek wyselekcjonowano jako potencjalne cele lecznicze. Naukowcy odkryli nowe systemy wytwarzania NO oraz zbadali wpływ związku na fizjologiczne parametry układu krążenia. Ważne odkrycie projektu, które przyciągnęło dużą uwagę mediów, dotyczyło tego, że stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NSAID) wiąże się z ryzykiem zachorowań na choroby układu krążenia. Rewelacje te zmieniają nasze postrzeganie NSAID i ich skutków ubocznych. NSAID blokują aktywność enzymów cyklooksygenazy, uniemożliwiając tworzenie się eikozanoidów. Naukowcom udało się jednak zidentyfikować obiecujące biomarkery pozwalające przewidywać względne ryzyko zawału serca przy przyjmowaniu różnych NSAID. Uczestnicy projektu Eicosanox zgromadzili nowe informacje na temat mechanizmów, dzięki którym eikozanoidy i NO uczynniają i utrzymują procesy fizjologiczne i patofizjologiczne. Określenie potencjalnych celów leczniczych daje nadzieję na stworzenie terapii dla wielu pacjentów.
